Afstemming tussen veiligheidsregio’s niet optimaal

Een grote brand bij Chemelot, een van de grootste chemische bedrijven van Nederland, heeft aan het licht gebracht dat de afstemming tussen de veiligheidsregio’s voor verbetering vatbaar is.

De gemeente Echt-Susteren ligt op de grens van de veiligheidsregio’s Limburg-Noord en Zuid-Limburg. De sirenes in de dorpen in Zuid gingen af, maar in Noord (vlakbij de fabriek) niet. Burgemeester Jos Hessels ontving zo’n honderd telefoontjes van bezorgde inwoners uit de kernen in Noord. ‘Er was stank en veel rook. Mensen voelden zich onveilig.’ De Veiligheidsregio Limburg-Noord, waar de gemeente onder valt, bleek anderhalf uur na het uitbreken niet eens op de hoogte van de brand. Hessels: ‘Ik werd door de regionale omroep gealarmeerd. Er waren zware zwarte rookpluimen te zien.’

Verbijsterend antwoord

Intussen was het rampinschalingsniveau (GRIP) in Zuid al verhoogd van 3 naar 4. ‘Ik verwacht dan dat onze veiligheidsregio ook in het geweer komt. We hebben heel vaak gebeld met Noord en ook met de gemeente Sittard-Geleen.’ Toen Noord de gebeurtenis in beeld had, zeiden ze niks te kunnen doen. Daarop belde Hessels zelf naar de directeur van Veiligheidsregio Limburg-Noord, Tijs Van Lieshout, en vroeg waarom hij niet werd geïnformeerd. ‘Het antwoord was verbijsterend: het was ook nieuws voor hem. Het GRIP-niveau in Zuid was 4. Ik vond dat onvoorstelbaar en dat was hij met me eens.’

Meetploegen op pad

Toen was de maat voor Hessels vol. ‘Ik mijn wettelijke bevoegdheid gebruikt en de meetploegen eropuit gestuurd.’ Daarop kreeg Hessels geen onaangename reacties. ‘De operationeel leider Noord belde mij of hij GRIP 2 moest afroepen. Het Regionaal Operationeel Team (ROT) in Venlo stond klaar en in ons eigen gemeentehuis leidde de gemeentesecretaris het team Bevolkingszorg. Toen kwamen we snel weer in de reguliere commandostructuur.’

Volgens Hessels was hij op zijn qui-vive, omdat de donderdag voor de brand ook al brand was bij Chemelot. Toen werd GRIP 2 afgekondigd. ‘Daar kwam ammoniak bij vrij en dat kwam rechtstreeks richting mijn gemeente. Ik heb toen twee keer de raadsvergadering verlaten om me door onze mensen te laten informeren. Van de Veiligheidsregio Limburg-Noord hoorden we niks.’

Verbeterafspraken nodig

Bij de grote brand hoorde Hessels voor de tweede keer in een week niets en volgens hem is die situatie al een paar keer eerder voorgekomen. ‘De afstemming tussen de veiligheidsregio’s is niet optimaal. We moeten structurele afspraken maken over hoe we dit gaan verbeteren.’ Met Chemelot heeft Hessels al een mondelinge afspraak dat het bedrijf hem bij een incident meteen waarschuwt. ‘We zitten ten zuidwesten van de fabriek. Negen van de tien keer komt de wind uit die richting. Ik wil vastleggen in de procedure dat de gemeente Echt-Susteren standaard wordt gewaarschuwd. Dat moet gebeuren. We moeten zaken van leven en dood niet laten afhangen van de strakke grenzen tussen veiligheidsregio’s.’