Ambtenaren Den Haag schip in met pensioen

Een deel van de ambtenaren van de gemeente Den Haag die dankzij het Generatiepact minder zijn gaan werken, heeft daarbij te veel deeltijd- oftewel keuzepensioen opgenomen. De betreffende tachtig ambtenaren begingen de fout niet bewust. De oorzaak ligt bij een misverstand tussen hun werkgever, de gemeente Den Haag, en het pensioenfonds ABP.

Dat is extra pijnlijk, omdat Den Haag de eerste gemeente was die het Generatiepact invoerde en een voorbeeld voor andere gemeenten was. Het is dus aannemelijk dat meer gemeenteambtenaren in Nederland voor deze onjuiste constructie hebben gekozen, vermoedt ook het ABP. ‘We hebben inmiddels alle gemeentelijke werkgevers op deze kwestie gewezen maar we hebben nog geen beeld om hoeveel gevallen het gaat.’

Het Generatiepact is een afspraak tussen werkgever en werknemer met als doel om de gemiddelde leeftijd in het gemeentehuis naar beneden te brengen. Oudere ambtenaren kunnen ervoor kiezen wat minder te gaan werken. De gemeente compenseert een deel van de uren die deze mensen inleveren. De organisatie kan zo besparen op loonkosten en het vrijgekomen budget investeren in jong bloed.

Populaire vorm
Een populaire vorm is de 60-80-100- manier. Hierbij werkt de ambtenaar nog 60 procent in tijd voor 80 procent salaris met 100 procent pensioenopbouw. Maar er zijn ook opties om het salaris tot 100 procent aan te vullen met het ABP Keuzepensioen. Gemeenten zijn vrij om zelf een Generatiepact op te stellen dat past bij de organisatie, het personeelsbestand en de financiële ruimte. Ze kunnen zelf de minimale leeftijd van deelnemers bepalen, het aantal jaren van deelname, de in te leveren uren en het te compenseren deel van het salaris.

Daarom hoeven niet alle ambtenaren die meedoen aan het Generatiepact bang te zijn dat ze een bedrag aan het pensioenfonds moeten terugbetalen. Het betreft alleen het deel dat voor aanvulling in de vorm van een keuze- of deeltijdpensioen heeft gekozen. In Den Haag gaat het om tachtig van de vierhonderd deelnemers aan het Generatiepact. Zij gingen ervanuit dat ze pensioen op konden bouwen op het reeds uitgekeerde, oftewel voorgeschoten pensioen. En die veronderstelling bleek onterecht.

‘Het is heel vervelend dat dit gebeurt’, erkent de woordvoerder van de Haagse wethouder Rabin Baldewsingh (sociale zaken, PvdA). ‘Gelukkig gaat het niet om al onze deelnemers aan het Generatiepact. Bij de voorlichting van de ambtenaren die naast het Generatiepact ook voor een keuzepensioen hebben gekozen is er destijds een misverstand ontstaan waardoor zij inderdaad een bedrag moeten terugbetalen.’

In eerdere berichtgeving werd gesuggereerd dat de gedupeerde ambtenaren voor duizenden euro’s benadeeld werden, maar dat ontkent de woordvoerder met klem. ‘Het gaat om ambtenaren met een salaris tussen de schalen 6 en 12. De ambtenaren in de hoogste schaal moeten bruto rond de 1.100 euro bruto per jaar inleveren’, rekent ze voor. ‘Voor degenen in de lagere schalen zal het echt nog een stuk minder zijn. Het nadeel voor deze tachtig deelnemers hangt van diverse factoren af: de hoogte van het salaris, de duur van hun deelname aan het Generatiepact en het percentage opname keuzepensioen. Bij pensionering betekent dit dat een deelnemer enkele tientjes tot in sommige gevallen enkele honderden euro’s bruto per jaar minder aan ouderdomspensioen krijgt uitgekeerd.’

