College Urk baart opzien met ‘absurde’ gedragsregels

Het college van Urk wil toegang hebben tot de e-mails van raadsleden en hoopt dat als gedragsregel in te voeren. Met het voorstel, waarmee het lekken van vertrouwelijke informatie voorkomen moet worden, oogst het bestuur zowel landelijk als lokaal flinke kritiek en verbazing. 

Verbolgen burgemeester
De raad van Urk buigt zich donderdagavond over het voorstel, maar veel kans lijkt de nieuwe gedragsregel niet te maken. Behalve e-mailaccounts toegankelijk te maken, moeten straks privé en zakelijke mails strikt gescheiden blijven. Oppositiepartij CDA is in ieder geval faliekant tegen het voorstel, zegt fractievoorzitter Klaas Brouwer. ‘Om te beginnen is zo’n regelement in strijd met de wet. Om ons daar op voor te bereiden, hebben we een advocaat in de arm genomen. Op die manier willen we voorkomen dat deze gedragsregels worden ingevoerd.’ Brouwer noemt het voorstel van het college onverstandig. ‘De burgemeester is verbolgen over gelekte informatie uit de raad en dat begrijp ik goed. Maar er worden nu buitenproportionele acties genomen.’

Onnauwkeurig te werk
Volgens Brouwer kan het informatielek ook goed per ongeluk zijn ontstaan. ‘Ik weet dat onze partij van informatie lekken verdacht wordt. Maar wij ontkennen stellig dat we er iets mee te maken hebben. Het kan ook goed zijn dat de vertrouwelijke stukken via ambtenaren op het gemeentehuis in de openbaarheid zijn geraakt. Ter illustratie: ik was met een aantal partijgenoten op het gemeentehuis voor een activiteit en we zagen zomaar een vertrouwelijk stuk op de printer liggen. Als er zo onnauwkeurig wordt gewerkt, kan het lekken langs alle kanten gebeuren.’ Brouwer ziet het wel zitten om de behandeling van vertrouwelijke documenten te veranderen. ‘Je voorkomt veel door de documenten alleen op papier beschikbaar te maken en ze op het gemeentehuis inzichtelijk te maken. Natuurlijk is daar niet alle risico mee weggenomen, maar het verkleint de kans al aanzienlijk. Die manier is echter wel tijdrovend.’

Niet van deze tijd
Ook collegepartij ChristenUnie steunt het voorstel niet. ‘Privé en zakelijke mail onderscheiden is niet meer van deze tijd. Alles loopt tegenwoordig door elkaar heen. Het advies voor de nieuwe gedragsregels zullen wij dan ook niet overnemen’, aldus fractieleider Albert Woord. ‘Als ik wil lekken, dan kan ik mijn privé-mail gebruiken of desnoods de post. Het voorstel heeft geen enkele kans van slagen en een oplossing is het zeker niet.’ Mocht er onderzoek gedaan worden naar integriteit door B&W, dan werkt ChristenUnie daar vrijwillig aan mee. ‘Wij gaan niet op de juridische toer. Wij willen open en transparant zijn als het op integriteit aankomt.’

Absurd
John Bijl, directeur van Periklesinstituut en begeleider van gemeenteraden, noemt de voorgestelde gedragsregels absurd. ‘En ze druisen tegen alle bestuurlijke verhoudingen in. Ik heb eigenlijk nog nooit zoiets gehoord. Het is een extreem en uniek voorstel. De burgemeester kan de raad niet onder curatele stellen.’ Volgens Bijl komt het wel vaker voor dat een politiek orgaan onder druk staat en dat de gemeenteraad zich monddood gemaakt voelt. Dat kan lekken in de hand werken. ‘Er wordt door de raadsleden in zulke gevallen dan wel vaker informatie gelekt en zelden gebeurt dat per ongeluk. Dat mag niet gebeuren. Maar een maatregel als deze zegt alles over de bestuurlijke verhoudingen tussen B&W en de raad in Urk. Dit bestempelt bovendien dat het Urker bestuur bang is om het debat aan te gaan.’

Vertrouwen herstellen
Volgens Bijl moeten de politieke organen in Urk flink bij zichzelf te rade gaan. ‘Wanneer je als college iets ter inzage stuurt, moet je er vanuit kunnen gaan dat de informatie ook geheim blijft. Je kan er voor kiezen om de informatie op papier in het gemeentehuis ter inzage aan te bieden om lekken te voorkomen, maar zoiets gaat eigenlijk tegen de tijdsgeest in. Ik raad Urk aan om het onderlinge vertrouwen zo snel mogelijk te herstellen.’ Eerder liet privacy-deskundige en onderzoeksjournalist Brenno de Winter zich tegenover Omroep Flevoland ook kritisch uit over het voorstel.