Leidinggevende moet wel duidelijk optreden

Een coördinator handhaving uit Helmond krijgt van een ondergeschikte een appje met een ongepaste foto. Omdat hij hem niet stevig genoeg aanspreekt, vliegt de coördinator eruit. Is die sanctie niet te zwaar?

'In de clinch' is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

Het was een ongepast appje dat Rob Beersdonk*, coördinator van de afdeling veiligheid en naleving in Helmond op zijn privételefoon kreeg. Afzender: collega Wim*. Inhoud: een foto van een man met ontbloot geslachtsdeel. Omdat Beersdonk Wim niet direct aanspreekt op het versturen van de foto en zijn eigen teammanager hierover niet inlicht, maakt Beersdonk zich schuldig aan plichtsverzuim. Hij heeft zo nagelaten geëigende maatregelen te nemen tegen een integriteitsschending, en wordt ontslagen.

Beersdonk echter vindt dat hij Wim (een ondergeschikte) niet hoefde aan te spreken, omdat het een privékwestie is. Maar toen Beersdonk ontdekte dat meerdere collega’s de foto van Wim hadden ontvangen, heeft Beersdonk hem alsnog aangesproken en gezegd dat zijn actie niet handig was. Achteraf gezien had hij dat beter kunnen melden bij zijn teammanager, erkent hij. Het ontslag vindt hij te zwaar omdat hij de afbeelding alleen heeft ontvangen en niet eens heeft verzonden. En afgezien van een incident in 2018 heeft hij altijd goed gefunctioneerd.

In dat jaar had Beersdonk zelf ongepaste afbeeldingen en video’s naar een collega gestuurd. Hij toonde toen inzicht, volgde een verbetertraject en moest gedurende een jaar genoegen nemen met een lager salaris.

Het Helmondse college stelt dat een ambtenaar zich ook in privétijd schuldig kan maken aan plichtsverzuim als een gedraging doorwerkt in de werksfeer, zoals hier.

Na het incident in 2018 begon de gemeente met een traject om een einde te maken aan de toen heersende cultuur waarin tussen collega’s pornografische afbeeldingen werden gedeeld. Toen is nadrukkelijk aandacht besteed aan de rol van leidinggevenden (waaronder Beersdonk), van wie een actieve houding wordt verwacht om direct gepaste actie te ondernemen. Ondanks deze ‘waarschuwing’ maakte Beersdonk het in hem gestelde vertrouwen niet waar, wat in een acute vertrouwensbreuk heeft geresulteerd.

Beersdonk vecht het ontslag aan bij de rechtbank Oost-Brabant. Die stelt vast dat Beersdonk Wim wel degelijk heeft aangesproken op zijn actie, tijdens een rookpauze. Het college had Beersdonks verklaring niet moeten afdoen als ongeloofwaardig, maar deze beter moeten onderzoeken. Dat was nodig omdat Wim aanvankelijk had verklaard dat hij door niemand was aangesproken, en daarover dus had gejokt. Op dit punt ziet de rechtbank dus geen plichtsverzuim.

Wel had de reactie van Beersdonk duidelijker en echt afkeurend moeten zijn. Tijdens een rookpauze zeggen dat het ‘niet slim of niet handig’ was, vindt ook de rechtbank onvoldoende. Na het veranderingstraject was Beersdonk immers een drager van die nieuwe cultuur. Beersdonk had Wim in niet mis te verstane bewoordingen moeten laten weten dat zijn gedrag ontoelaatbaar was. Dat hij dat niet deed, levert alsnog plichtsverzuim op, ook dat hij de teammanager niet inlichtte.

Dat Beersdonk eerder in de fout was gegaan door zelf vieze foto’s te versturen, spreekt in zijn nadeel. Daarvan zou hij hebben geleerd maar een jaar later liet hij weer steken vallen. Dat hij deze keer zelf geen ongepaste afbeelding verzond had het college als minder zwaar moeten meewegen. En ook het college zelf wachtte bijna een week met het aanspreken van Wim. De rechtbank (uitspraak 19 februari 2021) vindt het ontslag te zwaar en draagt het college op met een passende sanctie te komen.

* De namen zijn gefingeerd.
ECLI:NL:RBOBR:2021:709