Rotterdamse raming externe inhuur ‘onrealistisch laag’

De gemeente Rotterdam geeft sinds 2014 veel meer uit aan externe inhuur dan is begroot. Deze overschrijdingen zijn vooral veroorzaakt doordat de benodigde inhuur structureel onrealistisch laag is geraamd. Dat concludeert de Rekenkamer Rotterdam in het rapport ‘Druk op inhuur. Onderzoek naar externe inhuur’. 

Raad jarenlang niet volledig geïnformeerd
Het college heeft niet alleen te weinig aandacht besteed aan het goed inzichtelijk maken van de jaarlijks te verwachten kosten voor inhuur, maar ook de raad jarenlang niet volledig geïnformeerd over de uitgaven. Tegelijkertijd blijkt dat de kosten relatief lager zijn dan die van andere grote gemeenten en inhuur vooral plaatsvindt voor uitvoerend werk van reguliere gemeentelijke taken.

Relatief vaak uitvoerende functies
De rekenkamer heeft vastgesteld dat de gemeente Rotterdam ongeveer 1600 mensen inhuurt ter aanvulling van de vaste formatie van ruim 11000 fte. Externe inhuur vindt voor zeer uiteenlopende werkzaamheden plaats, maar het gaat relatief vaak om uitvoerende functies. Het grootste deel van de externen (56 procent) kost minder dan 50 euro per uur. Er wordt voornamelijk gebruik gemaakt van uitzend- en detacheringsbureaus.

Pas in 2018 kosten in beeld

De kosten van externe inhuur zijn in 2018 voor het eerst volledig in beeld gebracht. In eerdere jaren ontbraken er kosten in de verantwoording aan de raad. In 2018 was er een totaalbedrag van 123 miljoen euro gemoeid met inhuur. Dit is exclusief inhuur die is geboekt als projectenkosten. Dat is naar schatting 10 miljoen euro.

Verschil: 74 miljoen euro
Opvallend is dat de gemeente sinds 2014 aanzienlijk meer uitgeeft aan externe inhuur dan dat in de begroting is opgenomen. In 2018 was het verschil 74 miljoen euro. Dit verschil komt vooral doordat er een onduidelijk beleid ten aanzien van inhuur wordt gevoerd en er weinig aandacht is voor het opstellen van een realistische begroting. Er wordt alleen gelet op de totale kosten voor personeel en niet op inhuurkosten afzonderlijk. Daarnaast is inhuur regelmatig vooraf niet bekend door een te ad-hoc planning van projecten waarvoor inhuur wordt gebruikt.

Gemeente blijft onder norm
Ondanks de overschrijdingen van de begroting besteedt Rotterdam gemiddeld al jaren een kleiner deel van de arbeidskosten aan externe inhuur dan andere gemeenten. Ook blijft de gemeente onder de afgesproken norm voor inhuur (maximaal 15 procent van de arbeidskosten). De raad wil de norm verder verlagen naar 10 procent, maar dat vindt de rekenkamer ongewenst. De organisatie moet om inhoudelijke redenen flexibel kunnen blijven inspelen op veranderende marktomstandigheden.

Norm op basis actuele marktomstandigheden
Een van de aanbevelingen van de rekenkamer is om een beleidskader voor inhuur op te stellen dat duidelijk is over de gewenste mate van flexibiliteit van de organisatie. Verder zijn aanpassingen nodig in de totstandkoming van de begroting van de inhuurkosten. Een voorstel van de rekenkamer is om een alternatief te zoeken voor de door de raad gewenste vaste norm van maximaal 10 procent. Een alternatief daarvoor is een jaarlijks te bepalen norm op basis van de actuele marktomstandigheden.

In zijn reactie onderschrijft het college alle conclusies en neemt het ook alle aanbevelingen over.