Vakbonden stellen VNG ultimatum over cao gemeenten

Tot uiterlijk 1 mei 10.00 uur krijgt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) van de vakbonden FNV, CNV en CMHF de gelegenheid op hun voorwaarden het geklapte overleg over een nieuwe cao voor gemeenteambtenaren te hervatten. Bij het negeren van dat ultimatum sluiten de bonden acties niet uit.

'Respectloze houding'
Vrijdagavond 12 april verlieten de bonden de overlegtafel nadat ze zich geschoffeerd voelden over het definitieve loonbod van de gemeentelijke werkgevers. Voor de komende twee jaar gaf de VNG aan niet verder gaan dan een loongroei van 4,9 procent, waar ze in een eerdere fase nog op 5,25 procent zaten. Die neerwaartse bijstelling was voor bonden het sein om op te stappen. Verder onderhandelen op die basis gaf volgens FNV-onderhandelaar Bert de Haas ‘geen enkel uitzicht op een akkoord.’ In plaats van na zes onderhandelingsronden dichter bij elkaar te komen, groeide de kloof alleen maar tussen de vraag van de bonden en het aanbod van de werkgevers. ’De respectloze houding van de VNG heeft het overleg de kop gekost. Een fatsoenlijke loonsverhoging met koopkracht zat er niet in.’ 

Loonsverhoging

De bonden gingen in december vorig jaar met twee hoofdlijnen de onderhandelingen in: een vitaliteitsbeleid voor zowel jonge als oude medewerkers en een fatsoenlijke loonsverhoging. Wat dat laatste punt betreft, zetten de bonden in op een loonstijging van 7,25 procent over twee jaar. ‘Maar het grootste belang hecht onze achterban aan een goede regeling over vitaliteit en verlof’, aldus De Haas. ‘Veel oudere medewerkers tobben met hun gezondheid. Er is sprake van een stijging van aanvragen voor invaliditeitspensioen door 60-plussers. Het ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid in die categorie neemt de laatste jaren gestaag toe – ook in andere sectoren. Bij de VNG ontkennen ze die specifieke situatie van 60-plussers en zien ze geen reden er iets aan te doen.’ Onbegrijpelijk, vindt hij. 'De VNG staart zich blind op kortetermijnkosten en weigert te investeren in haar eigen ambtenaren.'

Seniorenregeling

Het voornemen om in het kader van de harmonisatie van de diverse lokale verlofregelingen – een wens van de VNG – de leeftijdsdagen vanaf 45 jaar te schrappen, vormde voor de bonden een extra reden voor senioren in de nieuwe cao ‘iets extra’s’ te regelen om de werkdruk te verlagen: oudere werknemers het recht geven twee dagen per week minder te werken – met behoud van 50 procent van het salaris over de vervallen uren. Die voorwaarde werd echter door de VNG in het overleg echter terzijde geschoven. ‘Het zou te duur zijn’, zegt De Haas. ‘Wij ontkennen niet dat het geld kost, maar door de vrijvallende uren in te vullen met jongere, lager ingeschaalde medewerkers verdien je een deel van de kosten terug. En je voorkomt dat het ziekteverzuim toeneemt.’

Cherrypicking

Wel wilden de werkgevers ingaan op het voorstel van de bonden om jongere medewerkers met behulp van een zogeheten krachtkaart te helpen een burn-out voor te zijn. Maar alleen zo’n smalle invulling van een vitaliteitsbeleid – ‘cherrypicking’, aldus De Haas – stuitte op verzet van de bonden. In een poging om toch nog tot een akkoord te komen, werd in de laatste uren van de onderhandelingen gesproken een nieuwe cao te maken zonder afspraken over een verlofharmonisatie en zonder een brede vitaliteitsregeling. ‘Daarmee kwam voor ons de focus meer te liggen op de loonparagraaf, die andere hoofdlijn. Maar in plaats van een verhoging van het op tafel liggende loonbod van 5,25, stelde de VNG het loonbod bij naar 4,9 procent. Dat komt niet eens in de buurt van het behoud van koopkracht. Verder onderhandelen was voor ons vanaf dat moment hopeloos’, zegt De Haas.

Druk zetten
Naast een substantiële loonsverhoging over de hele looptijd van de cao en een vitaliteitspakket voor alle leeftijden, inclusief een regeling voor senioren, eisen de bonden dat er een gezamenlijk onderzoek komt naar het effect van de payrolltoeslag in een geselecteerde groep gemeenten. De bonden willen via het stellen van een ultimatum om in te gaan op hun eisen de VNG de kans geven het geklapte overleg te hervatten. Wordt dat genegeerd, dan volgen er hoogstwaarschijnlijk acties om het gevoel van urgentie bij de werkgevers aan te wakkeren. Een nieuwe cao had eigenlijk op 1 januari 2019 al moeten ingaan.