“Ik mis de presentielijst?!” Een dame kijkt mij aan met azijnzure blik. We zijn op een hoorzitting die de gemeente in de buurten houdt over de begroting. We zitten in een prachtige antieke salonzaal met uitzicht op de gracht. Ik antwoord dat we niet aan presentielijsten doen. “Maar ik wil een verslag hebben?” Ze kijkt zomogelijk nog zuurder.
Hoe groot de financiële problemen van de gemeenten ook zijn, er worden maar weinig gemeenteambtenaren ontslagen. Weinig gemeenteambtenaren krijgen een WW-uitkering. Een van de redenen daarvan is dat de gemeenten zelf die WW-uitkeringen van de ontslagen ambtenaren moeten betalen – maar in ruil daarvoor wel de WW-premies van hun ambtenaren mogen houden. Dat heet: de gemeenten zijn eigenrisicodrager.
Die raadsleden, die hebben nu werkelijk ‘de balle’ verstand van zaken. Aldus een ervaren uitzendkracht. Ik hoor het vaker, bij ambtelijke diensten. Inderdaad, raadsleden zijn geen materie-deskundigen. Juist niet. Beter van niet. Worden ze ook niet voor ingehuurd. Dáár hebben ze hun college én hun ambtenaren voor. Dié moeten veel ballen verstand van zaken hebben.
Zo was het altijd: ambtenaren lieten zich beter bij de les houden. Een scala van disciplinaire straffen konden worden opgelegd na constatering van plichtsverzuim. En als dan de lagere rechter het weleens zielig vond, maakte de Centrale Raad van Beroep daar korte metten mee. Een goed gemotiveerde straf met een verwijzing naar het unieke van de geschonden norm, bleef bij die Raad vaak fier overeind.
Griffier vind ik een prachtige, maar soms ook spannende functie. Prachtig omdat je in een positie zit om betekenis te hebben voor de kwaliteit - van in mijn geval - de lokale representatieve democratie. En daarmee kunt bijdragen aan de waardevermeerdering voor die lokale samenleving.
Toen ik als zzp’er werkte, zette ik geld opzij voor mijn pensioen. Maar vervolgens moest ik het ergens plaatsen en daarom ging ik uitzoeken wat voor mij de gunstigste optie was. Een complexe zoektocht was het gevolg. Spoiler: een eenduidig antwoord heb ik niet gevonden.
De maatschappij is veranderd in een neoliberaal Utopia. Vooral jonge ambitieuze academici willen steeds vaker hun ‘eigen ding’ doen. Pragmatisch op zoek naar snelle oplossingen. Geleerd zelf hun zaakjes te regelen. Het liefst via hun mobiel. Omdat ze niks te verliezen hebben zetten ze kleine bedrijfjes op die flexibel onderzoek en exploitatie moeiteloos combineren. Gedecentraliseerde overheidstaken blijken een geliefd doelwit te worden waardoor een Orwelliaanse werkelijkheid opdoemt.
Wachtgeld voor politici. De kranten staan er weer vol mee. Het maakt in ieder geval duidelijk dat het moreel kompas bij bestuurders niet allemaal één kant op wijst. Niets menselijks lijkt ook bestuurders vreemd. Maar toch. Het straalt op alle politici af. Ook op raadsleden in gemeenteraden die hard werken aan integer en transparant bestuur. Mij kost het in ieder geval tijd en een blikwisseling om zo’n kwestie te benutten als casuïstiek voor het vakmanschap van raadsleden. Waarbinnen integriteit en weerbaarheid van raadsleden een essentieel element is.
Onlangs vergiste ik mij in de tijd, miste ik de trein en dreigde een belangrijke afspraak in de soep te lopen. Ik holde meteen naar het stadhuis. Daar moeten burgers binnen kunnen lopen, had ik gelezen, met de simpele vraag: ‘Dit is mijn probleem, help me’.
Kleine gemeenten kunnen geen medewerkers meer krijgen. Best vreemd. Arbeidsvoorwaarden en personeelsbeleid zijn - behalve bij een flexcontract (zie https://www.binnenlandsbestuur.nl/flexambtenaar) - super goed voor ambtenaren. Volgens kleine gemeenten kunnen zij op basis van haar inwonertal niet zoveel betalen waardoor houtje-touwtje gemeenten ontstaan. Hoewel gemeenten hechten aan zelfstandigheid steken raadsleden de koppen bij elkaar om te herindelen. In werkelijkheid stoppen ze hun koppen in het zand.
