Remkes: einde aan nevenfuncties gedeputeerden

Gedeputeerden moeten geen nevenfuncties meer kunnen hebben die een directe (subsidie)relatie hebben met de provincie. Dat zei waarnemend commissaris van de koning (gouverneur) Johan Remkes (VVD) van Limburg tijdens een persgesprek met regionale media. Ook komt er een meldpunt integriteit dat nog onbekende integriteitszaken uit de afgelopen tien jaar naar boven moet halen.

Bewegend beeld
Remkes vindt het een misverstand te geloven dat al wat niet strafbaar is, integer is. Het gaat ook om moraliteit, aldus de waarnemend gouverneur. ‘En dat levert een bewegend beeld op. Dertig jaar geleden kon een gedeputeerde nog commissaris zijn bij een bedrijf waar de provincie belang bij had. Dat is nu not done.’

Sterkte-zwakteanalyse
Hij deed zijn uitspraak in een toelichting van het Programma Bestuurscultuur. Dinsdag besloot het college van Gedeputeerden Staten daarmee van start te gaan. Het programma beoogt te komen tot een ‘foto’ van de huidige Limburgse bestuurscultuur, inclusief een sterkte-zwakteanalyse. Dat moet weer bouwstenen opleveren voor de doorontwikkeling van de bestuurscultuur in Limburg en voor herstel van vertrouwen na een aantal recente integriteitskwesties.

Meldpunt
Belangrijk onderdeel van het Programma Bestuurscultuur is de inrichting van een meldpunt. Focus ligt daarbij op het naar boven halen van zaken die nu nog onbekend of niet onderzocht zijn uit de periode 2011 – 2021, een tijdsbestek dat vier bestuursperioden bestrijkt. Mensen kunnen bij het meldpunt klachten indienen over integriteitskwesties bij onder meer de provincie en Limburgse gemeenten.

Commissie
De klachten worden bekeken door een nog te vormen onafhankelijke commissie die zal bestaan uit drie deskundigen op het gebied van bestuur en financieel recht en zal mogelijke integriteitsschendingen, bestuurlijke afwijkende gedragingen en onregelmatigheden in kaart moet brengen. Daarbinnen kunnen onder meer de volgende deelaspecten worden onderzocht: bestuurscultuur/bestuursstijl, checks and balances en relaties tussen het openbaar bestuur en externe partijen/netwerken. De commissie gaat de bestaande bestuurscultuur van de afgelopen tien jaar tegen het licht houden en gedragingen van bestuurders van provincie, gemeenten, Waterschap Limburg en instellingen waarbij de provincie betrokken was onderzoeken. Een extern bureau zal de commissie tijdens het onderzoek faciliteren.

Meldcultuur stimuleren
In zijn toelichting zei Remkes verder een beetje ‘iebelig’ te worden van de term bestuurscultuur: een ‘containerbegrip’. Hij wil vooral de meldcultuur stimuleren en erkende daarbij dat zoiets een zaak van lange adem is. ‘Je moet mensen het gevoel geven dat men vertrouwelijk meldingen kan doen zonder daarvoor door hun baas te worden afgerekend.’ Als er iets fout zit, moet men eerst melding kunnen maken bij de bevoegde instanties en niet bij journalisten, aldus Remkes. ‘Ik wil het graag van tevoren weten en niet achteraf.’

Vertrouwelijk, niet anoniem
Het meldpunt wordt geopend in de vorm van de e-mailbox meldpuntbestuurscultuur@prvlimburg.nl en staat onder informatiebeveiliging van de provincie Limburg. Meldingen worden vertrouwelijk behandeld, maar kunnen niet anoniem worden ingediend. Voor nadere weging en duiding van de melding moet de commissie namelijk contact kunnen opnemen met de melder. Tot de commissie is benoemd zullen de meldingen ongelezen in bewaring worden genomen door de oanafhankelijke concerncontroller van de provincie 'om zo de vertrouwelijkheid en onafhankelijkheid te waarborgen'.

Strafbare feiten
Na de benoeming krijgen de commissie en het externe bureau inzage in de meldingen die zij weer vertrouwelijk zullen behandelen. Bij meldingen van strafbare feiten of integriteitsschendingen meldt de commissie deze aan Gedeputeerde Staten. Die bekijken dan of en welke maatregelen nodig zijn.
Het al bestaande meldpunt integriteit ‘Protocol (mogelijke) integriteitsschendingen door leden van Provinciale Staten of leden Gedeputeerde Staten Provincie Limburg 2020’ blijft overigens parallel aan het meldpunt bestuurscultuur bestaan. Over zes maanden zullen de Provinciale Staten zich buigen over de bevindingen van de commissie.