Burgemeester Scherpenzeel gooit bijltje erbij neer

Waarnemend burgemeester Harry de Vries van Scherpenzeel heeft zijn ontslag ingediend. De herindelingsperikelen en de houding van de wethouders daarbij, hebben hem tot dit besluit gebracht. De wethouders krijgen flinke sneren mee.

Ongelijke strijd

De Vries maakte zijn vertrek donderdagavond bekend in een verklaring aan het begin van de digitale raadsvergadering. ‘Ik voelde mij in toenemende mate gemangeld in een ongelijke strijd, waar ik nooit in heb willen komen’, zo zei hij onder meer. ‘Het afgelopen jaar is het zwaarste en moeilijkste jaar van mijn werkzame leven geweest.’

 

'Barbertje moest hangen'

De Vries meldde zich begin september ziek, nadat de wethouders het vertrouwen in de waarnemend burgemeester hadden opgezegd. Via een memo hebben de wethouders dit openbaar gemaakt. De wethouders stelden daarin dat De Vries achter de rug van de wethouders om met de commissaris van de koning (cdk) en de burgemeester van Barneveld over herindeling tussen Scherpenzeel en Barneveld heeft gesproken. De raad wil koste wat kost zelfstandig blijven. ‘Ik heb dit als buitengewoon oneerlijk en onrechtvaardig ervaren’, aldus De Vries donderdagavond in zijn verklaring. De actie was volgens hem goed voorbereid en had maar een doel: ‘Barbertje moest hangen.’

 

Wetten overtreden

Volgens De Vries is hij bij zijn aantreden niet door de provincie op pad gestuurd om naar een herindeling met Barneveld toe te werken, benadrukte hij. Wel was het zijn taak als burgemeester om toe te zien op juiste besluitvorming. ‘Als wetten worden overtreden, moet een burgemeester optreden, bijvoorbeeld door de commissaris van de koning en de minister van Binnenlandse Zaken te informeren. Dat en niets anders heb ik gedaan.’ Het is niet duidelijk welke wetten zijn overtreden. ‘Spelregels en wetten zijn in het dossier (zelfstandigheid versus herindeling, red) regelmatig geschonden’, herhaalde hij later nogmaals. Hij adviseert de raad nog eens goed te kijken naar wat het betekent als ‘wethouders zich niet aan de wet- en regelgeving houden.’

 

Scherven lijmen

Het stoorde De Vries dat de wethouders niet bereid waren en zijn om serieus te kijken naar andere varianten dan zelfstandigheid. Hij heeft er vaak op aangedrongen dat wel te doen en met zowel provincie als Barneveld in overleg te treden. Die houding is hem door de wethouders niet in dank afgenomen. ‘De sfeer die gecreëerd werd was er een van “wij tegen zij’; daar leen ik mij niet voor.’ Met ‘pijn in het hart’ heeft De Vries besloten bij de cdk zijn ontslag in te dienen. ‘Het is beter voor Scherpenzeel dat een nieuwe burgemeester hier probeert de scherven te lijmen. Verdere samenwerking van mij met dit college acht ik niet wenselijk.’  

 

Verantwoording

Het verbaast GemeenteBelangen Scherpenzeel, de grootste fractie in de raad, niet dat De Vries zijn ontslag heeft ingediend, maar het moment waarop noemt fractievoorzitter Henk Brons ‘bijzonder’. Tot drie keer toe heeft De Vries geweigerd om in het openbaar verantwoording af te leggen over zijn rol in de vertrouwensbreuk. ‘Telkens gaf hij aan dat hij in overleg met de commissaris van de koning besloten had niet te komen. Dat is hoogst ongebruikelijk, want de raad gaat over de burgemeester en niemand anders.’ De verklaring van De Vries kwalificeert GBS als ‘politiek getint’ en ‘eenzijdig’.

 

Vernietigend

De gemeenteraad had gehoopt dat De Vries vorige week, tijdens een eerste bespreking van het vernietigende rapport van hoogleraar bestuurskunde Paul Frissen, verantwoording zou afleggen over zijn rol in onder meer het ‘herindelingsdossier’. Frisse concludeert dat dat dossier de bron van de bestuurscrisis is. De Vries meldde zich op het laatste moment af voor die vergadering. Donderdag was hij voor het eerst sinds maanden weer present. Vooraf was met de burgemeester en de commissaris van de koning afgesproken dat raadsleden na zijn verklaring daarover niet in debat zouden gaan.     

 

Betreuren

Commissaris van Koning John Berends respecteert het besluit van De Vries – ‘het getuigt van kracht’ – , maar betreurt de aanleiding, zo laat hij vrijdagmiddag in een reactie weten. Die aanleiding is de openbaarmaking door de wethouders van het memo waarin zij toelichten waarom ze het vertrouwen in de burgemeester hebben opgezegd. Berends had openbaarmaking ontraden. Berends heeft waardering voor de manier waarop De Vries met het herindelingsdossier is omgegaan. ‘De burgemeester als apart bestuursorgaan mag een eigenstandige positie innemen. Dat heeft De Vries gedaan. De burgemeester moet daarbij altijd wel de afweging maken wat het belang van collegiaal bestuur is versus het belang van de gemeenschap. Ik heb respect voor de keuze die De Vries hierin heeft gemaakt. Ik hou er wel van als iemand positie kiest.’ De keuze van De Vries is hem door de wethouders en een groot deel van de raad niet in dank afgenomen.           

 

Opvolging

Het is onduidelijk of Berends opnieuw een waarnemend burgemeester gaat benoemen. Daarover wil hij zich nog niet uitlaten. Vrijdagmiddag heeft hij een gesprek met een afvaardiging van de Scherpenzeelse raad. Naar verwachting neemt de cdk begin januari een besluit over de opvolging van De Vries. Medio volgende maand nemen Gedeputeerde Staten ook een besluit over de bestuurlijke toekomst van Scherpenzeel.