'Communicatie is basis voor rustige jaarwisseling'

In Veen waren er problemen tijdens de jaarwisseling, op veel andere plaatsen ging het goed. Edward van der Torre, lector Gebiedsgebonden politie aan de Politieacademie, ziet dat er veel verbeterd is in het beleid rondom de jaarwisselingen. 'Goede communicatie is een basis', stelt hij.

Op tijd beginnen
Op tijd beginnen met de voorbereidingen is heel belangrijk. Het klinkt heel logisch, geeft ook Van der Torre direct toe. ‘Maar je moet niet begin december eens gaan nadenken over hoe de jaarwisseling moet’, legt hij uit. Dat gebeurt tegenwoordig ook niet veel meer, toen hij in 2007 het onderzoek 'hoezo rustig' publiceerde, zag hij dit nog weleens. Van der Torre onderscheidt drie categoriëen als het fout gaat bij de jaarwisselingen: de categorie ‘het gaat 364 dagen per jaar goed, één dag hard optreden', de ‘jaarwisseling als volgende stap in een serie van geweld’ en een ‘traditie’ van drinken en geweld tijdens de jaarwisseling.

Jeugdprobleem

Als er een jeugdprobleem ten grondslag ligt aan de overlast, werkt de aanpak van de eerste categorie, op 31 december hard ingrijpen, in elk geval niet. ‘Dan moet je zorgen voor een beter beleid’, zegt Van der Torre, zodat er structureel iets verandert. ‘Overleg en contact zijn vaak de sleutels. Een persoonlijk gesprek met de betrokkenen is een heel effectief middel.’ Dat het in kleine gemeenschappen vaak misgaat, legt Van der Torre uit als een uitvloeisel van de lokale autonomie. ‘Ze willen hun eigen jaarwisseling vieren, op hun manier. Ze doen het zoals zij het willen. De gemeentelijke herindelingen kunnen dit soort taferelen een impuls geven, schetst hij. De oplossing ligt voor een deel in de persoonlijkheid van de burgemeester. ‘Een goede burgemeester kan dan veel winnen. Die moet goed communiceren. Dat scheelt twee slokken op een borrel.’ Het is dan volgens Van der Torre ook ‘niet voor niets’ dat in herindelingsgemeenten vaak dergelijke ‘zware’ burgemeesters zitten.

Ouderen

Een andere oplossing is wat hij ‘ouderen in verlegenheid brengen’ noemt; mensen zo aanspreken dat ze zich gaan realiseren ‘dat het toch eigenlijk niet kan, wat er nu gebeurt’. Dit zelfregulerende vermogen is in Staphorst uitgewerkt in stewards: inwoners die tijdens de jaarwisseling toezicht houden en waar nodig mensen aanspreken op hun gedrag. Burgemeester Frans Naterop van de gemeente Aalburg, waar het dorp Veen onder valt, ziet weinig in stewards; daar acht hij de tijd nog niet rijp voor. Maar stewards zijn niet de enige oplossing, Van der Torre ziet ook kansen als ‘de stille meerderheid’ gemobiliseerd wordt. Met stille meerderheid bedoelt hij de mensen die zich niet uitspreken, maar die wel negatieve berichtgeving in de media lezen. ‘Het ideaalbeeld is dat zij dan zeggen: we steken de handen uit de mouwen, want zo gaat het niet goed’, legt hij uit.

Voorbeelden

Als succesvoorbeelden voor andere gemeenten noemt Van der Torre onder meer Vlaardingen en Zaltbommel. In die gemeenten ging het de afgelopen jaren mis. ‘In Vlaardingen is er meer gereguleerd, daar ging het nu veel beter.’ Den Haag is volgens Van der Torre ‘misschien wel het schoolvoorbeeld’ van hoe het ook kan. Dertig jaar geleden was er elk jaar heibel in Scheveningen, nu is dat opgelost. Ook Staphorst verdient een compliment van de lector, voor de rol die zij burgers gaven bij het geheel.

Proces
Op beleidsniveau is er veel verbeterd, schetst de lector. ‘Het veiligheidsbeleid is belangrijker geworden, dat werkt gelukkig heel goed.’ Er wordt meer samengewerkt tussen gemeenten en er zijn meer projectteams die zich richten op de jaarwisseling. Toch waakt Van der Torre voor een te hard beleid, dat werkt averechts. ‘Ik hoor weleens dat burgemeesters eigenlijk nog harder zouden willen ingrijpen, dat is niet verstandig. Dit is een proces waar je de tijd voor moet nemen.’