Co-creatie slaat aan bij cao-onderhandelingen

Hakken in het zand, geen duimbreed toegeven. Die weinig vruchtbare wijze van onderhandelen wordt bij de nieuwe gemeente- en provincie-cao vervangen door co-creatie: samen oplossingen verzinnen. Werkgevers en werknemers zijn enthousiast.     

Spannende finale

Het uitwisselen van standpunten en je ingraven. Traditioneel is dit de wijze waarop collectieve arbeidsvoorwaarden tot stand komen tussen werkgever en werknemer. De strijd om de loonsverhoging mondt uit in een spannende finale waar, door alle compromissen, niemand uiteindelijk als een échte winnaar uitkomt.  Andere niet-financiële thema’s zoals persoonlijke ontwikkeling of mobiliteit vinden werknemers ook belangrijk maar zijn uiteindelijk vaak bijzaak.

Draagkracht
Hoe anders gaat het eraan toe bij co-creatie. Dat is erop gericht om succesvol samen te werken met een diversiteit aan betrokkenen. Het doel is om elkaar vanuit verschillende achtergronden te inspireren en samen oplossingen te ontwikkelen waar zoveel mogelijk overeenstemming bestaat. Door in een voortraject zoveel mogelijk betrokkenen van alle rangen en standen mee te laten praten krijgt de collectieve arbeidsovereenkomst meer draagkracht en dus meer waarde, is de overtuiging van de betrokken partijen.

Zwart-wit
‘Het proces is niet langer zwart-wit,’ stelt Richard van der Mast van het  IPO. ‘Werkgevers krijgen een beter beeld van de werkvloer en werknemers krijgen meer begrip voor bepaalde beslissingen. Dat zorgt voor een hele sterke basis voor een duurzame cao met een veel groter draagvlak.’ Kort gezegd komt co-creatie erop neer dat de partijen elkaar juist bij de inhoudelijke onderwerpen proberen te vinden. Van der Mast: ‘Er wordt heel specifiek gekeken waar de gezamenlijkheid ligt. En dat is een heel ander uitgangspunt dan positioneel onderhandelen, waarbij alle partijen al met harde eisen vanuit de achterban aan tafel komen zitten.’
 

Nadelen
Van der Mast, die al sinds 2011 namens de werkgever aan de onderhandelingstafel zit, geeft toe dat er ook bepaalde nadelen aan samen co-creëren zitten. ‘Het kost meer tijd. Je brengt meer mensen in stelling en gaat meerdere malen met elkaar in gesprek. Een ander punt is dat de uitkomst niet vastligt en dat is spannend, ook voor ons, als werkgever. Je moet je standpunten loslaten en dat is nieuw.’ Maar de voordelen zijn groter. ‘Op deze manier samen de inhoud bepalen levert veel meer op. Er wordt een steviger fundament gebouwd. Op deze manier gaat een cao veel langer mee.’

Wisselgeld
Het belang van de overheden is dat de cao hen helpt om op tijd in te spelen op veranderingen in de samenleving. Ambtenaren vinden het belangrijk om een cao te hebben waarbij ze regie hebben over hun werk en carrière. En dat zijn geen lichte kwesties die als ‘wisselgeld’ gebruikt kunnen worden bij keihard zakendoen, zien ook de werkgeverspartijen in.
 

Voorzichtige stappen
Ook CNV-bestuurder Patrick Fey zit voor de nieuwe gemeente-cao midden in het co-creatieproces en heeft vertrouwen in de nieuwe benadering. ‘We hebben bij de vorige onderhandelingen bedongen dat de nieuwe cao door co-creatie tot stand zou komen. Er waren bepaalde onderwerpen waar we bij de vorige lastig uitkwamen’, vertelt de vakbondsbestuurder. ‘Met behulp van co-creëren hebben we met name bij de thema’s flexibele arbeidscontracten, verlofregelingen en bewust belonen al voorzichtig stappen gemaakt.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nummer 4, 10 februari 2017