'Dit is gewoon het beste akkoord voor Amsterdam'

D66, VVD en SP vormen een nieuw college in Amsterdam. D66-voorman Jan Paternotte is blij met het akkoord. Nu al wordt gesproken van ‘Paars 2.0’.

Gericht op verandering
De drie partijen onderhandelden de afgelopen maand met elkaar over een nieuw college. Dat gebeurde nadat GroenLinks na twee maanden praten met D66 en VVD de handdoek in de ring gooide. Volgens die partij zou een akkoord met de liberalen ‘niet links genoeg’ zijn. De liberaalgroene droomcoalitie van D66-leider Paternotte kwam er niet. Hij moest op zoek naar een nieuwe partner en dat werd de SP. Is hij tevreden? ‘Nou, dit is gewoon de beste coalitie voor Amsterdam. Het gaat om drie partijen die met veel vertrouwen met elkaar hebben gewerkt aan een collegeakkoord waar ze zich allemaal goed in kunnen herkennen. Ons akkoord is gericht op verandering. Dat is waar de D66, SP en VVD ook campagne op gevoerd hebben.’

Ongewone coalitie
Voor het eerst in nagenoeg honderd jaar bestuurt de PvdA niet meer in Amsterdam. Er komt nu dus een ongewone coalitie. Paternotte: ‘Ik denk juist dat het een gewone coalitie zal zijn die veel kan bereiken. We hebben alle drie mooie plannen, maar we zullen er hard voor moeten werken om het waar te maken.’ Voor D66 en de VVD is de afschaffing van het erfpachtstelsel een belangrijke doorbraak. In Amsterdam kopen woningeigenaren wel een huis, maar niet de grond. Daar betalen ze erfpacht voor aan de gemeente, die na enkele decennia zomaar kan worden verhoogd. Dankzij de overeenkomst van vandaag behoort dit straks tot de verleden tijd, stelt Paternotte. ‘We maken een einde aan een heel raar systeem, waarin mensen met een enorme erfpachtverhoging geconfronteerd konden worden. We forceren daarmee een belangrijke een doorbraak. Ook in de woningbouwproductie gooien we het roer om. Voortaan gaan we niet alleen met de grote woningbouwcorporaties in zee, maar ook gaan we werken met kleine bouwers en andere corporaties van buiten de stad.’ Verder komen er jaarlijks vijfhonderd sociale huurwoningen bij, naar wens van de SP.

Akkoord van Wassenaar
D66’er Paternotte vergelijkt de overeenkomst met het Akkoord van Wassenaar, dat in 1982 het Poldermodel introduceerde en de basis was voor economische groei in Nederland. ‘De SP was oorspronkelijk niet voor erfpacht, maar heeft ingezien dat er een omwenteling nodig was. Ook wilde de SP de woningbouwproductie opvoeren. Die ommekeer hebben we samen geforceerd en dat is dus een nieuw soort samenwerking.’ De Amsterdamse D66-leider kan zich op de borst kloppen. Hij heeft het oude adagium van D66, het doorbreken van politieke stelsels, kunnen waarmaken. Toch probeerde hij dit eerst met GroenLinks. Is de coalitie van vandaag zijn tweede keus? ‘Nee. Laat duidelijk zijn dat het een hobbelig formatieproces is geweest. We hebben immers eerst onderhandeld met GroenLinks, maar zij wilden geen akkoord sluiten. Het is daarom goed dat we met de SP zijn verder gegaan, want nu zijn er drie partijen die hier wél met overtuiging in willen instappen. Dat is de allerbelangrijkste voorwaarde’.

Paars 2.0
In de jaren negentig regeerde D66 met de VVD en PvdA op landelijk niveau in de Paarse kabinetten. Nu is de PvdA in Amsterdam vervangen door de SP, een andere sociaal georiënteerde partij. Is dit ‘Paars 2.0’? Paternotte: ‘Dat zou je kunnen zeggen ja. Maar dit wordt bovenal een brede coalitie met D66 in het midden, de VVD op rechts en de SP op links ernaast. We staan alle drie open voor veranderingen. Verder hebben wij in de afgelopen jaren goed kunnen samenwerken met de SP. Ik heb er mede daarom alle vertrouwen in dat we de hoofdstad goed gaan besturen.’