inloggen
Advertentie
bestuur en organisatie / Nieuws

Donner wil inperking Wob

Minister Piet Hein Donner (Binnenlandse Zaken) wil oneigenlijk gebruik van de wet openbaarheid van bestuur (wob) door journalisten aanpakken. Dat zei hij dinsdag op een bijeenkomst in Amsterdam op de Dag van de Persvrijheid. Zijn uitspraken riepen geschokte reacties op. GroenLinks vraagt een debat erover aan.

Redactie
04 mei 2011

Ambtenaren ontlasten
Donner wil de wet op enkele punten aanpassen om het ambtelijk apparaat te ontlasten, waarbij nu vaak veel ambtenaren een dagtaak hebben aan de behandeling van aanvragen. ,,Dat is het gevolg van het schot hagel dat journalisten op de overheid afvuren in de hoop dat een korreltje een primeur oplevert. Dat vind ik geen efficiente tijdsbesteding.''


'Openheid kan tegenwerken'

De minister wil bovendien beraadslagingen voorafgaand aan overheidsbesluiten uit de openbaarheid houden. Volgens Donner gelden voor wob-geschillen hierover andere overwegingen. Binnenkort informeert de minister de Tweede Kamer over zijn plannen.

Volgens Donner moet de pers niet alleen afhankelijk zijn van gegevens die de overheid verstrekt. ,,Ook toen de wet er nog niet was, hadden we in Nederland persvrijheid.'' Volgens hem kan openheid vernieuwing tegenwerken. ,,Ambtenaren en ministers zijn terecht voorzichtig met openbaarheid. Een verkeerde opmerking van de minister van Financien kan tegenwoordig miljoenen aan schade opleveren.''


Bang voor misbruik

Volgens GroenLinks-Kamerlid Mariko Peters miskennen bestuurders als Donner die bang zijn voor misbruik van de wob, de waakhondfunctie van de journalistiek. ,,Nederland heeft een gesloten bestuurderscultuur die de laatste jaren meer en meer geslotener is geworden. In een open, echt openbaar bestuur zou al dat wobben niet nodig zijn. Dat moet de ambitie zijn van dit kabinet."

Algemeen secretaris van de NVJ Thomas Bruning noemde de uitspraken van Donner zorgelijk. Volgens hem ontkent de minister het democratisch proces en de rol die journalisten daarin spelen.


Protest

De IJslandse parlementarier Brigitta Jonsdottir reageerde geschokt. De voormalige woordvoerster van de onthullingssite WikiLeaks sprak eerder op de middag de jaarlijkse persvrijheidslezing uit. ,,Dit was meer dan een bom. Hier moeten journalisten tegen protesteren.'' Ze was verbaasd dat de journalisten in de zaal niet gelijk in verweer kwamen.

Redactie

De redactie van Binnenlands Bestuur

Bekijk alles van Redactie

Lees meer

Kennispartners

Financiële problemen beïnvloeden werk en activiteiten

Werkgevers nauwelijks op de hoogte.

Financiële problemen beïnvloeden werk en activiteiten
bestuur en organisatie

Vooral ouderen en hoger opgeleiden volgen ‘Europa’

Slechts twee procent van de Nederlanders volgt de Europese politiek op de voet.

Vooral ouderen en hoger opgeleiden volgen ‘Europa’
bestuur en organisatie

Warmtenetsubsidie moet Loppersum van gas afhelpen

De alternatieve warmtebron moet tientallen woningen in Loppersum, dat ruim 2500 inwoners telt, verduurzamen via een buurtwarmtepomp.

Warmtenetsubsidie moet Loppersum van gas afhelpen
bestuur en organisatie

CBS: Politieke betrokkenheid neemt niet af

Het vertrouwen in de Tweede Kamer en politici is laag. Maar de bereidheid tot politieke acties neemt juist toe.

CBS: Politieke betrokkenheid neemt niet af
Kennispartners

Leefbaarheidsproblematiek (voor)tijdig zien aankomen?

Nieuw vroegsignaleringsinstrument op basis van Leefbaarometer.

Leefbaarheidsproblematiek (voor)tijdig zien aankomen?
    Kennispartners

    Financiële problemen beïnvloeden werk en activiteiten

    Werkgevers nauwelijks op de hoogte.

    Financiële problemen beïnvloeden werk en activiteiten
    bestuur en organisatie

    Vooral ouderen en hoger opgeleiden volgen ‘Europa’

    Slechts twee procent van de Nederlanders volgt de Europese politiek op de voet.

