Afsplitsingen in 145 gemeenten

In de huidige collegeperiode zijn er in 145 gemeenten afsplitsingen geweest, blijkt uit onderzoek van NRC. Het percentage gemeenten waar in ieder geval één raadslid opstapte om een eigen fractie te beginnen, is daarmee toegenomen van 30 procent in de vorige collegeperiode naar 45,6 procent nu. Er zijn nu 150 fracties in gemeenteraden waar kiezers in 2018 niet op stemden.

Veiligheidsklep

‘Het hoort erbij’, zegt John Bijl van het Periklesinstituut in het NRC-bericht. ‘Dit is de veiligheidsklep van onze politiek. Iemand die gekrenkt is in zijn idealen, moet kunnen opstappen. Het zou vervelend zijn als de partij haar macht kan doordrukken.’

Onverbrugbare verschillen

Uit het onderzoek blijkt dat afsplitsingen meer bij lokale partijen voorkomen dan bij lokale afsplitsingen van landelijke partijen – 12,9 procent tegenover 6,2 procent. De genoemde redenen zijn vrijwel hetzelfde: verschil in stijl, verschil in inzicht, ‘onoverbrugbare verschillen’.

Gebrek aan wandelgangen

Vooral in het derde jaar ontstonden er breuken. Mogelijke oorzaken zijn de lockdown, de begrotingscyclus en de bezuinigingen. Er stond druk op de financiën en daarom moesten er harde keuzes worden gemaakt, zegt Bijl. ‘En ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het gebrek aan wandelgangen deze collegeperiode ook heeft meegewerkt.’

Minder budget

Er wordt al jaren gesproken over het bemoeilijken van afsplitsen. In de Tweede Kamer krijgen afsplitsers minder budget en spreektijd. Geerten Waling, auteur van de boeken Zetelroof en Gemeente in de genen, geeft aan dat dan niet alle schuldigen worden gestraft. ‘Ook de partij waarvan is afgesplitst, zou op de blaren moeten zitten.’