Bestuurlijke visie mist elke onderbouwing

Teleurgesteld en verbaasd zijn de provincies over de visienota van Plasterk op de inrichting van bestuurlijk Nederland. De door het kabinet voorgestane ingrepen worden niet onderbouwd. In gemeenteland wordt heel wat verzucht, de Waterschappen houden vraagtekens.

Geen onderbouwing

Veel nota, weinig visie, stelt het Interprovinciaal Overleg (IPO) in een eerste reactie. Van een samenhangende visie over de onderlinge relatie tussen overheden en de gewenste ontwikkeling is geen sprake. Zo blijft de positionering van de rijksoverheid helemaal onbesproken, stelt de provinciekoepel. ‘Wij missen een onderbouwing van de in het regeerakkoord aangekondigde drastische ingrepen in de bestuurlijke organisatie: op welke wijze zorgen de maatregelen voor een beter openbaar bestuur? En hoe zorgt dit voor een slagvaardige aanpak van de maatschappelijke vraagstukken die nodig is. Dit zijn voor ons de centrale vragen die de minister zou moeten beantwoorden in zijn visienota’, aldus IPO-voorzitter Johan Remkes in een eerste reactie.

Samenhang argumentatie zoek

Het blijft onduidelijk waarom en waarvoor de vorming van landsdelen buiten de Randstad een oplossing is, laten Gedeputeerde Staten (GS) van Noord-Brabant in een eigen en eerste voorlopige reactie weten. 'Dat sterkt de gedachte dat Brabant een provincie is met de juiste schaal voor haar taken.’ Het college mist ‘samenhang in de argumentatie over het bestuur in Nederland’.

Uitgummen provincie

De provincies Flevoland, Noord-Holland en Utrecht hebben geen goed woord over voor het stuk. De drie moeten het eerste van vijf landsdelen gaan vormen. ‘Hiermee wordt geen invulling gegeven aan de voorwaarden voor een fusie die de provincie heeft gesteld’, stelt de Noord-Hollandse gedeputeerde Elvira Sweet (bestuurlijke vernieuwing, PvdA). ‘De minister maakt het ons steeds moeilijker om enig enthousiasme voor zijn fusievoorstel op te brengen. Met het uitgummen van wat provinciegrenzen ben je er immers niet’. Sweet verwacht en hoopt dat Plasterk straks in zijn memorie van toelichting bij het herindelingsvoorstel voor de eerste superprovincie, zijn ‘laatste kans’ pakt om met een verhaal te komen ‘dat wel overtuigt’.

 

Tunnelvisie

Flevoland spreekt van een ‘tunnelvisie’. Plasterk ‘schrijft toe naar een Noordvleugellandsdeel, zonder dat er een afweging wordt gemaakt welk maatschappelijk vraagstuk op welke schaal gelegd zou moeten worden’, aldus de Flevolandse gedeputeerde Marc Witteman (PvdA) namens GS. ‘De weerstand vanuit zowel bestuur als bewoners tegen de voorgenomen fusie is hiermee alleen maar toegenomen, daar een duidelijke visie juist een van onze belangrijkste wensen was.’  

De provincie Utrecht deelt de kritiek, maar voegt daaraan toe dat de weg naar het einddoel onvoldoende wordt beschreven. 'Bovendien geeft de minister in deze visie geen doorkijk over hoe hij in de toekomst aan de slag wil met andere landsdelen', aldus gedeputeerde Mariette Pennarts (GroenLinks).

Geen oplossing

De directie van de Unie van Waterschappen stelt in een eerste reactie dat de taken van de waterschappen niet bij een middenbestuur thuishoren. Op de lange termijn moeten provincies en waterschappen in de vijf landsdelen opgaan, zo wil het kabinet. In deze kabinetsperiode wil Plasterk uitkomen op tien tot twaalf waterschappen. Het kabinet vraagt aan de waterschappen zelf met fusievoorstellen te komen.

Het opgaan in landsdelen ziet de Unie niet op voorhand als oplossing voor een betere organisatie van het waterbeheer. ‘Volgens ons bestaat dan het risico dat belang van goed waterbeheer – waterveiligheid − het in belangenafweging aflegt tegen andere belangen die strijden om financiële middelen’, aldus algemeen directeur Albert Vermuë. Het bestuur van de Unie moet zijn positie nog bepalen.

 

Geen verrassingen

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) stelt in een eerste voorlopige reactie dat de visie in lijn is met het regeerakkoord en de decentralisatiebrief van Plasterk. ‘Over herindelingen ‘van onderop’ en samenwerking vanuit de inhoud zijn met het kabinet goede afspraken gemaakt. Dat is voor ons belangrijk’, aldus VNG-woordvoerder Liane ter Maat.

 

Visie, welke visie?

Via twitter hebben diverse burgemeesters, wethouders en raadsleden vooral geïrriteerd gereageerd op de visie. ‘Welke visie?’, twitteren zowel de CDA-wethouder Thomas Gelissen van Brunssum en de Leidse wethouder Pieter van Woensel (VVD). Over de vorming en  versterking van de rol van dorps- en wijkraden: ‘Dat kunnen gemeenten in overleg met dorpen heel goed zelf regelen’, stelt burgemeester Adriaan Hoogendoorn van Oldebroek. De Valkenswaardse burgemeester Anton Ederveen: ‘Maar geen deelraden en wel grotere gemeenten. Zucht.’ De Oirschotse PvdA-fractievoorzitter Raf Daenen wil met Plasterk de discussie aan over de kracht van kleine gemeenten.