    Vooral ouderen en hoger opgeleiden volgen ‘Europa’
    bestuur en organisatie

    Warmtenetsubsidie moet Loppersum van gas afhelpen

    De alternatieve warmtebron moet tientallen woningen in Loppersum, dat ruim 2500 inwoners telt, verduurzamen via een buurtwarmtepomp.

    Warmtenetsubsidie moet Loppersum van gas afhelpen

    Reacties: 15

    U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

    Maak een account Login
    Jan
    Tja, je kunt het ambtenarenapparaat natuurlijk ook ontlasten door alles meteen openbaar te maken. Dan kunnen de journalisten zelf wel uitzoeken hoe en wat.
    Ideetje?
    Michiel Jonker / ambtenaar bij een decentrale overheid
    Donner wil het steeds minder verhulde despotisme van de Nederlandse bestuurlijke elite wettelijk verankeren en op die manier legaliseren:

    1. Klokkenluiders uitschakelen met een zinloos "verwijspunt";
    2. Journalisten uitschakelen door de Wob te veranderen in een instrument om journalisten informatie te kunnen weigeren.

    Donner wil ons afscheid laten nemen van de democratie.

    Een schaamteloze vijand van de Verlichting en van onze westerse democratische traditie. Wel ligt hij waarschijnlijk heel goed bij potentaten in allerlei landen waar het met de persvrijheid droevig is gesteld.

    Het Vaticaan, bijvoorbeeld, vindt het waarschijnlijk prachtig wat Donner nastreeft. Als mensen als Donner het overal voor het zeggen hadden, was al dat kindermisbruik misschien nooit aan het licht gekomen. Beter voor het "gezag van de kerk" - maar niet voor de slachtoffers daarvan.

    Voor Donner is de staat een kerk waarvan hij zelf een hogepriester is.
    Bond / Adviseur
    En bepaalt Donner hier wat oneigenlijk gebruik is?
    Een overheid die de privacy, maar ook onze rechten op openheid steeds verder inperkt. Een naar toekomstbeeld, waar Donner duidelijk de verpersoonlijking van is
    Lo Verbeek / jurist
    Het is allang bekend dat Donner de democratie geen goed doet. c'D'a?
    O. ten Hove
    We kunnen beter Donner inperken. Maar ja, het hele CDA is verrot...

    Paul Hart
    De burger is de vijand.

    Dat is kort en kernachtig de houding van de Nederlandse overheid: kabinet, kamer en ambtenaren gezamenlijk hebben in toenemende mate een broertje dood aan die vermaledijde burger.

    De burger moet ophoesten en opzouten. Betalen en bek houden. Eens in de vier jaar doen we wat proforma beweginkjes, en dan weer koest.

    De werkelijke vierjaarlijkse bepaling welke vrindenclubjes nu weer een tijdje de dienst mogen uitmaken vind plaats tijdens de formatie. En daarbij kunnen we de burger niet gebruiken.

    Daarna trouwens ook niet: dan is het pay up and shut up.

    Dat de burger een lastige horzel in dienst heeft in de vorm van een vrije pers, is irritant. Vervelend, en lastig. Hier moet dus het motto "muilkorven" zijn. Door de WOB uit te hollen. Door verrotte en corrupte hoernalisten per kilo op te kopen en in te zetten als voorlichters. Door vrije journalisten voor primeurjagers en sensatiezoeker uit te maken.

    Er is geen kloof tussen burger en overheid, het is een loopgraaf. Er ligt een slagveld.
    Pieter
    Wat een overdreven reacties allemaal. Een feit blijft dat allerlei studenten en zich vervelende anderen voor hun werkstuk of anderszins van alles maar opvragen. Dat geeft enorm veel werk. Beperk de WOB gewoon tot journalisten en burgers die kunnen aantonen er een rechtstreeks belang bij te hebben en zet alle openbare besluiten op internet. Dan is het probleem vrijwel opgelost.
    Michiel Jonker / ambtenaar bij een decentrale overheid
    @Pieter

    U bepleit een plicht voor "journalisten en burgers" (zijn journalisten geen burgers dan?) om elke keer "aan te tonen" dat ze een "rechtstreeks belang" hebben bij overheidsinformatie. Juist zo'n plicht zou door talloze bestuurders en ambtenaren gebruikt worden om informatie te weigeren en/of openbaarmaking eindeloos te traineren.

