Ziekjes

Gemeenteambtenaren zijn vaker ziek dan hun collega’s bij de provincie. Het is gissen waar dat verschil vandaan komt, maar het is te opvallend om het te negeren.

Het blijkt uit een vergelijking van de Personeelsmonitoren 2013 van het A+O fonds Gemeenten en Provincies. Het totale ziekteverzuim van het openbaar bestuur en overheidsdiensten in 2013 is volgens voorlopige prognoses 5 procent. Het ziekteverzuimpercentage onder ambtenaren van gemeenten ligt daar met 5,2 procent net iets boven. Opvallend veel beter doen de provincies het met een score van 4 procent. Die weten het ziekteverzuimpercentage keurig in de buurt van het landelijke gemiddelde te houden.

Net als tussen gemeenten, blijken er tussen provincies grote verschillen. Drenthe weet het ziekteverzuim zelfs tot 2,9 procent te beperken, terwijl Zuid-Holland en Gelderland rond 4,5 procent zitten.

De hoogte van het ziekteverzuim blijkt volgens het A+O fonds Provincies onder andere samen te hangen met geslacht (vrouwen verzuimen gemiddeld vaker dan mannen), leeftijd (met de leeftijd neemt het ziektepercentage toe) en opleidingsniveau van de werknemer (bij een stijging van het opleidingsniveau daalt het ziekteverzuim). Het ziekteverzuim is verder over het algemeen hoger onder ‘verweduwde’ of gescheiden weknemers, onder werknemers van niet-westerse afkomst en onder werknemers in lagere inkomensgroepen. Daarnaast spelen andere sociaal-demografische kenmerken een rol. Zo is in het noorden een hoger, in het zuiden een lager verzuim. Daarnaast is in stedelijke gebieden het verzuim hoger.

Een gedeeltelijke verklaring voor het betrekkelijk hoge ziekteverzuim bij gemeenten is volgens het A+O fonds Gemeenten dat in de landelijke cijfers relatief veel kleine organisaties zitten met minder dan honderd medewerkers. Die kennen een laag ziekteverzuim. De onderzoekers wijzen er wat dat betreft op dat gemeenten met minder dan 20.000 inwoners een relatief laag ziekteverzuimpercentage kennen. De vier grote steden kennen het hoogste ziekteverzuim: 5,9 procent.

De aangedragen verklaringen zetten de verschillen in perspectief, maar beantwoorden niet alle vragen. Waarom bijvoorbeeld is het ziekteverzuimpercentage van 55-plussers in de provincie Utrecht vier keer hoger dan in Drenthe? Waarom is de verzuimduur in Gelderland dubbel zo lang als in Friesland? En waarom is het verschil in vrouwelijk en mannelijk ziekteverzuim meer dan twee keer zo groot in Zeeland, terwijl die verschillen in Groningen bijna verwaarloosbaar zijn?

Als de cijfers één ding duidelijk maken, is het dat mede-overheden veel van elkaar zouden moeten kunnen leren. Een blik in de keuken van het bedrijfsleven zou eveneens een helende werking kunnen hebben.