Huis adviseerde 75 melders van misstanden in 2019

Vorig jaar nam Het Huis voor Klokkenluiders 479 adviesverzoeken in behandeling, waarvan er 331 in 2019 binnenkwamen. In 27 nieuwe zaken was er een klokkenluiderssituatie vanwege een redelijk vermoeden van een misstand, oordeelde het Huis. Dat blijkt uit het Jaarverslag 2019. Vorig jaar adviseerde het Huis in totaal 75 melders van misstanden. Het Huis nam verder drie onderzoeken in behandeling. Eenmaal werd verband aangetoond tussen ontslag en de melding van een misstand.

17 lopende onderzoeken
Dit geval speelde in de private sector, de andere twee in de publieke sector. In die gevallen was het verband tussen ontslag van de werknemer en de melding over (het vermoeden van) een misstand volgens het Huis niet meer vast te stellen. In 2019 ontving het Huis voor Klokkenluiders in totaal 20 verzoeken om een onderzoek. Hiervan zijn 17 verzoeken niet ontvankelijk verklaard. Met de drie die wel in behandeling zijn genomen komt het totaal aantal lopende onderzoeken dat het Huis in 2019 voerde op 17.

Veelal geen klokkenluiderszaak
In veel gevallen bleek een verzoek om advies na een beoordeling van de situatie uiteindelijk geen klokkenluiderszaak, maar bijvoorbeeld een regulier arbeidsconflict, aldus het Huis. Ook komt het voor dat de misstand al is opgelost of dat de melder de zaak om een andere reden beëindigde. Ook in dit soort situaties probeert het Huis voor Klokkenluiders iemand advies te geven, bijvoorbeeld via een doorverwijzing naar de juiste instantie, staat in het jaarverslag. In 251 van de 479 adviesverzoeken die in 2019 in behandeling zijn genomen is geen sprake van een klokkenluiderszaak, waarvan 209 van de 331 in 2019. In 153 gevallen is de uitkomst nog onbekend, waarvan 95 in 2019.

Minder adviesaanvragen
Intussen daalt het aantal adviesaanvragen. In 2017 waren er nog 473, in 2018 was dat al gedaald tot 367. Verder valt op dat het aandeel van de private sector in het aantal nieuw binnengekomen zaken per jaar ook flink afneemt. Was het in 2016 nog 50 procent van de 70 zaken (in een half jaar), in 2019 was dat nog maar 22,2 procent (van de 27 zaken). Het aandeel van de semipublieke sector in die twee jaren verdubbelde juist van 20,4 (over een half jaar) naar 40,8 procent. De publieke sector had in 2018 nog het grootste aandeel in de 14 zaken (57 procent). Dat aandeel daalde in 2019 naar 37 procent van de 27 zaken. In absolute aantallen nam het aantal zaken daar in 2019 dus juist toe.

Autoriteit in integriteit
Het jaar 2019 stond bij het Huis voor Klokkenluiders in het teken van bouwen aan de toekomst, aldus het jaarverslag. ‘Een jaar waarin naast het dagelijkse werk werkprocessen zijn gestroomlijnd, nieuwe bestuursleden zijn aangetreden, een duurzame visie is ontwikkeld, internationale allianties zijn aangegaan en de eerste onderzoeken zijn afgerond.’ In de nieuwe toekomstvisie zegt het Huis zich sterk te maken voor een Nederland dat niet alleen voldoet aan verplichtingen uit de nieuwe EU-richtlijn, maar ook voorop blijft lopen op het gebied van integriteit en klokkenluiden. Om dat te bereiken is volgens het Huis meer nodig dan een instituut dat alleen advies verleent en desgevraagd onderzoek verricht. ‘Het Huis wil zich daarom versterken tot een autoriteit voor integriteit en klokkenluiden.’