‘Afgetreden wethouder Dejong had kunnen aanblijven’

Als wethouder Jo Dejong van Meerssen daags na de aantasting van de lichamelijke integriteit van een vrouwelijke ambtenaar zijn excuses had aangeboden, had hij waarschijnlijk aan kunnen blijven, denkt waarnemend burgemeester Hans Schmidt.

Het hoort erbij
Schmidt (VVD) is nog maar net waarnemend burgemeester van Meerssen. Na het tumultueuze vertrek van Ricardo Offermanns vanwege de zaak-Van Rey werd hij aangesteld en dan krijgt hij deze zaak op zijn dak. Maar hij pakt het zakelijk op. ‘Ik wordt hier niet warm of koud van. Het hoort erbij. Ik heb als burgemeester in Eijsden en Woerden veel meegemaakt. Dit is een rimpeling die voorkomt. Je moet boven de partijen blijven staan, rustig blijven en de procedures zuiver volgen.’

Lossere moraal met carnaval
Hoe kan zo’n voorval als met Jo Dejong nou gebeuren? Schmidt vertelt over het traditionele ambtenarencarnaval op de vrijdag voor carnaval. ‘Ambtenaren, maar ook raadsleden, wethouders en de burgemeester gaan aan het eind van de middag naar het café, drinken een glas bier en gaan aan het begin van de avond weer naar huis. Ik was er nu niet bij wegens andere verplichtingen. Wel is er dan een lossere moraal, het is carnaval, er wordt gehost, gedrongen en je slaat eens een arm om iemand heen. Toch zijn er grenzen en die mag je niet overschrijden. Zeker niet als bestuurder. Toch heeft Dejong de lichamelijke integriteit van een medewerker aangetast.’

Altijd je waardigheid behouden
Als wethouder heb je een voorbeeldfunctie en leef je in een glazen hok, legt Schmidt nog maar eens uit. ‘En zeker in een vol café zoiets doen… Iedereen ziet dat. Je moet altijd je waardigheid behouden. Je kunt twee whisky’s drinken en dan de rest van de avond op Spa rood. Je moet nog gewoon in je auto naar huis kunnen rijden.’ Dejong is zijn boekje te buiten gegaan. De ambtenaar in kwestie liet het eerst voor wat het was en hoopte op excuses. ‘Dat gebeurde niet. Ze was er na het carnaval wel behoorlijk van af. Emotioneel zat ze ermee. Toen ze Dejong woensdag fluitend door de gang zag lopen, knapte ze. Dat kon ze emotioneel niet aan. Ze is naar de gemeentesecretaris gestapt. ‘

Contact met Openbaar Ministerie
Schmidt werd geïnformeerd en riep de “verdachte” wethouder en de ambtenaar bij zich. ‘Ik heb ze allebei gehoord voor het weekend. Eerst zat hij nog in de ontkenning en zei hij dat hij had gedronken. Ik heb hem daarop aangesproken. De ambtenaar heb ik gevraagd of ze een klacht in wilde dienen. Ik heb het OM gebeld om de mogelijkheid van een aangifte te onderzoeken. Het is toch binnendringing, wel met de tong, maar dat valt onder aanranding. Ik vond het belangrijk om de informatie met de officier van justitie te delen. Ik word hiermee geconfronteerd en hoe beoordelen zij dat? Het was puur informatief. De ambtenaar wilde een klacht indienen, maar een aangifte vond ze te zwaar. Het OM zou nu inderdaad ambtshalve ook tot vervolging kunnen overgaan, maar heeft aangegeven dat op dit moment nog niet te doen.’

Commissie met ambtenaren niet onafhankelijk
De klacht zou terechtkomen bij de klachtencommissie, maar dat vond Schmidt, voorheen rechter-plaatsvervanger bij de rechtbank in Arnhem, geen goed idee. ‘In die commissie zitten ambtenaren. Ik vond niet dat ambtenaren over een bestuurder moesten oordelen. Er zitten ook ambtenaren van andere gemeenten in. Je weet niet altijd hoe de lijntjes lopen hier in Limburg of dat ergens nog oud zeer zit. Ik vond  de commissie niet onafhankelijk genoeg. Ik heb de rechtbank in Dordrecht gebeld en heb een oud-rechter gevraagd een onafhankelijke commissie voor te zitten met daar in ook twee gemeentesecretarissen van buiten Limburg. De commissie was dus volledig onafhankelijk.’

