‘CvdK Bovens adviseerde en opereerde onverstandig’

De Limburgse commissaris van de Koning Theo Bovens (CDA) had de Maastrichtse burgemeester Annemarie Penn-Ter Strake moeten adviseren de koop van een huis van de Heerlense topambtenaar Wim Lousberg aan de gemeenteraad te melden en haar moeten waarschuwen voor mogelijke schijn van belangenverstrengeling. Dat vindt de Groningse hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga.

‘Commissaris kan zich vergissen’
Penn had niet alleen de commissaris van de Koning moeten raadplegen over de aankoop van het huis van Lousberg, de directeur van het Shared Service Center-Zuid Limburg (SSC-ZL), maar had ook de plicht om de gemeenteraad of het presidium in te lichten. ‘Een burgemeester kan niet volstaan met het zoeken van dekking bij de commissaris, want de betreffende commissaris kan zich ook vergissen en bij melding alleen aan hem blijft bovendien het punt voor de gemeenteraad verborgen’, aldus Elzinga die er ook op wijst dat een commissaris van de Koning in beginsel geen formele rol speelt bij integriteitskwesties rond burgemeesters.

Advies Bovens ‘niet sterk’
Omdat de burgemeester en de betreffende ambtenaar ook in een zakelijke relatie tot elkaar staan,  los van de vraag of de ambtenaar valt onder het gezag van de burgemeester, moet de burgemeester begrijpen dat een niet bij de raad bekende aankooptransactie allerlei vervelende vragen op kan roepen, aldus Elzinga. ‘Door daar transparant over te zijn richting raad kan een burgemeester zich dan verantwoorden en de raad daar vragen over stellen. Het inhoudelijke advies van de Limburgse gouverneur is in dit geval niet erg sterk.’ Volgens Elzinga wist Bovens ongetwijfeld dat er allerlei debatten en kwesties speelden rond de functie van Lousberg en zijn Shared Service Center. ‘Het advies van de gouverneur had in ieder geval moeten zijn om de raad in te lichten. Dit advies is niet gegeven en dat leidt nu tot allerlei vragen.’

Rigide opvatting
Bovens stelt ook dat er in dit geval geen belangenverstrengeling kan zijn omdat er geen gezagsrelatie bestaat tussen de burgemeester en de betreffende ambtenaar. ‘Dat is een erg rigide opvatting, omdat belangen ook door elkaar kunnen lopen indien de burgemeester een bestuurlijke relatie heeft met de betreffende ambtenaar en dat is zonder meer het geval.’ Verder beweert Bovens dat als een huis tegen een marktconforme (taxatie)prijs wordt verkocht er nooit een probleem kan zijn. Dat is volgens Elzinga de vraag, want veel panden worden tegenwoordig ver boven de taxatieprijs verkocht. ‘Je zou kunnen redeneren dat Lousberg zich heeft ingehouden op dit punt omdat hij de steun van de burgemeester in die eerste maanden van 2018 zeer goed kon gebruiken in zijn streven om het Shared Service Center aan de loop te krijgen. Het wordt dan mogelijk al snel een ‘voor wat hoort wat’ en dan ontstaan er vragen over integriteit en geheel onafhankelijk opereren. Er is derhalve onverstandig geopereerd en onverstandig geadviseerd door de commissaris van de Koning Bovens.’