Niemand wil burgemeester van Heerlen worden

Weliswaar was er een aantal ‘geschikt te achten’ kandidaten voor de burgemeesterspost van Heerlen, maar om een ‘goed gedragen keuze’ te kunnen maken bleek het aantal kandidaten te klein. De vacature wordt opnieuw opengesteld in januari 2020 en Emile Roemer mag nog even door als waarnemer. Dat maakte de provincie Limburg vandaag bekend. 'De nieuwe burgemeester moet iets onverschrokkens hebben.'

Vacature opnieuw opengesteld
Commissaris van de Koning Theo Bovens heeft in goed overleg met de vertrouwenscommissie uit de gemeenteraad van Heerlen om deze reden besloten de minister van Binnenlandse Zaken te vragen om de vacature burgemeester van de gemeente Heerlen opnieuw open te stellen in de Staatscourant van 6 januari 2020. Voor deze datum is gekozen gelet op het groot aantal selectieprocedures dat nu in de provincie en de rest van het land loopt.

Roemer blijft voorlopig
De huidige sollicitanten naar het ambt van burgemeester van Heerlen zullen automatisch worden meegenomen bij de hernieuwde openstelling. Zij hoeven niet opnieuw te solliciteren en zullen hier nog over worden geïnformeerd. De verwachting is dat een nieuwe Kroonbenoemde burgemeester nog voor het zomerreces van 2020 zijn werkzaamheden in Heerlen zal kunnen oppakken. Tot die tijd zal Emile Roemer het waarnemend burgemeesterschap voortzetten dat hij op 16 maart 2018 aanving. Hij was daarmee de eerste burgemeester met SP-signatuur.

Dreiging van lekken
Roemer verving burgemeester Ralf Krewinkel (PvdA) die destijds op ziekteverlof was. Tegen het eind van dat verlof lekte via de speakers van de raadszaal van zijn geboorteplaats Kerkrade uit dat hij (vergeefs) had gesolliciteerd op de burgemeesterspost aldaar. De dreiging van lekken kan wel eens meespelen in de terughoudendheid bij kandidaten om te solliciteren op de burgemeesterspost van Heerlen, denkt emeritus hoogleraar bestuurskunde Arno Korsten. ‘Ik heb wel eens gehoord van een burgemeester dat hij niet meer zou solliciteren in Limburg, want dan was de kans groot dat het op straat zou komen te liggen en dat kon hij niet meer verkopen in zijn eigen gemeente. Dat is tricky.’

Profielschets 'gezwollen'
Overigens vindt Korsten het argument dat er nu zoveel andere selectieprocedures in Limburg lopen opvallend. ‘Dan heb je het over Gennep, Vaals, Brunssum en Beesel. Dat zijn kleinere gemeenten. Nu heb je Emile Roemer als waarnemer en dat is wel iemand met landelijk postuur die het tamelijk goed doet. Het is toch merkwaardig om mee te doen in Heerlen als je het in Beesel niet bent geworden.’ Korsten wijst op een aantal punten die kandidaten kunnen afschrikken. De profielschets noemt hij 'gezwollen'. Een bestaand netwerk in Den Haag én Brussel hebben er maar weinig. Dan valt driekwart al af. En als je je moet manifesteren op openbare orde en veiligheid, dan moet je al burgemeester geweest zijn. Verder zou je durf en visie moeten hebben, maar hebben veel burgemeesters dat? Verder kan de manier van vergaderen in de raad burgemeesters afschrikken, net als een dominante partij. De SP is groot in Heerlen, met Ron Meyer, maar zo dominant zijn die daar nu ook weer niet.’

Geen probleemgemeente
Misschien wil Roemer niet verhuizen of woont hij te ver weg, want waarom zou je hem anders niet benoemen? Maar het is volgens Korsten not done dat een waarnemer gaat solliciteren. ‘Die moet je vragen.’ Hij durft niet te zeggen of Roemer op de achtergrond nog een rol zou kunnen spelen. En dan speelt nog de charme van de gemeente mee en de issues die er spelen. ‘Heerlen heeft nou niet de natuurlijke charme van Lochem, maar is ook geen probleemgemeente. Er zijn wel vraagstukken, lettende op financiën en sociaal domein. En er is een regiodeal gesloten, maar daar is nu niet direct een hoera-gevoel over de samenwerking. Als je dan de publiciteit rond het Shared Service Center Zuid-Limburg erbij haalt, dan wordt dat samenwerken er niet gemakkelijker op en kun je twijfels hebben over het commitment dat er is. Het lopende onderzoek van de Zuidelijke Rekenkamer naar het elkaar toeschuiven van baantjes in Limburg kan ook het aantal kandidaten doen verminderen.’

Iets onverschrokkens
Mogelijk heeft de stukgelopen herindelingspoging tussen Heerlen, Landgraaf nog een rol gespeeld bij de overweging om al of niet te solliciteren, denkt Korsten. ‘Wellicht dat een enkele kandidaat gedacht heeft dat dit onderwerp weer terug zal keren. Wil je daarmee dan van doen hebben?’ Niettemin denkt Korsten dat het na de verlenging van de termijn moet kunnen lukken met voldoende kandidaten. ‘In Amsterdam lukte het ook nadat de termijn was verlengd en Heerlen heeft zeker in bijvoorbeeld Paul Depla al eens een goede burgemeester gehad. Het lijkt mooi om iemand als hem als referentiepunt te nemen.’ Verder heeft Roemer een ‘rustgevende wendbaarheid’ getoond, vindt Korsten. Hij sluit af dan ook af met deze aanbeveling: ‘De nieuwe burgemeester moet iets onverschrokkens hebben.’