Binnenkort doet de Centrale Raad van Beroep uitspraak over de huishoudelijke hulp. Hoort dit wel of niet onder de WMO-2015? Het zijn belangrijke uitspraken met grote gevolgen voor de gemeenten. Nog veel principiëler zijn daarop volgende uitspraken van de rechter over de vraag of toekenningen in het sociaal domein zijn toegestaan zonder regels of beleid. In verschillende gemeenten wordt er uitdrukkelijk mee geëxperimenteerd: Zaanstad, Utrecht, Enschede, etc. In heel veel andere gemeenten is men vanwege de hectische invoering van de decentralisatie nog nauwelijks aan het maken van beleid en regels toegekomen en zullen de initiatieven uit de grote steden mogelijk worden overgenomen.

De verkiezingen zijn nog een jaar weg, maar over de partijprogramma's wordt alweer stevig nagedacht. Mijn verwachting is dat ambtenaren en overheid weer helemaal achterin zullen staan, met het woordje “minder” ervoor. Dat is niks nieuws. De overheid is immers het instrument en de partijprogramma's moeten gaan over het doel: de samenleving.

We zaten in het gemeentehuis te praten over wat nou een ondernemende ambtenaar zou zijn. Want deze Brabantse gemeente had ambities en wilde graag méér ondernemende ambtenaren. “Dat wordt best lastig”, gaf ik aan. “Want dan moet je als ambtenaar twee tegenstrijdige naturen in je gaan verenigen.”

Gemeenteraden willen graag de lokale democratie vernieuwen en de samenleving ruimte bieden om eigen verantwoordelijkheid te nemen. Ze willen oplossingen niet van bovenaf bepalen maar in samenspraak met of nog liever op initiatief van inwoners vinden. Een belangrijke rol van de gemeenteraad daarbij is dit alles mogelijk te maken door het stellen van kaders, maar oh, wat is dat moeilijk.  

“Leven is het meervoud van lef”, aldus Loesje. Dat impliceert natuurlijk dat lef het enkelvoud is van leven, maar dat klinkt dan weer een stuk minder. En toch, lef is hét trendwoord van dit moment in ambtenarenland. Ofwel “je moet ballen hebben”, zoals Martijn Aslander het fenomeen onlangs benoemde in Reuring!Café. Een interessant alternatief, maar ik betwijfel of die term algemeen inzetbaar is.

Hij lepelde ze zo op, de bijzondere aspecten van ambtenaar zijn: werken in het algemeen belang (1), in een politiek-bestuurlijke context (2) en met publieke middelen (3). Geen discussie over mogelijk, zo was de boodschap van deze collega. De praktijk bleek echter een stuk weerbarstiger. Het zijn mooie en ware waarden, maar ze kunnen elkaar ook flink in de weg zitten.

"Had ik maar een vak geleerd", denk ik regelmatig als ik weer eens worstel met mijn werk. Ik heb natuurlijk wel een opleiding gedaan. Ik ben historicus. Dat is ook een vak. Ik koos er na mijn studie echter voor iets anders te gaan doen. Veel studiegenoten gingen voor de klas staan of de schrijverij in. Ik koos voor een stage om de eerste internetsite van Binnenlands Bestuur te maken.

Hoe begin je een eerste column? Je wil direct de aandacht pakken, maar eigenlijk moet je jezelf eerst voorstellen. Je wil spitsvondig zijn, maar ook een breed publiek aanspreken. Je wil diep gaan, maar wel binnen 400 woorden.