Beoogde superprovincie blij met 'rem' door senaat

‘Een mooie motie, maar we moeten niet te vroeg juichen.’ Dit stelt de Flevolandse gedeputeerde Witteman in een reactie op de opdracht van de Eerste Kamer aan minister Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA) om pas op de plaats te maken met de vorming van de eerste superprovincie. Ook Utrecht reageert verheugd. Noord-Holland wil nog niet reageren.

Geen meerwaarde

Flevoland vindt het terecht dat de Eerste Kamer de minister oproept tot opschorting van het wetgevingsproces en niet op voorhand het plan naar de prullenbak verwijst. ‘Er valt met ons best te praten over opschaling, maar dan moet er wel een duidelijke visie op het middenbestuur liggen’, aldus Marc Witteman (bestuurlijke zaken, PvdA). Ook moet de eerste superprovincie (met 3,5 miljoen mensen) extra taken van het rijk krijgen. ‘Anders heeft de fusie geen enkele meerwaarde.’

Meer tijd voor kwaliteit

‘De motie van de Eerste Kamer ondersteunt onze zienswijze. Wij geven hierin aan dat het huidige wetsontwerp van minister Plasterk wat ons betreft geen meerwaarde heeft’, laat gedeputeerde Mariëtte Pennarts (GroenLinks, bestuurlijke zaken) in een eerste reactie weten. ‘We hopen dat extra tijd de kwaliteit van het wetsontwerp ten goede gaat komen, en dat de minister aan de door ons gestelde criteria tegemoet komt.’ Evenals Witteman doelt ze daarbij op een heldere visie over de bestuurlijke organisatie in het hele land en over taken en bevoegdheden van de provincies. De provincie Noord-Holland wil pas reageren als de Eerste Kamer over de motie heeft gestemd. Dat gebeurt dinsdag.

Plasterk gaat door

Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA) wil zijn plannen echter niet opschorten en gaat door met de voorbereiding, zo laat zijn woordvoerder Tijs Manten desgevraagd weten. ‘Op basis van de motie kun je niet de conclusie trekken dat de Eerste Kamer tegen is’, stelt Manten. ‘Op dit moment wordt gewerkt aan het concept-wetsvoorstel.’

Nut en noodzaak

Dit gebeurt mede op basis van de vele reacties op de plannen voor de eerste superprovincie en de gesprekken met de betrokken provincies over de uitbreiding van taken. Daarover wil Manten geen mededelingen doen. In de Memorie van Toelichting zal volgens Manten uitgebreid worden ingegaan op nut en noodzaak van de opschaling. ‘En vervolgens wordt in de Tweede en Eerste Kamer de discussie gevoerd.’

Ministeries bewegen geen millimeter

De gesprekken over de taakuitbreiding ´leveren buitengewoon weinig op´, stelt Witteman. ´De ministeries zijn niet bereid na te denken over welke taken naar provincies kunnen worden gedecentraliseerd. Ze willen bijna geen millimeter bewegen. Teleurstellend.´ Extra taken op het gebied van wegenbeheer, economie en natuur willen de provincies er graag bijhebben. Ook gemeentelijke herindelingen zou wat in ieder geval Witteman betreft prima in het takenpakket van een superprovincie passen.

 

Conceptwetsvoorstel

Het is onduidelijk wanneer Plasterk met zijn conceptwetsvoorstel komt. De minister wil dat de eerste superprovincie in 2016 het licht ziet. Gezien het wetgevingstraject zou het wetsvoorstel dan begin komend jaar voor advies bij de Raad van State moeten liggen, zo heeft Witteman berekend.

Geen visie, geen fusie

Volgens de Eerste Kamer heeft het echter helemaal geen zin om nu met een wetsvoorstel te komen. In de breed ondertekende motie, waarover dinsdag wordt gestemd, wordt gesteld dat op basis van de tot nu toe aangevoerde argumenten door Plasterk, een fusie van de provincies Utrecht, Noord-Holland en Flevoland niet te rechtvaardigen is. Of, zoals SP-senator Arjan Vliegenthart het kort en krachtig samenvat: ‘Geen visie, geen fusie’.

Terug naar tekentafel

Tot twee keer toe heeft de Eerste Kamer via door SP-ingediende moties de minister opgeroepen met een onderbouwing te komen van zijn opschalingsplannen voor gemeenten en provincies. Eerst via de motie Kox en later via de motie Vliegenthart. ‘Plasterk geeft weliswaar telkens aan waar hij mee bezig is, maar niet waarom’, stelt Vliegenthart. En juist daar zit de senaat met smart op te wachten. Dit keer nam het CDA het voortouw tot een motie. Deze is mede-ondertekend door SP, GroenLinks, de ChristenUnie, SGP en OSF; samen goed voor 46 van de 75 zetels. ‘Als de minister niet met een onderbouwing komt, zal het wetsvoorstel het niet redden. Dus vinden wij dat hij terug moet naar de tekentafel.’

Niet verstandig

De gedeputeerde vindt het onverstandig dat Plasterk ondanks de aanhoudende kritiek uit de Eerste Kamer verder gaat met zijn wetsvoorstel. ´Het is niet slim van de minister om partijen tegen zich in het harnas te jagen.´