Haarlemse klachtencommissie oneens met Ombudsman

De klachtencommissie ongewenste omgangsvormen van de gemeente Haarlem vindt dat de Nationale Ombudsman ten onrechte twijfelt aan haar deskundigheid en voortvarendheid in de behandeling van een klacht van een gepeste hoge ambtenaar.

Maatregelen

Dat antwoordt het Haarlemse college op vragen van SP-fractievoorzitter Frits Garretsen naar aanleiding van berichtgeving in Binnenlands Bestuur over de uitspraak van de Nationale Ombudsman van eind december 2013. Garretsen wilde weten of het college sindsdien maatregelen had genomen om de werkwijze en kwaliteit van de adviezen van de klachtencommissie te verbeteren.

Ambtenaar vertraagde zelf

De commissie vindt zichzelf wel deskundig en wijt de vertraging in de behandeling van de klacht van de ambtenaar aan haarzelf. Destijds wraakte de ambtenaar de commissie, omdat ze de leden niet onafhankelijk en ondeskundig vond. Volgens de commissie was dat een belangrijke reden voor de vertraging, aangezien de klachtenregeling niet voorzag in een wrakingsprocedure. De commissie adviseerde het college voortaan een wrakingsprocedure op te nemen in de nieuwe klachtenregeling.

Herziening integriteitsbeleid

Volgens Garretsen is de klaagster tevreden met de antwoorden van de commissie. Ze wil deze gebruiken in een hoger beroepszaak voor de bestuursrechter. Het college heeft het advies van de klachtencommissie meegenomen in de modernisering van de klachtenregeling ongewenste omgangsvormen die op zijn beurt weer onderdeel is van de herziening van het integriteitsbeleid. Deze herziening is vorige week naar de raad gestuurd. 

Bang om fouten te maken

Zelf noemt Garretsen de reactie van de klachtencommissie een “automatische reflex”. ‘Ik geloof natuurlijk de Ombudsman.’ Hij ziet in die reflex een verband met de ambtelijke cultuur in Haarlem waarin ambtenaren bang zijn om fouten te maken. ‘Daardoor houden ze erg aan regels vast. En soms juist niet, zoals bij integriteitskwesties. Ambtenaren moeten niet bang zijn om fouten te maken en er open over zijn als dat wel gebeurt. Ze moeten er beter mee leren omgaan.’

Wethouder moet proactiever zijn

Op de ambtelijke cultuur en de bestuurscultuur is behoorlijk wat kritiek geweest vanuit de politiek, maar ook van ondernemers en bewoners, aldus Garretsen. Hij wijst op een voorstel van burgemeester Bernt Schneiders over de bestuursstijl dat afgelopen donderdag in de commissie bestuur is besproken en volgens Garretsen door een meerderheid wordt gedeeld. ‘Een van de aanbevelingen is dat de wethouder meer aan de knoppen moet zitten van het ambtelijk apparaat. Van oudsher heerst, zwart-wit gezegd, de cultuur dat de ambtenaar het voor het zeggen heeft. Maar de wethouder zou pro-actiever moeten zijn en niet moeten afwachten tot stukken komen.’

Meldpunt integriteit

Een nieuwe integriteitsbeleid was ook zeker nodig, vindt Garretsen. ‘Vorig jaar stapte een D66-wethouder op wegens een integriteitskwesie, waarna alle wethouders zijn gescreend door een extern bureau. Ook daarna kwam ik nog dingen tegen waar ik mijn twijfels over had.’ Samen met de VVD is hij vanaf dit voorjaar bezig integriteit op de agenda te krijgen. ‘De gemeentesecretaris is hier de laatste jaren ook goed mee bezig.’ De partijen wilden een meldpunt integriteit voor mensen van zowel binnen als buiten de gemeente. ‘Het college stelt nu alleen een intern meldpunt voor. Dat vinden we jammer en daar komen we nog op terug.’