Vaak ‘blijvend effect’ grensoverschrijdend gedrag

‘Onacceptabel’, aldus reageert het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op de honderden ervaringsverhalen die werden opgehaald tijdens een recent onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer van het initiatief ‘AM | Talent dat het maakt’. Ruim 70 procent van de vrouwen weet niet zeker waar zij terecht kunnen, als grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt. ‘Zeer zorgelijk en dat moet anders.’

Blijvend effect
De peiling van het online platform ‘AM | Talent dat het maakt’ (AM staat voor ‘Ambitieuze Meisjes’) vond plaats onder hun community van 40.000 leden. Bijna de helft van de respondenten werkt fulltime in loondienst, in vrijwel alle branches. De resultaten van de peiling laten zien dat er twee jaar na het Tweede Kamerdebat rondom grensoverschrijdend gedrag nog altijd een hoop misstanden plaatsvinden op de Nederlandse werkvloer, aldus het platform. ‘Dat levert situatieve arbeidsongeschiktheid en een blijvend effect op de werkprestaties van de slachtoffers op.’ Het platform roept werkgevers en de politiek op ‘hun verantwoordelijkheid te nemen in de aanpak van dit urgente thema’, want de resultaten van het onderzoek ‘liegen er niet om’.

Ziekteverzuim
Bijna driekwart geeft aan blijvend effect te ervaren van het grensoverschrijdend gedrag en twee derde van de respondenten zegt ‘in zekere mate’ bang te zijn om in de toekomst (nogmaals) slachtoffer te worden. Ruim een vijfde van de respondenten heeft zich wel eens ziek gemeld vanwege grensoverschrijdend gedrag. Dat verzuim varieerde van enkele dagen tot maanden, oplopend tot een jaar. Twee derde van de ondervraagden geeft aan ervaring te hebben met seksueel getinte grappen of opmerkingen op de werkvloer, ruim 62 procent met ongepaste vragen naar het privéleven (zoals dating, relatie, zaken rondom seksualiteit). Ruim de helft heeft intimiderende blikken, gluren of het staren naar billen of borsten ondergaan.


Bron: AM - Talent dat het maakt

Honderden voorbeelden
‘Binnen enkele dagen nadat wij onze peiling hadden uitgezet ontvingen wij honderden illustratieve voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag, die de percentages pijnlijk van context voorzagen’, aldus Lotte Rensen, oprichter van ‘AM | Talent dat het maakt’ op de website van het platform. ‘Het baart ons zorgen dat dit nog op zo’n grote schaal voorkomt, ondanks de gevoerde Kamerdebatten over dit onderwerp in de afgelopen twee jaar en interventies die er in de tussentijd getracht zijn te plegen door verschillende partijen.’

Ook in calls en per Whatsapp
Volgens Rensen voorspellen deze uitkomsten zeker nu, in tijden van corona en thuiswerken, niet veel goeds. ‘Werkgevers en leidinggevenden zijn nu verder van hun medewerkers verwijderd en zullen grensoverschrijdend gedrag daardoor minder snel opmerken. Het is naïef te denken dat dit gedrag stopt, als we minder op de werkvloer zijn. Onze resultaten laten zien dat het grensoverschrijdende gedrag ook veel in calls, per Whatsapp en mail voorkomt; momenteel de voornaamste communicatie tussen werknemers maar ook met klanten.’

Organiseer bijeenkomst
Het is belangrijk dat werkgevers bewust zijn van de risico’s die dit met zich meebrengt, aldus Rensen.
‘Werkgevers hebben de plicht medewerkers een veilige werkomgeving te bieden, ook nu. Corona is een goede gelegenheid om het bestaande preventiebeleid weer eens tegen het licht te houden of dit beleid nu eindelijk eens op te stellen. Zorg dat je medewerkers weten waar zij terecht kunnen als er misstanden plaatsvinden. Alleen een link naar informatie over de vertrouwenspersoon op het intranet is niet genoeg. Organiseer proactief een bijeenkomst, eventueel met externe ondersteuning, om grensoverschrijdend gedrag al voordat het plaatsvindt bespreekbaar te maken en hulpbronnen te duiden.’

'Zeer zorgelijk'

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid laat in een persbericht weten dat elk geval van grensoverschrijdend gedrag er een te veel is en de voorbeelden van de respondenten ‘onacceptabel’ zijn. ‘De gevolgen voor de slachtoffers zijn ingrijpend. Grensoverschrijdend gedrag is in het bijzonder kwalijk als leidinggevenden dit gedrag vertonen en een directeur niet voor een veilige werkomgeving zorgt.’ Werkgevers hebben de plicht om te zorgen voor een veilige werkomgeving, beaamt het ministerie. ‘De vertrouwenspersoon speelt daarin een centrale rol. Het feit dat ruim meer dan de helft van de respondenten in het onderzoek niet weet waar ze met hun melding naar toe moeten, is zeer zorgelijk en dat moet anders.’

'Veel werk aan de winkel' 

Het ministerie zegt daarom hard te werken aan het verbeteren van de positie en bekendheid van de vertrouwenspersoon, zowel online als in de praktijk. ‘Op Arboportaal, het digitale portaal voor veilig en gezond werken, hebben we extra tools geplaatst. Werkgevers en werknemers kunnen daar opzoeken wat een vertrouwenspersoon doet en hoe ongewenste omgangsvormen op de werkvloer kunnen worden voorkomen. Daarnaast zijn we op dit moment in gesprek met werkgevers en sociale partners zoals het Huis van de Klokkenluiders en de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen om de vertrouwenspersoon te professionaliseren. Dit onderzoek laat zien dat er nog veel werk aan de winkel is, want iedereen heeft recht op een veilige werkomgeving.’

Voorlichtingscampagne

Rensen noemt de reactie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ‘een mooie erkenning voor de schrijnende ervaringen die vrouwen bij ons hebben gemeld’. ‘Wij zijn het er mee eens dat het onacceptabel is dat er nog steeds veel vrouwen zijn die zich onveilig voelen op de werkvloer. We hebben dan ook aan het ministerie voorgesteld om nader met elkaar in gesprek te gaan om te kijken hoe we er samen voor kunnen  zorgen dat het Arboportaal beter onder de aandacht komt van de 40.000 vrouwen* die wij vertegenwoordigen. Wellicht dat dit onderdeel uit kan maken van een voorlichtingscampagne rondom grensoverschrijdend gedrag. Ons onderzoek toont aan dat hier grote behoefte aan is.’

*Het initiatief ‘AM | Talent dat het maakt’ heeft als missie om de Nederlandse werkvloer gezonder, veiliger en kansrijker te maken voor vrouwelijk talent. Zelf schrijven zij bewust ‘vrxuwelijk’, omdat zij in hun activiteiten ‘ook personen includeren wiens genderidentiteit niet overeenkomt met hun biologische geslacht, dus ook non-binaire personen en transvrouwen’. ‘Gelijkheid gaat immers niet alleen over ‘cismannen’ en ‘cisvrouwen’, maar over iedereen.’