Burgemeesters wapenen zich tegen populisten

Hoe gaan burgemeesters om met het populisme in het lokaal bestuur? Daarover praten ’s lands burgemeesters donderdag tijdens hun jaarcongres in Renkum. Voorzitter van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters Bernt Schneiders (PvdA) van Haarlem geeft alvast wat tips.

De populist, een vloek of een zegen?
'Een zegen omdat ze de burgemeester scherp houden. Je moet op zijn minst nadenken over hun argumenten. Een vloek omdat populisten de gevestigde politiek nodeloos bezoedelen door beelden op te roepen dat niets deugt en dat bestuurders allemaal zakkenvullers zijn.'

Provocateurs ook?
'Populisten doen er alles aan om ons in de gordijnen te jagen. PVV’er Sietse Fritsma beloofde zijn kiezers bij zijn installatie in de gemeenteraad van Den Haag plechtig om de gevestigde politiek helemaal gek te maken. De opzet is duidelijk: zo veel mogelijk aandacht krijgen. Ga je daarop in en hoe dan?  Ruud Vreeman vertelt tijdens het congres over de problemen die hij in Tilburg heeft gehad met raadslid Hans Smolders, de chauffeur van Pim Fortuyn. Hij vond die populisten verschrikkelijk. Annemarie Jorritsma vertelt over haar ervaringen met de PVV in Almere.'

Wellicht kunnen burgemeesters wat leren?
'Populisten hebben volgens sommigen een aansprekende politieke stijl ontwikkeld. Snel, assertief en uitgesproken. Het lijkt erop dat de gevestigde partijen zich die stijlkenmerken eigen hebben gemaakt. Kijk naar de debatten rond de verkiezingen. De horizontalisering van de samenleving stelt andere eisen aan de stijl van de burgemeester. Het is niet helemaal if you can’t beat them, join them, maar neem wél de dingen die populisten goed doen over. Word niet plat en ordinair, want dat past een burgemeester niet, maar betaal populisten wel een beetje met gelijke munt terug.'

De straat op?
'Vooral de jonge generatie burgemeesters is zich ervan bewust dat je een groot draagvlak in de samenleving nodig hebt. Je bouwt je gezag nauwelijks op in het stadhuis, maar vooral daarbuiten. De moderne leider zit in het middelpunt van een cirkel en staat met iedereen in verbinding. Mijn voorganger Jaap Pop vindt dat ik daaraan te ver ga. In een pagina in het Haarlems Dagblad, waarin ik word geportretteerd naar aanleiding van mijn herbenoeming, zegt hij dat ik veel te laagdrempelig ben. Ik vind dat een moderne burgemeester moet werken aan zijn zichtbaarheid en eropuit moet. Dat doe je liever niet in de dienstauto maar op de fiets. Dat waarderen mensen. Mijn generatie vindt dat volstrekt normaal, maar de oudere generatie wil afstand houden. Dat werkt niet meer.'