Massaal gemeentelijk protest in Den Haag

Brandbrieven voor structureel extra geld voor gemeenten die door 247 van de 355 gemeenten worden ondersteund, 71 filmpjes van wethouders en/of colleges die de penibele financiële situatie uit de doeken doen en zo’n zeventig bestuurders die vandaag naar Den Haag trekken om bij de Tweede Kamer voor meer geld te pleiten. Het komt niet vaak voor dat gemeenten zich zo massaal roeren. Vanmiddag om één uur start het Kamerdebat over de gemeentelijke financiële verhoudingen.

Nijpend

Dat de nood hoog is, benadrukt ook Leonard Geluk, algemeen directeur van de VNG, in een filmpje op Twitter, namens alle 355 gemeenten. ‘De financiële positie is nijpend. Voor heel veel gemeenten is de financiële positie onhoudbaar.’ Die penibele situatie heeft gevolgen voor onder meer de (maatschappelijke) voorzieningen en voor het onderhoud van het openbaar groen, aldus Geluk. De Tweede Kamer moet bij minister Ollongren van Binnenlandse Zaken aandringen op structureel extra geld voor gemeenten, is zijn boodschap. Als dat er niet komt, zien gemeenten zich genoodzaakt om belastingen fors te verhogen – ‘en dat wil niemand in deze tijd’ – of om fors te bezuinigen op voorzieningen.  

Schepje bovenop

Ook Twenterand heeft nog een schepje bovenop alle brandbrieven gedaan die de afgelopen weken naar ‘Den Haag’ zijn gestuurd en de filmpjes die op Twitter en YouTube worden gedeeld. De wethouders Roel Koster (financiën) en Bart-Jan Harmsen (wonen) van Twenterand stuurden woensdag 150 kaarten naar alle Kamerleden. De boodschap: ‘Het water staat ons aan de lippen. Help ons, zodat wij onze inwoners, ondernemers en organisaties kunnen blijven helpen.’ Op de kaart zit een QR-code die naar een filmpje van een minuut op YouTube leidt en waarin het college van Twenterand de Kamerleden vraagt of zij de gemeenten wel horen. (tekst loopt door onder het filmpje).

‘Help ons’

‘We maken ons ernstige zorgen’, aldus het college. Over onder meer de oplopende tekorten in het sociaal domein en de coronacrisis die dit alles ‘in een stroomversnelling’ brengt. ‘Ondanks alle inspanningen krijgen we de financiën niet meer rond. Extra steun vanuit Den Haag is noodzakelijk. Het lijkt alsof u ons en alle andere gemeenten niet wilt horen. Het kan zo niet langer. Help ons.’

Oorzaken tekorten

Alle brandbrieven en al die filmpjes worden vandaag op de Hofplaats, vlakbij het gebouw van de Tweede Kamer, aan de leden van de vaste Kamercommissie van Binnenlandse Zaken overhandigd en vertoond. Daar krijgen de Kamerleden ook een usb-stick mee met alle filmpjes. De gemeenten stellen dat de oorzaken van de onhoudbare financiële situatie liggen in de tekorten in het sociaal domein (jeugdzorg en Wmo) en de opschalingkorting.

Koek moet groter

Voor de korte termijn wil de VNG dat gemeenten volledig worden gecompenseerd voor de reële coronakosten en gederfde inkomsten, zo stelt zij in haar position paper aan de Tweede Kamer. Direct na de zomer moet een tweede compensatiepakket worden uitgekeerd. De verdeling van het eerste pakket is deze week bekend gemaakt. Daarnaast wil de VNG dat er nu al afspraken worden gemaakt over extra geld voor de jeugdzorg voor 2022, vooruitlopend op afspraken over structurele verhoging van het jeugdzorgbudget. Het Wmo-budget moet worden bijgepast zodra duidelijk is wat de financiële gevolgen voor gemeenten zijn van de invoering van het Wmo-abonnementstarief. Daarnaast moet de opschalingskorting van tafel. De herverdeling van het gemeentefonds kan pas worden doorgevoerd als er een oplossing is ‘voor de totale financiële pijn van gemeenten; de koek moet groter’.