Private financieringsbronnen klimaatakkoord

Geld uit de markt halen voor duurzaamheid.

Om de doelen uit het klimaatakkoord te bereiken is veel geld nodig. Omdat overheidsmiddelen per definitie schaars zijn, is het wenselijk dat er alternatieve financieringsbronnen gevonden worden om het bereiken van de doelen te versnellen. Er zijn verschillende financieringsinstrumenten waarbij de overheid een belangrijke rol speelt als initiator bij het vrijspelen van privaat geld. In dit artikel leggen we uit hoe gemeenten en provincies deze instrumenten inzetten ten behoeve van het behalen van de doelen uit het klimaatakkoord.

In alle communicatie over het Klimaatakkoord is de vaststelling dat iedereen een rol te spelen heeft prominent aanwezig. Dat wil zeggen: de overheid zet de lijnen uit, maar actieve medewerking van burgers en bedrijven is noodzakelijk om de verschillende rollen uit te werken. Diverse financieringsinstrumenten passen perfect in deze filosofie. Vaak heeft de overheid daarbij een initiërende rol of draagt zij ook een deel van het risico, en is private betrokkenheid een expliciete voorwaarde. Zo wordt de activering van private betrokkenheid en middelen dus afgedwongen. Ondanks de voordelen worden deze instrumenten helaas nog niet overal ingezet

Eén doel, niet één oplossing

Zoals eerder gesteld is klimaatakkoord een gezamenlijke opgave. Traditioneel wordt veel gebruikgemaakt van subsidies om tot actie te manen, maar . Om een subsidie effectief te laten zijn dient er, in veel gevallen vanuit de overheid, een financiële investering te worden gedaan waarvan geen geld terugstroomt. Daarbij is een subsidie relatief grof door dat ze ingericht worden voor een specifiek doel. Aan dit doel zitten voorwaarden en harde eisen om de subsidie uitvoerbaar te houden. Met nauwkeurige financieringsinstrumenten kan veel gerichter en duurzamer actie afgedwongen worden, met ook meer voordelen op lange termijn voor álle betrokken partijen.

Voorbeelden van duurzame financieringsinstrumenten zijn:

• Een Energy Service Company neemt de aanleg, het beheer en de levering van energie voor een overheid of bedrijf voor haar rekening, tegen een vooraf afgesproken tarief. De circulaire variant op een ESCO is een CESCO.
• Met een Social Impact Bond wordt een maatschappelijke innovatie voorgefinancierd door investeerders. Alleen als de innovatie ook daadwerkelijk succesvol is, betaalt de partij die daar de financiële vruchten van plukt terug.
• SBIR is een (precommerciële) vorm van overheidsinkopen van onderzoek- en ontwikkelingsdiensten. Het doel van SBIR is om innovatieve oplossingen te laten ontwikkelen (of inzicht krijgen in deze oplossingen) voor maatschappelijke vraagstukken. Bij succes kan de aanbestedende overheid een nieuw (type) product inkopen.
• Een programma waarbij de provincie als launching customer van een start-up een nieuw product of dienst cocreëert.  Programma’s waarbij de provincie de markt uitnodigt om in te springen op bepaalde thema’s.
• Fondsen. De afgelopen jaren wordt er steeds vaker gebruik gemaakt van fondsen. Dit is in veel gevallen ter ondersteuning van kansrijke en innovatieve bedrijven. Er wordt door middel van risicodragend kapitaal of leningen direct of indirect geïnvesteerd.

Praktijk

Dit is niet louter theorie. Van alle genoemde financieringsinstrumenten zijn werkende praktijkvoorbeelden beschikbaar. Zo heeft de provincie Noord-Holland, in samenwerking met KplusV en StartGreen Capital, een fonds opgezet: PDENH (Participatiefonds Duurzame Economie Noord-Holland). Het fonds is ingericht om duurzaam ondernemerschap aan te jagen. Dit doet PDENH onder andere door te focussen op bedrijven in de sectoren: energietransitie, circulaire economie en duurzame mobiliteit.

Naast het opzetten en beheren van een fonds ondersteunt KplusV ook diverse ondernemers die een duurzaam doel voor ogen hebben. Een mooi voorbeeld hiervan is H2-Drive. Deze ondernemers hebben als doel om in Arnhem en omgeving minimaal 90 waterstofauto’s te laten rijden.  Dit kan een ondernemer natuurlijk niet alleen realiseren. Daarom heeft een ondernemer de samenwerking gezocht met de overheid, KplusV en diverse andere private partijen. Zo zijn er voertuigen ingekocht, afnemers geworven en een launching customer gevonden.

Ondersteuning opstartfase

Het PDENH en H2-Drive zijn slechts twee voorbeelden van een samenwerking tussen publieke en private partijen om gericht in te zetten op (het financieren van) activiteiten die ons dichter bij het realiseren van de doelen uit het Klimaatakkoord brengen. Juist omdat financieringsinstrument zeer gericht ingezet kunnen worden, verschilt per regio, plaats, omstandigheid en doel welk instrument het meest geschikt is. Daarom is een degelijke analyse en inventarisatie van groot belang. Daarin voorziet KplusV met een quickscan. De quickscan is essentieel voor de start van het onderzoek. De quickscan bestaat uit verschillende onderdelen. Denk hierbij aan het onderzoek naar de mogelijkheden van het instrument, maar kan ook gericht zijn op de behoeften van de doelgroep. Door de quickscan uit te laten voeren creëer je een helder speelveld waarop verder gebouwd kan worden.

Meer weten?

Wil je ook meer informatie over het inzetten van financieringsinstrumenten zoals een Social Impact Bond of ESCO en de passende rollen als overheid hierbij? Of ben je als overheid op zoek naar ondersteuning om als organisatie anders te gaan samenwerken en je rol te pakken? Neem dan contact op met Edwin Netjes, Laura Nijman of Jelle Colijn wij vertellen je er graag meer over en helpen je graag bij dit thema.