Burgerparticipatie doe je zo: de lessen van Rijswijk

Samen.Rijswijk: dat is het online participatieplatform van de gemeente Rijswijk (±57.000 inwoners). Hierop deelt de gemeente verschillende projecten waaraan inwoners kunnen participeren. Van het herinrichten van straten tot het verbeteren van de website van de gemeente. 

Hoe is Rijswijk begonnen en hoe werd het platform zo’n succes? En waar kun je als gemeente rekening mee houden als je werkt met burgerparticipatie?

Inwoners willen meer te zeggen hebben. Ze willen niet één keer in de vier jaar stemmen op dat ene raadslid, maar permanent meepraten over hun eigen wijk.

Wilberd Gijzel, communicatieadviseur gemeente Rijswijk

Versneld naar online participatie

Al een tijdje had Rijswijk plannen om meer met participatie te doen, vertelt communicatieadviseur Wilberd Gijzel op PubCom. De gemeente werkte aan het participatiebeleid en inwoners wilden ook meer worden betrokken. Ze wilden niet alleen één keer per vier jaar stemmen op een raadslid. Ze wilden het hele jaar rond kunnen meepraten over hun eigen wijk.

En toen kwam de coronapandemie. Zo kwam de wens voor nieuwe vormen van participatie in een stroomversnelling. Bewonersavonden gingen niet meer door en zo kwam een online participatieplatform in beeld als alternatief. 

Het was een geluk bij een ongeluk: Rijswijk deed navraag bij andere gemeenten en kwam uiteindelijk uit bij CitizenLab als meest geschikte platform voor digitale participatie.

Participatie overzichtelijk en toegankelijk

Rijswijk was vanaf het begin al enthousiast, maar om het platform goed op te starten was nog wel wat werk nodig. Een voorbeeld: eenduidig met inwoners communiceren over projecten. Inwoners wilden al langer graag meedenken, maar participatie was eerst nog een allegaartje. Oftewel: het was lastig om overzichtelijk de projecten te vinden waaraan inwoners konden bijdragen.

Het centrale platform van CitizenLab zorgde voor het nodige overzicht voor inwoners én de gemeente. Alle soorten participatie op dezelfde plek, van meedenken tot inspraak. Een win-winsituatie dus. Rijswijk startte relatief klein met projecten die al in de steigers stonden. De gemeente organiseerde een focusgroep met inwoners die al bezig waren met participatie. En de collega’s? Hun enthousiasme groeide en ze wilden graag meedoen. Met workshops konden zij zo aanhaken.

De voordelen van het online participatieplatform

Na acht maanden heeft het platform bijna 1.100 geregistreerde deelnemers, van de 43.000 stemgerechtigden in de gemeente. Inwoners kozen ook de naam voor het platform zelf: Samen.Rijswijk. 

De gemeente merkt een duidelijk verschil met eerdere vormen van participatie, zoals de traditionele bewonersavond. Nu komen er ook vaker andere mensen dan de gebruikelijke bezoeker (‘de usual suspects’). Toch was het voor Rijswijk belangrijk om de combinatie met fysieke bijeenkomsten te behouden, zodat de gemeente een zo breed mogelijke groep mensen kan bereiken.

Er valt nog iets positief op aan het platform. Inwoners konden op elkaar reageren en dus ontstond er interactie. Hier ziet de gemeente een duidelijk verschil met bijvoorbeeld sociale media. De reacties zijn over het algemeen wat positiever en mensen denken constructief mee.

Lessen van het participatieplatform

Het online participatieplatform van de gemeente Rijswijk loopt dus goed. Lokale media berichten steeds meer over nieuwe fases in projecten, of als er een eerste schetsontwerp ligt op basis van input van de inwoners. Maar eerlijk is eerlijk: de gemeente ziet nog genoeg verbeterpunten voor zichzelf én voor andere gemeenten.

Ten eerste de communicatie. Hoe meer je communiceert, hoe beter voor je platform. Alleen al na een berichtje over het 1000ste geregistreerde lid op het platform kwamen er weer veel nieuwe aanmeldingen. Zorgen voor nauwe samenwerking tussen participatiemedewerkers en de communicatieafdeling van je gemeente is dan ook essentieel. Zo is het makkelijker om collega’s aan te sporen snel iets te doen met de opgehaalde input.

Ook is het belangrijk om inwoners goed te blijven informeren over wat je doet met hun input. En steek misschien wel de meeste tijd in een toelichting bij een afgewezen idee.Over die input gesproken: Rijswijk wil de participatie graag nog uitbreiden. Zo is er het idee voor een initiatievenloket, waarmee mensen zelf initiatieven kunnen plaatsen. Dat zien ze als ‘ultieme participatie’. De toekomst voor online participatie in Rijswijk is dus rooskleurig.