    Bovendien hebben journalisten bijna nooit een "rechtstreeks belang" in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Zij houden zich per definitie bezig met zaken die hen niet persoonlijk aangaan, maar die wel voor anderen relevant zijn om te weten.

    De uitzonderingsgronden in de huidige Wob worden nu al vaak genoeg misbruikt om info op oneigenlijke gronden te weigeren. Dit gebeurt met name ook bij politiek gevoelige onderwerpen.

    Als straks het "openbaar tenzij" zou worden vervangen door een "niet openbaar, tenzij", dan wordt de bewijslast bij burgers en journalisten gelegd, terwijl die toch al op een informatie-achterstand staan.

    Dat zou de bijl leggen aan de wortel van de openbaarheid van het overheidsbestuur.
    Floor Drost / oud-klokkenluider
    Dat minister Donner -en ook de VNG met mevrouw Jorritsma aan het hoofd- de WOB willen aanpakken is niet zo verwonderlijk.
    Als er één conservatieve minister is, dan is hij het wel. Dit alles onder het mom van; "het kost zoveel tijd en geld".
    De WOB is bedoeld voor burgers die bepaalde besluiten over burgers willen controleren. Daar is niets mis mee.
    Wil men toch bezuinigen op de kosten en het lukraak opvragen van dossiers, dan zou men de WOB zo kunnen aanpassen dat alleen benadeelden en/of belanghebbenden het recht tot opvragen behouden. Net zoals in de rechtspraak.
    Dat neemt niet weg dat het CDA de meest conservatieve partij blijkt, wanneer het over klokkenluiden gaat, terwijl het voor mevrouw Jorritsma maar goed is dat Almere niet beschikt over een Dom. Dan valt er ook weinig te luiden en de gelederen blijven gesloten.
    R
    Uit bovenstaande reacties blijkt dat voor mij dat er over en weer geen vertrouwen is: de burgers vertrouwen de overheid niet, en de overheid vertrouwt haar burgers niet. Dit doet mij denken aan de agentschapstheorie. Door middel van monitoring en controle probeert men elkaar over en weer in de gaten te houden. Dat dit veel kosten oplevert is helder.

    Moeten we niet toe naar een andere benadering van elkaar? Het mensbeeld van de stewardshiptheorie is niet zo negatief. Deze gaat ervan uit dat de belangen van overheid en burgers best parallel kunnen lopen. Laten we eens beginnen met elkaar te vertrouwen! Binnen een vertrouwensband kan er vervolgens heel veel informatie gedeeld worden. Het is toch te gek te denken dat zodra iemand toetreedt tot het openbaar bestuur hij of zij tot slechterik wordt verklaard? En dat hij of zij de burgers opeens tot niet te vertrouwen personen verklaard?

    Wat Donner wil is het zinloze WOB'en uitbannen. Een simpele vraag kost soms een week ambteijke capaciteit en vaak gaat het nergens over.

    In plaats van Donner verketteren zouden we in ons land eens een goed debat moeten voeren op welke wijze wij met elkaar om wensen te gaan en welke spelregels daar bij horen.
    Michiel Jonker / ambtenaar bij een decentrale overheid
    @R

    Kennelijk vertrouwt u de lezers van deze website niet helemaal, anders zou u wel uw eigen (volledige) naam noemen bij uw reactie.

    Uw analyse over wederzijds gebrek aan vertrouwen, gecompenseerd met allerlei energierovende controle, is interessant. Maar het gaat hier specifiek om een gebrek aan vertrouwen van de overheid in burgers DIE INFORMATIE WILLEN. Dat is een volstrekt normale, respectabele wens. Burgers die overheidsinformatie willen, zouden in beginsel altijd(!) moeten worden vertrouwd door de overheid - tenzij ze vragen naar de codes van de kluis van de Nederlandsche Bank of iets dergelijks.

    Anderzijds denk ik dat veel burgers de overheid terecht niet vertrouwen. Het gedrag van de Nederlandse overheid is vaak niet in de haak. En ambtenaren die in hun werkomgeving geen problemen willen krijgen, moeten vaak gedrag gaan vertonen (en voor zichzelf normaal gaan vinden) waardoor het vertrouwen van burgers in de overheid verder wordt geschaad.

    Het is dus de taak van de overheid om het vertrouwen van burgers terug te winnen. Dat kan de overheid doen door het bieden van openheid. Dat is het omgekeerde van wat Donner wil. Donner wil "vertrouwen" in de overheid afdwingen (alsof dat mogelijk is) zonder datzelfde vertrouwen aan burgers te geven.

