Burgemeesters moeten niet te bang zijn
Het recht op demonstreren staat onder druk. Gemeenten en politie moeten demonstraties volledig en zonder voorbehoud faciliteren. Dat stelt de Nationale ombudsman Reinier van Zutphen in zijn rapport ‘Demonstreren, een schurend grondrecht?’.
Gemeenten en politie moeten demonstraties volledig en zonder voorbehoud faciliteren. Ook moeten zij terughoudend zijn bij het opleggen van beperkingen en voorschriften. Elke inperking van de demonstratievrijheid moet in elk geval juridisch houdbaar zijn en goed worden gemotiveerd.
Risicomijdend gedrag
Dat stelt de Nationale ombudsman Reinier van Zutphen in zijn woensdagavond openbaar gemaakte rapport ‘Demonstreren, een schurend grondrecht?’. Daarin stelt hij dat de overheid naar ‘risicomijdend gedrag’ neigt. ‘Overheden beschouwen het demonstratierecht in de praktijk niet zelden als onderdeel van een belangenafweging: het recht op demonstreren versus het belang van de openbare orde en veiligheid. De essentie van het grondrecht tot demonstreren moet voorop staan’, vindt Van Zutphen. ‘De overheid moet zich tot het uiterste inspannen om demonstraties te faciliteren en te beschermen, zodat burgers in vrijheid hun mening – hoe impopulair ook – kunnen laten horen. Elke andere houding van de overheid doet afbreuk aan de kern van het demonstratierecht.’
Onder druk
Op de burgemeester rust een actieve verplichting om demonstraties in zijn gemeente te faciliteren en te beschermen, zodat demonstranten hun grondrecht kunnen uitoefenen, zo benadrukt de ombudsman. Het recht om te demonstreren is een grondrecht, verankerd in artikel 9 van de Grondwet en in artikel 11 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Het recht op demonstreren komt echter onder druk te staan, zo blijkt uit recente voorvallen zoals het verbieden van de anti-Zwarte Piet-demonstratie in Dokkum en de Eritrese conferentie in Veldhoven.
Strikte voorwaarden
‘De overheid mag slechts onder strikte, in de wet bepaalde voorwaarden grenzen stellen aan de demonstratievrijheid’, aldus Van Zutphen. Niet omdat het om een controversieel onderwerp gaat, op een voor de overheid lastige locatie of om een groep demonstranten die de overheid als potentieel lastig beschouwt. De burgemeester mag de demonstratievrijheid alleen beperken wanneer dat ‘wanneer dat noodzakelijk is vanwege de bescherming van gezondheid, het belang van verkeer of de bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden’.
Boete
Eventuele beperkingen, voorschriften en aanwijzingen waar de burgemeester toe besluit, moeten duidelijk gecommuniceerd en gemotiveerd worden aan de demonstranten, zo benadrukt de ombudsman in zijn rapport. Hij ontraadt het beboeten van organisatoren van een demonstratie die niet van te voren bij de gemeente is aangemeld. ‘Door niet aan te melden loopt de organisator het risico dat de overheid zijn demonstratie minder volledig kan faciliteren. Daar hoeft dan niet nog een boete bij te komen.’ In plaats daarvan kan er beter voor worden gezorgd dat tijdig aanmelden loont.
Reacties: 3
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Ik lees het rapport vooral als een zeer toegankelijk overzicht van de huidige status quo.
Waarbij overigens opvalt dat het issue 'politiecapaciteit' nauwelijjks aan bod komt en door de deelnemers aan de ronde tafel - zoals te verwachten - "niet als probleem wordt ervaren bij het faciliteren van
demonstraties".
Dat laatste staat al vele jaren overduidelijk haaks op de werkelijkheid. De flagrante ontkenning door deze bestuurders signaleert de politieke gevoeligheid, waarmee het probleem echter in stand wordt gehouden.
Hij ontraadt het beboeten van organisatoren van een demonstratie die niet van te voren bij de gemeente is aangemeld. ‘Door niet aan te melden loopt de organisator het risico dat de overheid zijn demonstratie minder volledig kan faciliteren. Daar hoeft dan niet nog een boete bij te komen.’ In plaats daarvan kan er beter voor worden gezorgd dat tijdig aanmelden loont.
Prachtige zinsopbouw maar..(te) ver gezocht en niet probleem-oplossend.
Stel dat uw club bijv. Pegida een vergunning heeft voor een demonstratie. Wat is dan de beloning wegens tijdig aanmelden? Krijgen ze allemaal van gemeentewege koffie met een plakje cake?
Maar dan; de vergunninghouder i.c. Pegida merkt na het verlenen van de vergunning dat er ergens gelekt is en dat er zonder een vergunning een tegendemo van bijv. AFA gaat komen. Los van de risico's voor Pegida ontstaat dan een mogelijke probleemsituatie.
Hierbij zou, zo wordt gesteld, AFA dus het risico lopen dat de overheid die tegendemo onvoldoende kan faciliteren; dus geen koffie met cake en dan maar een bivakmuts. De overheid moet eventueel uitzoeken wie de organisator is van de tegendemo om iemand desgewenst te kunnen verzoeken een vergunning aan te vragen (zonder beboeten).Wie bij AFA is dat en zal die zich bekend maken?
Dus dan in de praktijk maar geen vergunning en bijv. geen bescherming van politie voor AFA. Nou gooi dat dus maar in de (politie)pet.
Is het niet eenvoudiger en logischer om de tegendemo (zonder vergunning) op dat moment wegens onvoldoende capaciteit te verbieden en voor bijv. een dag of een paar dagen later aan AFA, als daar om wordt verzocht, een vergunning te verlenen. Iedereen (naar omstandigheden) gelukkig en probleem binnen de perken.
Er zitten normaliter 365 dagen in een jaar en je houdt ook niet 2 grote collectes tegelijk in je wijken.