Fiscale naheffing
Als het aan het ABP ligt, wordt het reeds uitgekeerde pensioen terugbetaald. ‘Als die verrekening niet plaats zou vinden, krijgen de betrokken deelnemers nu te maken met een fiscale nahef-fing’, aldus de woordvoerder. ‘Bovendien is het in strijd met onze regeling.’ Overigens benadrukt hij dat de rol van het pensioenfonds in deze kwestie maar beperkt is. ‘We hebben de fout gesignaleerd en de belastingdienst heeft het ook geconstateerd. Het is in feite een zaak voor de werkgever, die heeft de combinatie Generatiepact en keuzepensioen aan de deelnemers aangeboden. Op die manier komen ze als het ware uit op 120 procent loon en dat is 20 te veel. Dat deel moet dus worden teruggestort.’

Hans van den As, Generatiepact-deskundige bij PRO-ambt, vermoedt dat er meer ambtenaren dan alleen de Haagse in deze valkuil zijn terecht gekomen. ‘Dat kan haast niet anders, maar om hoeveel ambtenaren het gaat is nu nog niet duidelijk.’ Hij benadrukt dat de fout niets te maken heeft met het Generatiepact noch met de werkgever. ‘Het keuzepensioen is iets tussen de werknemer en het pensioenfonds. In dit geval zou het ABP de fout misschien zelf hebben kunnen opmerken’, meent hij. ‘Alle gegevens staan onder het BSN-nummer in hun eigen database. Dus niet alleen de pensioensopbouw maar ook de pensioenuitkering.’ Hij hoopt voor de ambtenaren dat de terugbetaalregeling pas na de pensionering plaats zal vinden. ‘Dat doet minder pijn omdat je er veel minder van merkt. Bovendien kun je in mijn ogen een plantsoenmedewerker niet ineens v ragen om maar even 5.000 euro terug te betalen.’

Zware sancties
De affaire maakt volgens de deskundige weer eens pijnlijk duidelijk dat er nog een hoop onduidelijkheid bestaat rond pensioen en ouderenregelingen zoals het Generatiepact. ‘Ambtenaren moeten deskundig worden voorgelicht over dit onderwerp want er zijn behalve het terugbetalen nog meer risico’s. De fiscus zou formeel zware sancties kunnen toepassen’, waarschuwt hij. ‘Ze zouden het kunnen zien als misbruik van een fiscale regeling en het pensioen onzuiver verklaren. In het uiterste geval kan het opgebouwde pensioen van de ambtenaar verplicht worden afgekocht. Mét aftrek van 72 procent belasting.’

De gemeente Den Haag blijft ondertussen positief. ‘Het Generatiepact blijft een aantrekkelijke regeling’, aldus een woordvoerder. ‘De baten wegen nog steeds op tegen de fiscale beperking bij het gebruik van het ABP Keuzepensioen.’ Onder de deelnemers van het Generatiepact heerst geen paniek, aldus de zegsvrouw. ‘We worden niet platgebeld door ongeruste ambtenaren,’ vertelt ze. ‘We hebben uitgelegd dat de informatie waar wij destijds over beschikten toch niet bleek te kloppen. We houden alle medewerkers die onder deze regeling vallen regelmatig op de hoogte van de vorderingen. Vanzelfsprekend richten we ons op een goede uitkomst voor de medewerkers om wie het gaat.’

Ruim dertig gemeenten doen mee
Ruim dertig gemeenten hebben volgens gegevens van het A+O Fonds Gemeenten voor hun ambtenarencorps een Ge neratiepact afgesloten. Bij de meeste gemeenten kunnen ambtenaren vanaf 60 jaar er gebruik van maken. In Boxmeer en Rijswijk kan het vanaf tien jaar voor het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Deventer en Goeree-Overflakkee offreren het Generatiepact aan ambte na ren vanaf 55 jaar; in Midden-Drenthe, Kerkrade wordt het aangeboden aan ambtenaren vanaf 57. De meest aangeboden regeling is 80 procent werken voor 90 procent salaris en 100 procent pensioen.

Enkele cijfers:
Aantal gemeenten met generatiepact: 34
Meest gehanteerde ondergrens: 60 jaar
Meest aangeboden regeling: 80% werken, 90% salaris, 100% pensioen