Gedragscode oud-bestuurders onder de loep

Minister Ollongren gaat met de drie bestuurlijke koepels kijken of de modelgedragscode voor oud-volksvertegenwoordigers en oud-bestuurders aanscherping behoeft. Dat schrijft ze aan de Tweede Kamer. Om vragen over belangenverstrengeling te vermijden, juist bij de opdrachtverlening aan oud-bestuurders, zou de provincie Limburg verder zoveel mogelijk uit moeten gaan van het vragen van meerdere offertes.

Ambtsbericht

Uit artikelen in De Limburger en NRC Handelsblad bleek eind juni dat geen provincie zoveel ex-politici aan betaalde klussen helpt als Limburg. Reden voor GroenLinks-Kamerlid Nevin Özütok en PvdA-Kamerlid Attje Kuiken om minister Ollongren om een verklaring te vragen en haar licht te laten schijnen over dit fenomeen. Ollongren noemt het bericht opvallend en her riep vragen bij haar op. Ze heeft Theo Bovens, commissaris van de Koning van de provincie Limburg, om een ambtsbericht over de kwestie gevraagd en het feitenrelaas eind juli al ontvangen.

'Geen aanbestedingsregels geschonden'
In het ambtsbericht benadrukt de CvdK dat de provincie Limburg geen interne en Europese aanbestedingsregels heeft geschonden. De accountant en Provinciale Staten hebben in dit verband geen afwijkingen geconstateerd in de jaarrekeningen van 2017 en 2018. De minister loopt vervolgens op basis van het feitenrelaas van Bovens een aantal Limburgse kwesties langs. Ze deelt de mening dat dergelijke berichtgeving slecht is voor het beeld van de politiek in zijn algemeenheid en voor de politiek in Limburg in het bijzonder. ‘De overheid moet prioriteit geven aan het borgen van integriteit. Elke schijn van belangenverstrengeling moet worden voorkomen. De integriteit van de overheid is van essentieel belang voor het vertrouwen van burgers in het openbaar bestuur.’

'Provinciale democratie moet corrigerend optreden'
Integriteit staat dan ook hoog op de agenda van Ollongren, maar de integriteit van de provinciale bestuurder is de eerste verantwoordelijkheid van de provincie. ‘Het is aan de provincie om passende maatregelen te nemen. De commissaris van de Koning heeft daarbij een bijzondere verantwoordelijkheid. Ik verwacht dat hier in Provinciale Staten een debat over zal worden gevoerd en de provinciale democratie zelf zo nodig corrigerend optreedt. Een eerste debat heeft al plaatsgevonden.’ Ook heeft het provinciebestuur aangekondigd het beleid te willen herzien en is de Zuidelijke Rekenkamer gevraagd een onderzoek in te stellen. ‘Dit is een belangrijke stap, die duidelijk maakt dat de provincie bereid is haar verantwoordelijkheid te nemen. De resultaten daarvan zullen moeten worden afgewacht.’

In gesprek met bestuurlijke koepels
Er blijken geen landelijke integriteitsregels te zijn die zien op oud-volksvertegenwoordigers en oud-bestuurders. In de Provinciewet, de Gemeentewet en de Waterschapswet zijn integriteitsregels opgenomen die uitsluitend zien op actieve volksvertegenwoordigers en bestuurders, schrijft Ollongren. Daarin staat wel de verplichting om een gedragscode voor volksvertegenwoordigers en bestuurders op te stellen. ‘Ik ga met de bestuurlijke koepels IPO, VNG en Unie van Waterschappen bekijken of de wetgeving en de modelgedragscode op het punt van oud-volksvertegenwoordigers en oud-bestuurders toereikend zijn of aanscherping zouden behoeven.’ Ze wijst erop dat het verder versterken van de integriteit van het openbaar bestuur volop in ontwikkeling is en zij vorig jaar al nieuwe integriteitsregels voor gemeenten en provincies heeft aangekondigd.

Meerdere offertes
Wat betreft de situatie in Limburg merkt Ollongren op dat het college van Gedeputeerde Staten regelmatig gebruik maakt van zijn discretionaire bevoegdheid om de Beleidsregels aanbestedingen Provincie Limburg, en dan specifiek het aanvragen van meerdere offertes, niet toe te passen als het om opdrachtverlening aan oud-bestuurders en relaties gaat. ‘Daarom ben ik van mening dat, om vragen over (schijnbare) belangenverstrengeling te vermijden, juist bij de opdrachtverlening aan dergelijke personen zoveel mogelijk uit zou moeten worden gegaan van het vragen van meerdere offertes. Is het college toch van oordeel dat er een uitzondering gemaakt moet worden, dan zouden de afwegingen die Gedeputeerde Staten ter zake maken, extra goed onderbouwd en maximaal transparant moeten zijn. Ik zal het college van Gedeputeerde Staten van deze bevinding in een brief op de hoogte stellen. Dat komt het vertrouwen van burgers in het openbaar bestuur ten goede.’