Scherpenzeel intensiveert strijd tegen herindeling

Scherpenzeel en de provincie Gelderland staan lijnrecht tegenover elkaar. De gemeente wil zelfstandig blijven, maar de provincie wil dat de gemeente gaat fuseren met Barneveld. Scherpenzeel heeft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken nu gevraagd bij de provincie aan de ‘noodrem’ te trekken. Daarnaast is Gedeputeerde Staten nogmaals in een brief verzocht terug te komen op het voornemen om een zogeheten arhi-procedure (herindelingsprocedure) te starten. Komende week worden de inwoners om hun mening gevraagd.

Vraagtekens

Het uur ‘u’ nadert voor Scherpenzeel. Donderdag 9 juli debatteert de dertien raadsleden tellende gemeenteraad over de kadernota. Daarin staat onder meer uitgewerkt hoe de gemeente zelfstandig kan blijven voortbestaan. Daarmee is de kadernota deels een uitwerking van het raadsbesluit van december vorig jaar. ‘De raad besloot toen voor een zelfstandig Scherpenzeel’, aldus wethouder Izaäk van Ekeren (SGP), die de bestuurlijke toekomst van de 10.000 inwoners tellende gemeente in portefeuille heeft. Als de raad de kadernota aanneemt, starten Gedeputeerde Staten (GS) de arhi-procedure om Scherpenzeel met Barneveld samen te voegen, zo hebben GS begin deze maand laten weten. GS stellen grote vraagtekens bij de financiële positie en de bestuurskracht van de gemeente. Het zou daarmee de eerste keer zijn dat een provincie een arhi-procedure start onder het nieuwe beleidskader herindeling. Daarin heeft de provincie minder ‘macht’ bij herindelingen gekregen en mag de minister eerder in het proces ingrijpen. ‘Ook in die zin is het spannend, voor alle partijen’, aldus Van Ekeren.

Onwenselijk

De wethouder is stellig. ‘Een gedwongen herindeling is onwenselijk, ontijdig en onrechtmatig. Er is onder de bevolking geen draagvlak en er bestaat geen dringende aanleiding.’ Geen goed woord heeft hij over voor de houding van de provincie. ‘GS zijn vooringenomen.’ In zijn optiek hebben GS zich nooit goed verdiept in de maatregelen die de gemeente heeft getroffen om bijvoorbeeld de organisatiekracht te verbeteren. Daar was de afgelopen jaren inderdaad te weinig oog voor geweest, erkent Van Ekeren, maar daarin is geïnvesteerd. Daarnaast wordt volgens Scherpenzeel het gunstige financiële meerjarenperspectief van de gemeente door de provincie terzijde geschoven. Maar Van Ekeren is strijdbaar. ‘En, om die termen te blijven, we krijgen steeds meer munitie om die zelfstandigheid te verdedigen.’ Zo heeft de gemeente haar kadernota voorgelegd aan een gemeentefondsspecialist. Die concludeert dat de gemeente financieel gezond is, ook op de langere termijn.

Peiling

Er is daarmee volgens Van Ekeren geen enkele reden om te fuseren. Ook onder de bevolking is daar geen draagvlak voor, wees een peiling vorig jaar uit. 75 procent van de mensen die in november reageerden op de vraag of de gemeente haar zelfstandigheid moest behouden of moest fuseren, koos voor zelfstandigheid. Komende week wordt een bredere peiling uitgevoerd, door een extern bureau, ‘om de schijn van belangenverstrengeling tegen te gaan’, aldus Van Ekeren. Van 29 juni tot 6 juli kunnen inwoners kiezen uit twee opties: herindeling met Barneveld of een zelfstandig Scherpenzeel. De uitkomst van die peiling moet er uiterlijk 7 juli zijn. De dag erna heeft de gemeente een gesprek met minister Ollongren. Weer een dag later debatteert de raad over de kadernota. De uitkomst van de peiling kan de raad bij zijn besluitvorming meenemen.

Noodrem

En als de kadernota wordt aangenomen en GS vervolgens op 14 juli besluiten te starten met de arhi-procedure? ‘Dan is de strijd nog niet gestreden’, aldus Van Ekeren resoluut. In het nieuwe beleidskader wordt meer nog dan in het vorige belang gehecht aan draagvlak. ‘Zeker zonder draagvlak kan een provincie niet ingrijpen. De minister moet er dan een stokje voor steken.’ De wethouder hoopt natuurlijk dat minister Ollongren dat eerder doet. Daarin is in de deze week verstuurde brief ook om gevraagd. ‘Wij verzoeken u dan ook met klem om uw invloed aan te wenden door aan de spreekwoordelijke noodrem te trekken bij Gedeputeerde Staten.’    

Loopgravenoorlog

De discussie over de bestuurlijke toekomst heeft inmiddels diepe sporen nagelaten in de Gelderse gemeentepolitiek. De wethouder spreekt zelfs van een ‘loopgravenoorlog’. Eind vorig jaar struikelde het college al over het dossier. Volgens Van Ekeren zijn er nu acht raadsleden voor zelfstandigheid. Vijf raadsleden hebben hun vraagtekens daarbij zelfstandigheid of zijn voor fusie met Barneveld. Pas als er een knoop wordt doorgehakt over de bestuurlijke toekomst, kan ook die loopgravenoorlog eindigen. Hij legt de schuld bij de provincie. ‘Die stelt continu dat we er financieel en bestuurlijk slecht voor staan.’

Gemeente aan zet

GS willen op dit moment niet inhoudelijk reageren op de aantijgingen van Scherpenzeel. ‘Het college en de raad zijn nu aan zet’, zo laat een woordvoerder van GS weten. GS hebben het Scherpenzeelse college gevraagd in de kadernota uiteen te zetten wat een mogelijke herindeling met Barneveld kost en wat het oplevert, en zo'n zelfde rekensom te maken als voor de gemeente zelfstandig doorgaat. ‘Het college heeft besloten dat niet te doen.’ Van Ekeren stelt dat een financieel kosten-baten overzicht bij herindeling in dit stadium niet te maken is.