Beeldspraak voedt de polarisatie

Metaforen en figuratieve taal zijn populair onder politici. Als politici figuratieve taal gebruiken om een onderwerp te framen, kan dit zeer overtuigend werken, zo stellen diverse wetenschappers. Zo zou Trump de verkiezingen hebben gewonnen mede dankzij zijn inzet van metaforen en hyperbolen als ‘Make America great again’ en ‘America First’. 

Ook in eigen land maken politici graag gebruik van figuratieve taal. Neem bijvoorbeeld het vaasje van Rutte, de tsunami van islamisering van Wilders en de doodlopende steeg die de afschaffing van de dividendbelasting volgens Asscher was. Metaforen dienen als spreuken waarmee het publiek gemakkelijk kan worden betoverd. Maar dat zijn ze in de praktijk vaak juist niet, concludeert Amber Boeynaems in haar proefschrift over framing in politieke toespraken, waarop zij op 2 april promoveerde aan de Vrije Universiteit. Zij voerde een reeks experimenten uit waarin proefpersonen diverse politieke teksten kregen voorgeschoteld. Dat leverde een verrassende uitkomst op.

‘Figuratieve frames kunnen zelfs averechts werken voor de politicus; het gebruik ervan kan leiden tot een daling van politieke steun.’ Het gebruik van metaforen bij ideeën waar de kiezers niet achter staan, blijkt juist weerstand op de roepen. Het gebruik van figuratieve woorden kan volgens Boeynaems tot polarisatie leiden. ‘Door kiezers met conflicterende ideeën verder van zich te verwijderen, kan het gebruik van figuratieve frames leiden tot een verbreding van de kloof tussen verschillende groepen kiezers. Hierdoor zou de politieke en maatschappelijke dialoog stil kunnen komen te liggen en verdere polarisatie van de samenleving in gang kunnen worden gezet.’