Rapport vreugdevuur ‘enorme bananenschil’ voor Krikke

De conclusie dat de gemeente Den Haag op de hoogte was van verschillende overtredingen rond de vreugdevuren op Scheveningen, maar hier niet tegen heeft opgetreden met het vliegvuur als gevolg lijkt voldoende reden voor het einde van het burgemeesterschap van Pauline Krikke. Maar het door de rijksrecherche ingestelde corruptieonderzoek kan voor haar ook een (wrange) blessing in disguise zijn. ‘Als de raad haar wegstuurt, is de chaos compleet. Dat is een strategische afweging voor partijen.’

Optelsom van factoren
‘Politieke steun is een optelsom van factoren’, aldus Marcel Boogers, hoogleraar regionaal bestuur aan de Universiteit Twente. De kwestie rond de wethouders doet burgemeester Krikke geen goed. Als ze het beter had aangepakt, dan was het niet zover gekomen. Het feit dat ze verrast en verbaasd was over de inval geeft te denken. Je had er beter eerder bovenop kunnen zitten. Dat ziet de rest van de raad ook.’

Eerste bananenschil
Als er bovenop komt dat haar rol bij vreugdevuren niet zo goed was, dan telt dat op, schat Boogers in. ‘Als men heel enthousiast is over een burgemeester, dan wordt deze wel een paar missstappen vergeven, maar als de raad minder enthousiast is, dan is dit rapport de eerste bananenschil. En deze is enorm. De kans dat ze het op basis daarvan droog houdt is erg klein. Anderzijds kan een voordeel zijn dat fracties vinden dat de chaos te groot als ze haar wegsturen.’

Blessing in disguise
Boogers denkt dat de kwestie-De Mos Krikke terecht aankleeft. ‘Een afweging voor de fracties is: worden de problemen niet te groot als zij er niet meer is? De inval kan dan inderdaad een soort blessing in disguise voor haar zijn. Maar dat is een strategische afweging voor alle partijen. Als de burgemeester weg is, dan komt er een waarnemer. Het voordeel daarvan is dat die orde op zaken kan stellen in deze bestuurlijke chaos.’

Tam debat
Het debat in de Haagse raad over het corruptieonderzoek gisteravond vond Boogers maar ‘tam’. Hij denkt dat de fracties hun kruit droog hebben gehouden voor het debat over de vreugdevuren. ‘Ik vond het opvallend dat wethouder Revis grotendeels de vragen over integriteit beantwoordde. Dat deed hij niet al te best, want hij moest zich nog in de integriteitsvragen ‘verdiepen’. Het was logischer geweest als de burgemeester daar had gestaan, zeker als verantwoordelijke voor nachtvergunningen en voor de integriteit van bestuur. De burgemeester was de eerst aangewezene om te antwoorden.’

Chaos compleet
Het vreugdevuurdebat zal op de achtergrond hebben meegespeeld, denkt Boogers. ‘Maar de chaos is nu compleet. Er lopen verschillende dossiers door elkaar. De SP vroeg of de integriteitsscan die was beloofd ook is uitgevoerd en wat daarvan de uitkomst was. Dan blijkt dat er geen screening van de wethouders is geweest. Het voordeel van een integriteitsscan is dat ook integriteitsbewustzijn wordt vergroot. Ze hebben dan wel een heidag over integriteit gehad, maar een integriteitsscan die door een externe wordt gedaan is veel indringender. Dan word jouw doopceel gelicht en bekeken of jouw financiële of andere belangen jouw belangenafweging in de weg staan. Als dat is nagelaten, dan is dat risicovol. En dat is gebleken.’

Al genoeg verdenkingen
Boogers wijst erop dat er al lang vragen waren over financiële banden tussen De Mos en de eigenaar van Zalencentrum Opera en dat al de schijn van belangenverstrengeling met zich meebracht. ‘Er waren financiële banden tussen bestuurder en ondernemer en de bestuurder ging zelf over de vergunningen en zijn partij diende er moties over in. Dat roept al genoeg verdenkingen op om integriteitsonderzoek in te stellen naar de (schijn van) belangenverstrengeling en hoe daarmee om te gaan. Nu is er zelfs justitieel onderzoek ingesteld, maar het was zover niet gekomen als er al eerder integriteitsonderzoek was uitgevoerd. Er is een gedragscode, maar die moet je wel handhaven.’

Klokkenluidersprocedure heeft niet gewerkt
Volgens burgemeester Krikke waren er sinds 2017 geen bestuurlijke integriteitsmeldingen gedaan. Dat verbaast Boogers. ‘Hoe kan het dat er geen meldingen zijn gedaan? Het Openbaar Ministerie weet er wel van. Als er geen meldingen zijn gedaan, hoe komt dat dan? Wat zegt dat over de Haagse bestuurscultuur? Je kunt zelf als burgemeester onderzoek instellen en kunt je dus niet verschuilen achter ‘geen meldingen’. Het is wonderlijk dat er geen meldingen zijn gedaan. Als dat zo is, dan is dat heel vreemd en zegt dat iets over hoe de integriteitscode leeft in het ambtelijk apparaat en over de bereidheid om te melden. Als er een klokkenluidersprocedure is, dan heeft die niet goed gewerkt.’

Demissionaire status
De huidige status van het college is volgens Boogers ‘demissionair’, al zijn de overige wethouders nu niet ontslagen. Moeten die andere wethouders dan ook niet aftreden? En zijn de wethouders die de portefeuilles van de teruggetreden wethouders hebben overgenomen nu politiek verantwoordelijk voor die dossiers en de eventuele foute afwegingen die daarin zijn gemaakt? ‘Daar zijn in het debat opmerkingen over gemaakt door de SP en de PVV: we focussen op de twee wethouders van Groep De Mos, maar er is sprake van collegiaal bestuur, dus de andere Haagse wethouders zijn net zo goed verantwoordelijk en die hadden het ook moeten weten. Het zegt iets over de kwaliteit van collegiaal bestuur in Den Haag. Als er inderdaad sprake is van grove misstanden, dan treft dat ook de rest van het college, die zijn medeverantwoordelijk. En de burgemeester in het bijzonder, want die heeft de bevoegdheid voor kwaliteit van bestuur.’