Aangifte tegen kersverse Rotterdamse wethouder Eskes

Lobbyist Dianthus Panacho heeft afgelopen week aangifte gedaan tegen kersvers wethouder Christine Eskes (CDA) van de gemeente Rotterdam wegens het opzettelijk schenden van het ambtsgeheim toen zij een ‘geheime’ presentatie over het Schiekadeblok naar de pers stuurde.

Lekken
Er komen nog meer aangiften aan, vertelt Panacho. Maar de reden dat hij nu deze aangifte van artikel 272 van het Wetboek van Strafrecht doet is dat Eskes lijsttrekker wordt voor het CDA Rotterdam. ‘Onlangs werd ook bekend dat ze wethouder is geworden als opvolger van Sven de Langen. Dat maakt het nog urgenter.’ Panacho zegt niet te willen ‘dat mensen profiteren van het plegen van een ambtsmisdrijf’. In de aangifte spreekt Panacho over het lekken van een stuk dat heeft plaatsgevonden in de periode van november 2018 en maart 2019. ‘Het stuk was in 2018 geheim verklaard, vertrouwelijk, op voordracht van het college B&W’, staat er.

Rekenkamer
De Rotterdamse wethouder Adriaan Visser (D66) trad in februari 2019 af, nadat bekend werd dat hij een presentatie over het Schiekadeblok uit 2009 had gelekt naar de pers. Hij lekte dat document in reactie op een rapport van de Rekenkamer Rotterdam over de aankoop van het Schiekadeblok dat erg kritisch was over de rol van toenmalig topambtenaar Visser bij het sluiten van een erfpachtconstructie met projectontwikkelaar LSI. Eskes gaf toe dat zij de presentatie had gelekt naar de pers nadat het rekenkamerrapport was verschenen. Na het opstappen van Visser deed oud-politieman Adriaan Zijlmans al aangifte tegen Visser, Eskes en wethouder Bas Kurvers (VVD). De laatste ontkende te hebben gelekt.

Niet expliciet geheim
Onderzoeksbureau Strated Consulting werd door het Rotterdamse stadsbestuur gevraagd om het gelekte document te onderzoeken en concludeerde dat de presentatie die Visser naar de pers had gelekt niet geheim was en niet in het college aan de orde was geweest. Het document zou niet expliciet geheim zijn gemaakt en kan tien jaar na dato dan ook niet als vertrouwelijk of geheim geclassificeerd worden, aldus het bureau.

Zorgvuldig
Oud-burgemeester van Den Haag Jozias van Aartsen en hoogleraar staatsrecht Wim Voermans concludeerden in hun onderzoek naar het lek dat Eskes de gedragscode voor raadsleden niet had overtreden. Toen ze het stuk kreeg van Visser en naar buiten bracht wist ze niet dat het om een geheim of vertrouwelijk stuk ging. De onderzoekers vonden het ‘zorgvuldig’ dat zij, toen ze hoorde dat het mogelijk om een geheim stuk zou kunnen gaan, naar burgemeester Aboutaleb stapte. Ze zagen geen reden voor nader integriteitsonderzoek. Daags erna deden zeven Rotterdamse oppositiepartijen aangifte tegen oud-wethouder Visser wegens lekken. 

Angstcultuur
Panacho schrijft in zijn aangifte dat Visser bewust heeft gedeeld met Eskes ‘om de opinie van de buitenwacht en de raad te beïnvloeden op een niet transparante wijze’. De publieke opinie en de raadsleden zouden door het naar buiten brengen van het stuk ‘op een positieve manier worden beïnvloed’. Dat zou Visser hebben gedaan om zijn positie als wethouder te verstevigen. Eskes zou zich dienstbaar hebben opgesteld door het stuk buiten het stadhuis in circulatie te brengen. Zij zou zo 'bewust hebben meegewerkt aan het in gevaar brengen van mensen die betrokken waren bij het onderzoek of bestuurlijk verantwoordelijk waren'. Daardoor zou een ‘angstcultuur’ zijn gecreëerd in de gemeenteraad, want ‘onbedoelde slachtoffers’ zouden gezien de geheime status van het stuk worden ‘gedwongen’ om er melding of aangifte van te doen.

Rollenvermenging
Panacho zegt die ‘angstcultuur’ te kunnen aantonen. ‘Er is een doofpottencultuur door dingen te onderzoeken, maar dat eigenlijk niet te doen.’ In de aangifte wijst lobbyist Panacho ook op de rol van burgemeester Aboutaleb. Hij laat in de aangifte optekenen dat in de periode waarin de raadsleden aangifte overwogen te doen Aboutaleb ongevraagd het advies heeft gegeven of de opmerking heeft gemaakt dat 'aangifte doen geen zin had, omdat de politie er toch niets mee zou doen'. ‘Mocht het geval zijn dat de politie de aangifte wel op zou nemen, zij niet moesten vergeten dat dit uiteindelijk ook in de driehoek besproken zou worden en dat hij daar ook in zat en de voorzitter van is.’ Volgens Panacho was het de raadsleden toen niet duidelijk in welke bestuurlijke hoedanigheid Aboutaleb de uitspraken deed. ‘Dit heeft ervoor gezorgd dat zij het vertrouwen kwijtraakten in nut en noodzaak van het doen van aangifte.’ Volgens Panacho heeft Aboutaleb zijn verschillende rollen vermengd en was hij daar niet helder over.

Heel triest
Het verschil met de aangifte van Zijlmans is dat die geen ‘inside informatie’ heeft, vertelt Panacho. ‘Hij is ook geen artikel 12 procedure gestart voor het niet-vervolgen van een strafbaar feit. Verder had hij het over “ondermijning van de democratie”, terwijl het bij mij om een ambtsmisdrijf gaat en het beïnvloeden van raadsleden, terwijl zij worden geacht zonder last en ruggespraak tot een oordeel te komen. Het doen van aangifte is voor mij een hele stap, net als dat het melden bij Aboutaleb ook een hele stap is.’ Panacho wil simpelweg dat een rechter ernaar kijkt, zegt hij. ‘Als ze de aangifte naast zich neerleggen, dan start ik een artikel 12 procedure.’ Panacho vindt het ‘heel triest’ dat dit moet gebeuren. ‘Eskes heeft het meest geprofiteerd van het lekken door Visser. Zij heeft op geen enkele manier schade geleden, terwijl het lekken veel mensen in de problemen heeft gebracht.’