    Donner zegt dat hij alleen "misbruik" van de WOB wil uitbannen. Ik geloof daar als burger niks van. Zijn agenda is om in de WOB zoveel hindernissen in te bouwen dat bestuurders en ambtenaren eigenlijk bijna altijd kunnen weigeren om informatie (snel) openbaar te maken.

    Laat Donner (en de rest van de regering) eerst maar eens het misbruik van de huidige WOB door de overheid uitbannen. Door al die onnodige geheimzinnigdoenerij af te schaffen, kunnen ze enorm veel ambtelijke tijd besparen.
    R
    Michiel start zijn bijdrage door eerst eens even scherp op mijn naam in te gaan. Als de boodschap je niet bevalt, dan val je de boodschapper aan....
    Iedereen weet dat het niet verstandig is op internet alles met naam en toenaam te plaatsen. Wie zegt mij dat meneer Janssen ook echt Janssen ist? Kortom, naamgeving is een non-topic op het internet.

    Uw reactie onderschrijft mijn stelling: doordat er over een weer geen VERTROUWEN is stijgen de monitoringskosten tot enorme hoogte. Als we de weg op gaan die u voorstaat, komen we nooit uit deze negatieve spiraal naar beneden.

    Dus nogmaals: er dient een debat te komen over de relatie overheid - burgers en welke spelregels daarbij horen.

    Als dat niet gebeurt blijven we dit soort kat en muis spelletjes houden: u wilt niet weten hoeveel WOB-verzoeken er dagelijks ingediend worden en hoeveel tijd en geld dat kost. Het heeft vaak niets te maken met geen info willen geven, maar door de kwantiteit van de aanvragen en het feit dat het vaak nergens over gaat hebben overheden het vaak helemaal gehad met de WOB. En ja, dan komt het dus voor dat als het wel ergens over gaat, men er toch niet altijd serieus mee omgaat. Wie treft dan blaam?

    Ik ben een positief mens, en kies voor en positieve insteek. Ik weiger mee te gaan in de negatieve spiraal van wantrouwen.

    Bij de overheid werken over het algemeen mensen met het hart op de goede plek. Zo de waard is vertrouwd hij zijn gasten!
    Michiel Jonker / ambtenaar bij een decentrale overheid
    Beste R,

    Ik val u niet aan. Ik merk alleen op dat u kennelijk relatief weinig vertrouwen heeft in de lezers van deze website, als u het niet safe vindt uw echte naam te noemen.

    Uw reactie: "Ik word aangevallen!" lijkt erg op die van veel ambtenaren wanneer een burger om informatie vraagt.

    U wilt een begin maken met het creëren van vertrouwen tussen overheid en burgers door een debat over de "spelregels". De essentie van vertrouwen is echter juist dat het begint waar de spelregels ophouden, en vanaf dat punt verder gaat.

    Vertrouwen creëer je door jezelf betrouwbaar te gedragen, ook als de spelregels dat niet strikt letterlijk voorschrijven.

    En daar schort het bij de overheid juist vaak aan. Hoe vaak heb ik ambtenaren en bestuurders niet horen zeggen: "Wij hebben ons betrouwbaar gedragen, want we hebben ons aan de regels gehouden." Of: "Wij zijn betrouwbaar, want het was onze bedoeling ons aan de regels te houden, ook al is het in dit incidentele gevalletje per ongeluk niet helemaal gelukt."

    Daarmee overtuig je burgers niet. Want die hebben dat soort verhalen al veel te vaak gehoord. Geen woorden, maar daden.
    Broadcaster / gemeenteambtenaar
    Laat die mensen die om informatie vragen daar gewoon leges voor betalen. Dan komen de kosten voor de extra diensten die de overheid hier moet leveren terecht bij het individu (bij beroepsklagers als Michiel Jonker) en niet bij de samenleving.
    Hulde voor de minister.
    R
    Michiel: ik wil NIET ALLEEN een debat over de spelregels! Aub mijn reactie GOED lezen! Ik wil een debat over de RELATIE burgers - overheid. Pas DAARNA gaat het over spelregels. Die vind ik eigenlijk helemaal niet zo belangrijk, maar het sluitstuk, de afronding van het totale debat.

    Wij moeten met elkaar in gesprek hoe wij elkaar zien en of die beelden terecht zijn. Zowel burgers als overheid voelen zich niet senang in de huidige situatie. Ga het daar dan over hebben met elkaar! Gesprekken van mens tot mens. Dan komt de rest vanzelf wel.
    Advertentie