Toch excuses, klacht ingetrokken
Voor de commissie zich over de klacht zou buigen vroeg Schmidt aan Dejong wat hij wilde doen. ‘Als hij denkt dat hij het niet heeft gedaan, dan gaat de commissie de klacht behandelen. Ik zei hem dat er dan veel publiciteit komt en dat hij ook zijn verantwoordelijkheid kon nemen. Ik liet hem de keus en hij bood zijn ontslag aan om de politiek ook niet verder in verlegenheid te brengen. Ik vond dat een moedig besluit. De klacht is ook niet behandeld.’ Had de ambtenaar de klacht dan ingetrokken? ‘Ja, Dejong heeft zijn excuses alsnog aangeboden. Zij was in tranen en hij ook. Ontkennen had geen zin meer en hij wilde de politiek er ook niet mee belasten.’

Geen coalitiebreuk in Meerssen
Dat gezegd hebbende wil Schmidt ook benadrukken dat er geen sprake is van een coalitiebreuk. Partij Jo deJong, de grootste partij in de raad, zoekt een nieuwe wethouder en de portefeuille van Jo Dejong wordt tijdelijk waargenomen door wethouder Maureen Gubbels van dezelfde partij. ‘Ik denk dat als hij daags na het incident zijn excuses had aangeboden de zaak met een sisser was afgelopen.’ Nu komen er ineens meer mensen naar Schmidt toe die over vergelijkbare zaken rond Dejong  in het verleden spreken. ‘Je hoort wel wat. Hij had schijnbaar een reputatie.’ Zaken die speelden toen Offermanns nog burgemeester was. ‘Ik ben hierover niet door hem geïnformeerd.’ Wel ontvangt Schmidt anonieme brieven. ‘Maar daar neem ik geen kennis van. Ik houd mijn handen vrij en heb een broertje dood aan anonieme brieven.’

Het was geen complot
Mensen die met complottheorieën komen dat dit een opzetje was om Dejong te wippen neemt Schmidt niet serieus. ‘Het is geen complot en dit mag de Meerssense politiek ook niet beïnvloeden. IK hoop dat de politici hier ook zo volwassen zijn en besluiten gewoon verder te gaan. Er komt genoeg op ons af. Meerssen wil bijvoorbeeld zelfstandig blijven.’ Het college is blij met het aftreden van Dejong. Ze vinden zijn besluit moedig. ‘Het straalt toch af op het college en de leden zaten er ook emotioneel mee. Het is verder een heel aardige man, maar hiermee wil je niet geassocieerd worden.’ De ambtenaar krijgt goede nazorg van de gemeente. ‘De gemeentesecretaris is daar al mee begonnen. Ik heb bewondering voor haar moed’, zegt Schmidt.

Tweede bestuurlijke incident
Het vertrek van Dejong is het tweede bestuurlijke incident in korte tijd. Inderdaad voer voor de vertrouwenscommissie die een profiel voor een nieuwe burgemeester moet opstellen, vindt Schmidt. ‘Er is hier toch een bepaalde bestuurscultuur. Voelt de vertrouwenscommissie zich daar senang bij, dan moeten ze een passende burgemeester zoeken. Je hebt nog een paar rustige jaren. Onno Hoes van Maastricht wacht rustig af tot Meerssen bij Maastricht wordt getrokken. Maar het is een keuze. Ze kunnen ook voor een andere cultuur kiezen en een burgemeester zoeken die daarbij past.  Een andere burgemeester die ook de zelfstandigheid verdedigt. Het wordt een spannende uitdaging.’

Fractievoorzitter Carin Gordijn-Aerts van partij Jo Dejong is ook benaderd voor een reactie op het vertrek, maar belde donderdag niet terug.