Integriteit Urk nog onder de loep

Ondanks de ‘niet mis te verstane’ conclusies wilden geen van de partijen in de Urker gemeenteraad dinsdag inhoudelijk ingaan op het integriteitsonderzoek naar nevenfuncties van SGP-wethouder Geert Post. Die stapte dinsdag op, nadat bleek dat hij vervoersmanager was bij het bedrijf van zijn zoon. In een vrachtwagen van het bedrijf is een grote drugsvondst gedaan. Het rapport is dan ook nog niet helemaal compleet. Een tweede deel met een handelingsperspectief over hoe de gemeente scherper kan omgaan met integriteit volgt binnenkort.

Overheid zijn moet boventoon voeren
‘Het zijn van overheid dient de boventoon te voeren’, valt te lezen in het rapport van Necker van Naem. Dat wordt onderschreven door waarnemend burgemeester Ineke Bakker (VVD), laat zij per mail weten. Sinds vandaag is zij waarnemer-af. Cees van den Bos (SGP) is vandaag begonnen aan zijn eerste termijn als burgemeester van Urk. Onder zijn leiding zal op termijn dan ook het advies van Necker van Naem met handelingsperspectief omtrent de omgang met integriteit in de raad worden behandeld. Die conclusies over het integriteitsbeleid van de gemeente Urk zouden op 29 september 'separaat' worden opgeleverd, maar dat wordt dus later. 

Praktijk soms 'weerbarstig'
Als het aan coalitiepartij SGP ligt wordt het rapport later 'intern' besproken. Dat zei fractievoorzitter Jan Willem Bakker, vlak nadat wethouder Post zijn aftreden bekend maakte. Bakker zegt te begrijpen en te respecteren dat het rapport feitelijk weergeeft ‘wat de wet van ons vraagt met betrekking tot integriteit’, maar dat de praktijk van alledag ‘ook voor onze wethouder soms weerbarstig is en dit kan leiden tot andere inzichten en beslissingen’. ‘Niet om alles goed te praten, maar ook om te wijzen op de menselijke kant in deze casus die helaas niet altijd door iedereen op dezelfde manier wordt geïnterpreteerd.’

Voldoende aanknopingspunten
Bakker doet wel een appèl aan de raad om lessen te trekken uit deze casus. ‘Het integriteitsonderzoek geeft voldoende aanknopingspunten om de integriteit van ons gemeentebestuur in de breedste zin van het woord opnieuw tegen het licht te houden. Vernieuwde aandacht in de raad het college en de organisatie is wat ons betreft gewenst. Dit om elkaar scherp te houden en te behoeden opnieuw ongewenste gevolgen.’

Deuk opgelopen
‘Door deze kwestie heeft de beeldvorming van Urk en het vertrouwen in de politiek een deuk opgelopen’, concludeerde fractievoorzitter Meindert Bakker van de ChristenUnie, grootste partij in de raad. Hij spreekt van ‘niet mis te verstane conclusies’ en een ‘terechte beslissing’. ‘We zullen dubbel zo hard aan de slag moeten om dat te herstellen.’ Hij is benieuwd naar de separate conclusies over het integriteitsbeleid van de gemeente en hoe de raad die handelingsgericht gaan bespreken. ‘Wat ons betreft is de bespreking van het rapport hiermee afgedaan.’

Juiste keus

Ook het CDA heeft dinsdag geen enkele behoefte om nader op het rapport in te gaan en Hart voor Urk en Gemeentebelangen hebben het ook alleen maar over het lot van de wethouder. De PVV vindt het goed dat de wethouder zijn taken neerlegt. ‘De juiste keus. Ik ben blij dat hij dit besluit genomen heeft’, aldus fractievoorzitter Hendrik Wakker. Hij was graag dieper ingegaan op het rapport, aangezien ‘dit onze gemeente een behoorlijke deuk heeft opgeleverd qua vertrouwen', maar vindt het niet nodig en gepast, ‘aangezien hij zijn functie heeft neergelegd’.

Verstandig besluit
Waarnemend burgemeester Ineke Bakker sloot haar laatste raadsvergadering in Urk af met het verwijzen naar het tweede gedeelte van het rapport. ‘We moeten voorkomen dat dit weer gebeurt en bepalen hoe we tegenspraak organiseren. Bij mededelingen in de loop van een gesprek moeten we erop doorvragen: wat betekent dat? Moeten we actie ondernemen? We moeten naar onszelf kijken en er naar de toekomst toe proactiever instaan om niet weer in zo’n situatie terechtkomen.’ Per mail laat ze weten de conclusies in het Necker-rapport te onderschrijven. ‘Het rapport trekt niet mis te verstane conclusies. Wethouder Post heeft daar weging aan gegeven en consequenties aan verbonden door het neerleggen van zijn wethouderschap. Naar mijn mening een verstandig besluit.’

'Ook pragmatisch zijn'

Ze bevestigt de constatering van de onderzoekers dat Urk onderscheidend is in cultuur en omgang met elkaar: ondernemend, harde werkers, economisch welvarend, sterke familiebanden. ‘Lokale overheden waarin lokale cultuur zeker mag doorklinken en ook doorklinkt, maar waar het zijn van overheid de boventoon dient te voeren.’ De onderzoekers merken op dat zij de zin ‘natuurlijk is het van belang je aan de regels te houden, maar je moet ook pragmatisch zijn’ in verschillende vormen hebben langs horen komen. Ook de zin ‘ik zou hetzelfde doen om mijn zoon te helpen’ kwam vaak voorbij. De kracht van deze cultuur, met een sterke rol voor familie en saamhorigheid, is kostbaar en te koesteren, vinden zij. ‘Maar juist in die context is het van belang je als overheid, en als vertegenwoordiger van die overheid, aan de regels te houden. In dit onderzoek is naar ons oordeel sprake van te veel signalen dat wethouder Post zich beroept op het type gedrag waar Urk zich als samenleving op laat voorstaan.’

CdK waardeert handelen gemeenteraad
‘Het vraagstuk rond integriteit is primair de verantwoordelijkheid van de gemeenteraad van Urk zelf, meer in het bijzonder de burgemeester als hoeder van integriteit’, aldus Leen Verbeek, commissaris van de Koning van Flevoland in een schriftelijke reactie. Hij vindt dat waarnemend burgemeester Ineke Bakker hierin samen met de gemeenteraad ‘goede stappen heeft gezet’. ‘Het besluit van de heer Post om vervolgens af te treden als wethouder is een moedig en juist besluit.’ Cees van de Bos, de nieuwe burgemeester van Urk, treft volgens Verbeek een gemeenteraad aan ‘die in deze kwestie ook haar verantwoordelijkheid kan én durft te nemen’. ‘Zij hebben gehandeld zoals dat hoort en daar heb ik waardering voor.’