Gelijktrekken verlof weer ter discussie

Per 1 januari 2021 moet er eenheid zijn in het woud aan bovenwettelijke verlofregelingen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten wil het opnemen in de voor dan af te sluiten cao. Maar sommige gemeenten voelen er niet meer zoveel voor.

Deel gemeenten wil vasthouden aan eigen regelingen

Gemeenten hebben nu lokaal de mogelijkheid om extra bovenwettelijk verlof toe te kennen voor bijvoorbeeld lokale feestdagen of leeftijdsverlof. Daardoor is er bij gemeenten in de loop der jaren een verscheidenheid aan bovenwettelijke verlofuren ontstaan. Harmonisatie van al dat bovenwettelijk verlof zou volgens de VNG tegemoetkomen aan de behoefte van medewerkers om verlofuren flexibel en naar eigen keuze in te zetten.

Ook zou de arbeidsmobiliteit van medewerkers erdoor worden verhoogd. De huidige verschillen zorgen volgens de VNG ‘voor een niet evenwichtige verdeling van verlofaanspraken tussen medewerkers en tussen gemeenten in de sector’. Harmonisatie van de regelingen moet bijdragen aan de ambtelijke fusies en samenwerkingen tussen gemeenten.

De gelijktrekking bouwt voort op de afspraak die de cao-partijen in de vigerende cao gemeenten (2017-2019) hadden gemaakt: harmoniseren van het bovenwettelijk verlof als er tussen partijen overeenstemming is over de sectorale norm en het overgangsrecht. Een brede werkgroep, met daarin vertegenwoordigers van FNV, CMHF, VNG, CAOP en een aantal gemeenten, ging eind vorig jaar aan de slag met die opdracht. Het advies waarmee die werkgroep in de zomer kwam, is in grote lijnen overgenomen door de VNG.

Daar rolde een zogeheten sectorale norm van 34 uur uit. Die moet gaan gelden voor alle gemeenten. De norm is de som van het gemiddelde aantal verlofuren per verlofsoort. In de sectornorm worden de volgende verlofsoorten opgenomen: verlof voor lokale/regionale feestdagen, schaalverlof, leeftijds- en of diensttijdverlof en niet geoormerkt bovenwettelijk en vrij-opneembaar verlof.

Buiten het mandje
Niet opgenomen in het te vormen verlofmandje zijn onder meer jongerenleeftijdsdagen, werktijdverkorting voor oudere medewerkers, verlof voortvloeiend uit een generatiepact, enige vorm van compensatieverlof, verlof voor zwangerschap, bevalling, adoptie en pleegzorg. Uitgangspunt bij het niet opnemen van die verlofsoort in de norm is dat het aan de gemeenten wordt gelaten om al dan niet afspraken te maken over behoud of juist afschaffing van afzonderlijke regelingen.

De VNG wil dat de sectorale norm gaat gelden voor alle medewerkers. Voor de zittende medewerkers wordt een tijdelijke overgangsregeling van vijf jaar voorgesteld: gemeenten die nu meer bovenwettelijk verlof kennen dan de voorgestelde norm bouwen het verlof in die jaren geleidelijk af, terwijl gemeenten met minder bovenwettelijk verlof het geleidelijk opbouwen.

De VNG stelt in de concept arbeidsvoorwaardennota voor om de sectorale norm van 34 uur inclusief het voorstel voor het overgangsrecht van vijf jaar per 1 januari 2020 op te nemen in de cao gemeenten. De nieuwe verlofregeling zelf wordt dan, zo is het voorstel, opgenomen in de cao gemeenten op 1 januari 2021. Met deze uitgangspunten wil de VNG in november de cao-onderhandelingen in.

Maar de VNG houdt rekening met enige weerstand. Sommige gemeenten – gesproken wordt over ‘een kleine minderheid’ – blijken opeens geen voorstander meer te zijn van de gelijktrekking. Dat is volgens de VNG ‘opvallend’, omdat de koepelorganisatie op nadrukkelijk verzoek van gemeenten juist aan de slag was gegaan om het bovenwettelijk verlof te harmoniseren. Volgens de vereniging is het tijd om de knoop door te hakken: een sectorale verlofnorm of behoud van lokale bovenwettelijke verlofregelingen. ‘Een ding is zeker, een sectorale norm past bij vooruitstrevendheid van de afgelopen cao’s om arbeidsvoorwaarden op maat aan te bieden en dit vanuit de gedachte van centralisatie vorm te geven.’