Regeerakkoord: simpeler ontslag en 'overheidsticket'

Hoewel het in het regeerakkoord niet vaak specifiek over ambtenaren gaat, zijn er wel degelijk veranderingen die hen raken. Er wordt bijvoorbeeld een definitieve ‘go’ voor de normalisering van de rechtspositie gegeven. Dat betekent dat de genoemde versoepeling van het ontslagrecht ook voor ambtenaren gaat gelden in de toekomst. Qua salaris brengt het akkoord alleen goed nieuws voor ambtenaren met een hoogwaardige, schaarse expertise. De coalitie gunt hen een beloningsniveau ‘dat daarbij past’. In het regeerakkoord wordt ook gesproken over ‘maatschappelijke dienst’. Een dergelijke afgeronde stage zou het ticket zijn voor een baan bij de overheid.

Flex minder flex

Andere punten waar medewerkers van overheidsorganisaties mee te maken gaan krijgen is dat vast werk minder vast wordt en flexwerk minder flex. Tot slot gaan ambtenaren iets merken van de vernieuwing van het pensioenstelsel; volgens het regeerakkoord krijgen werknemers in de toekomst ‘persoonlijke pensioenpotjes’. Deskundigen houden echter nog een slag om de arm, de plannen vormen het begin van de onderhandelingen en zijn dus nog verre van zeker. ‘Overigens hebben we het nog maar over een akkoord’, benadrukt Gerdin Boelens, arbeidsrechtadvocaat van Capra Advocaten. ‘Er moet nog over het een en ander onderhandeld worden. Bovendien hebben we het grotendeels over wetswijzigingen en die moeten een normaal traject doorlopen, en dus ook nog door de beide kamers’. 

Ontslag

Een term uit het regeerakkoord die hem meteen opviel was cumulatie van omstandigheden genoemd in de verschillende gronden. ‘Dat betekent dat wanneer een werknemer die op verschillende gebieden problemen heeft, bijvoorbeeld een functioneringsprobleem én verstoorde verhoudingen, gemakkelijker ontslagen kan worden’, legt Boelens uit. ‘Nu is het nog zo dat de rechter verschillende problemen op het gebied van verschillende ontslaggronden niet bij elkaar mag optellen.  Er moet sprake zijn van een zogenaamde ‘voldragen ontslaggrond’. De nieuwe ontslaggrond is een soort optelsom-van-grond. Dus als je tegendraads bent, én geregeld iets te laat komt, én de kantjes er vanaf loopt is de kans groter dan voorheen dat er ontslag kan worden verleend. En dat gaat volgens de huidige planning vanaf 1 januari 2020 ook voor ambtenaren gelden’, aldus de advocaat.

WWZ teruggedraaid

Boelens vindt deze versoepeling van het ontslagrecht een goede ontwikkeling. ‘De nieuwe ontslaggrond is erop gericht dat praktijkproblemen beter worden opgelost. Er zijn gevallen waarin de arbeidsrelatie toch al zo verstoord is dat partijen hoe dan ook uit elkaar zouden moeten. De WWZ biedt voor dat soort gevallen niet altijd een oplossing, omdat het erg lastig is iemand zonder een perfect dossier te ontslaan. Met de nieuwe wet krijgt de rechter meer armslag om problemen uit de weerbarstige praktijk op een betere manier op te lossen. Overigens kan degene die op basis van de nieuwe ontslaggrond ontslagen wordt, in dit geval wel een extraatje bovenop zijn transitievergoeding krijgen; maximaal de helft van die vergoeding erbij. ‘Het valt mij trouwens op dat de coalitie met al deze maatregelen de Wet Werk en Zekerheid voor een belangrijk deel terugdraait, terwijl die pas in 2015 is ingegaan’, aldus Gerdin Boelens.

Voorrang bij overheid

Een ander plan dat specifiek in het regeerakkoord wordt vermeld is de maatschappelijke diensttijd van een half jaar voor jongeren. Samen met maatschappelijke organisaties, gemeenten en provincies zou deze diensttijd moeten worden opgezet. Deelnemers krijgen vervolgens voorrang bij het solliciteren naar een overheidsbaan. Jonge ambtenarenorganisatie Futur is vooralsnog gereserveerd over een dergelijk privilege. ‘Onze ervaring is dat jongeren die kiezen om bij de overheid te werken dat nu al vaak doen omdat zij een verschil willen maken voor de maatschappij,’ zegt Emke Westra van Futur. ‘Het is belangrijk dat zij ook na de start van hun baan perspectief houden en dat er aandacht is om hen te behouden’.

Meer zestigers dan dertigers

De jonge ambtenaar wijst vervolgens op een ander thema dat speelt bij de doelgroep.  ‘Er werken nog steeds veel meer 60-jarigen bij de overheid dan jongeren onder de 35, terwijl de vaardigheden van jonge mensen essentieel zijn voor een toekomstbestendige overheid’.