Eerste Kamer is 'partijkartel op poten'
Schaf de Eerste Kamer toch gewoon helemaal af. Het is 'stratego voor partijbesturen', waar kiezers niets over te zeggen hebben. 'Dat wakkert anti-establishmentgevoelens aan, en terecht. Mensen vinden dat ze niets te zeggen hebben en dat klopt. Het is een partijkartel op poten.' Dat is de boodschap van Wim Voermans, hoogleraar Staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden.
Schaf de Eerste Kamer toch gewoon helemaal af. Het is 'stratego voor partijbesturen', waar kiezers niets over te zeggen hebben. 'Dat wakkert anti-establishmentgevoelens aan, en terecht. Mensen vinden dat ze niets te zeggen hebben en dat klopt. Het is een partijkartel op poten.' Dat is de boodschap van Wim Voermans, hoogleraar Staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden.
Twee dingen
Het probleem van de Eerste Kamer, zegt Voermans, is dat hij twee dingen tegelijk probeert te zijn: een juridische instelling die wetten test, en een politieke instelling waar gedebatteerd wordt. Maar daardoor is de Eerste Kamer geen van beide. ‘Ze hangen er een gordijn voor dat ze naar de kwaliteit van wetten kijken, maar er zitten maar weinig juristen in.’ De Eerste Kamer heeft dezelfde discussies en dezelfde verhoudingen als de Tweede Kamer. Een partij die in de Tweede Kamer tegen een wet heeft gestemd, omdat ze tegen de plannen is, zal in de Eerste Kamer niet ineens voor stemmen wanneer de tekst van de wet juridisch gezien klopt.
Nul controle
Op die discussies in de Eerste Kamer hebben burgers veel minder invloed. Partijen bepalen de kandidaten, partijpolitici kiezen de senatoren. ‘Als kiezer heb je nul controle. Je moet lid van een partij zijn om nog enige invloed uit te oefenen. Het is een feestje van partijen die geen leden meer hebben, want de partijen lopen leeg. Het is niet uit te leggen.’
Districtenstelsel
Voermans ziet twee mogelijke oplossingen. Als de Eerste Kamer politiek moet zijn, kan een districtenstelsel helpen. Inwoners van bijvoorbeeld Friesland kunnen dan rechtstreeks kiezen wie namens hun provincie naar Den Haag gaan om de regering te controleren. Of maak er een juridische instelling van, met rechters die getraind zijn om de kwaliteit van wetten te controleren. Voermans: ‘Dat heet een Constitutioneel Hof. Òf je doet politiek òf je doet het niet. Wij hinken nu op twee gedachten.’
Schade beperken
De Provinciale Staten stemmen op 27 mei voor de Eerste Kamer. Forum voor Democratie wordt vrijwel zeker de grootste partij in de senaat. De coalitie verliest de meerderheid, maar de partijen kunnen elkaar via strategisch stemmen wel helpen om de schade te beperken. Dat is te regisseren, maar het moet ook niet overschat worden, zegt Voermans. ‘Stel dat je als D66 tegen een Statenlid in Drenthe zegt: jij gaat SGP stemmen. Het kan zijn dat het Statenlid dan zegt: ben je helemaal van de ratten besnuffeld, we zijn meer dan stemvee. Daar is diplomatie van de hogere soort voor nodig.’
Terug naar school
Bovendien heeft elke partij eigen belangen. De partner van nu kan na de volgende Kamerverkiezingen de tegenstander zijn. Afspraken zijn beperkt houdbaar. Voermans: ‘Als je nu iets weggeeft en denkt dat je er later iets voor terug zal krijgen, moet je echt terug naar school.’ (ANP)
Reacties: 11
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
De Raad van State is het allerhoogste orgaan en blijft dat, zoals nu toch ook het geval is!
Al die partijpolitieke toestanden in 1ste kamer, plus dat er ook sprake is van enige lobby daarbij, omdat deel leden in een bepaalde grote sector ernaast werken, kun je m.i. beter wijzigen door een onafhankelijke deskundige groep over voorkomende zaken, aan de Tweede Kamer toe te voegen, waarop vanuit de kamer op ieder moment een beroep gedaan kan worden en voor burgers in elk geval onafhankelijke deskundigheid mee in het debat wordt geworpen, al op het moment dat die gevoerd worden in deze particratie, waaraan kamerleden zich dienen te conformeren, tegen de geest van de wet in.
Die onafhankelijke deskundigen dus leniger en sneller kunnen reageren. Dit dempt hopelijk die parlementaire showtjes en profilering acts en wordt het efficiënter. Er is meteen een toetsing over zaken die gedebiteerd worden als feiten door leden van de Tweede Kamer.
Door die feiten controle zal de dominant links georiënteerde media ook bij de les worden gehouden.
De laatste zin lijkt mij een boute bewering! Het zijn vaak ook kopstukken van een partij met veel invloed in de partij!
Leuk en leerzaam als dit verder uitgewerkt zou worden.
Onafhankelijke niet politieke betaalde deskundigen toevoegen aan de Tweede Kamer lost die toetsing ook op. Geen Eerste Kamer meer daar voor nodig.
Betreffende deskundigheid kan ook bij debatten ingeschakeld worden voor feiten controle of ongevraagd dat doen. Als ook de Tweede Kamer wordt gereduceerd tot 100 leden, kun je veel investeren in veel neutrale onafhankelijke deskundigheid.
De uitkomsten in de praktijk van besluiten worden weinig opgevolgd en getoetst door de Tweede Kamer.
Dus wat vaak voorspelbaar slecht gaat, duurt ook nog veel te lang. Correctie gebeurt in de regel pas bij ernstige incidenten.
De toegevoegde groep aan Tweede Kamer kan net als de Tweede Kamer ook wetten uit die Kamer teruggeven als niet haalbaar of betaalbaar etc., maar wellicht ook medewerkers hebben die bovengenoemde controle doen. Een ondergesneeuwde taak van Tweede Kamer leden. Zelfs Wouter Bos had meer dan 20 jaar terug daar al kritiek op geuit.
Voor de burgers zou dit vernieuwde systeem m.i. het vertrouwen vergroten en zij niet alsmaar voor de enorme gevolgen van geforceerde ideologische blunders in het huidige gedateerde systeem, moeten opdraaien.
De politieke versnippering en coalities als huidige met 4 partijen, verzwakt de bestuurbaarheid eveneens.
Apolitieke deskundigheid als onderdeel van de (tweede) Kamer houdt zowel kabinet en politieke partijen scherp en burgers hebben degelijk neutraal toezicht namens hun allen daarop als tweede apolitieke controlerende macht.
De Raad van Staten blijft het opperste orgaan.