ABP bereidt ambtenaren voor op korten pensioen

De komende vijf jaar verwacht het ABP niet de pensioenen te kunnen verhogen. ‘En er is een kans dat we de pensioenen in 2017 moeten verlagen,’ zegt bestuursvoorzitter Corien Wortmann-Kool van het ambtenarenpensioenfonds.

In een interview met Binnenlands Bestuur windt ze er geen doekjes om. ‘Het ABP moet ‘realistisch communiceren’, vindt ze. ‘Daar kiezen we bewust voor. We hebben te lang gezegd: u krijgt een geïndexeerd pensioen. Sinds begin dit jaar bereiden we onze deelnemers erop voor dat we misschien moeten korten.’

Indexatieachterstand
Maar al heeft Wortmann niet echt goed nieuws voor de werkende en gepensioneerde ambtenaren, ze voegt er direct aan toe dat er meer onrust is dan nodig is. ‘Als je de media volgt, krijg je soms de indruk dat het pensioen waardeloos geworden is. Daardoor maken mensen zich zorgen en vragen ze zich af: is er straks nog wel pensioen voor mij? En dat is er natuurlijk wél. Ik wil niks afdoen aan de indexatieachterstand die deelnemers hebben opgebouwd, maar we hebben nog altijd een mooi pensioenstelsel. Het is belangrijk dat we dat boven tafel houden.’

Ambtenaren bouwen met elke euro pensioenpremie die zij inleggen nog altijd een heel behoorlijk pensioen op, stelt Wortmann. ‘Elke euro die een deelnemer inlegt, en waarvan 70 procent door de werkgever wordt betaald, krijgt een deelnemer drie keer terug. Tenzij het 60 jaar economisch slecht gaat. Dan krijgt hij hem geen drie keer, maar twee keer terug.’ 

Extra werken
De tijd dat pensioenen elk jaar automatisch meebewogen met de loon- of prijsindex is voorbij. Ambtenaren hebben tussen 2008 en 2015 maximaal 11,7 procent aan indexatie gemist. Wortmann: ‘Gelukkig is de inflatie laag, maar het blijft natuurlijk een misgelopen indexatie.’

Wortmann stelt dat iedereen de gemiste indexatie tegoed houdt. Ze wijst erop dat de kans dat die rekening vereffend wordt voor iemand van 50 veel groter is dan voor iemand van 70. ‘De kans dat het de komende 30 jaar beter gaat is immers groter dan de kans dat het de komende 10 jaar beter gaat.’ Bovendien: ‘Een gepensioneerde kan in tegenstelling tot een 50-jarige niet zeggen: ik werk wat langer door, of mijn partner gaat wat uren extra werken.’

Pijn verdelen
‘Wat mij opvalt is dat elke groep denkt dat bij hen de hardste klappen vallen’, zegt Wortmann. ‘De gepensioneerden denken: bij ons vallen de klappen, want ze willen de pot in stand houden voor de jongeren. En de vijftigers denken: bij ons vallen de klappen, want de gepensioneerden souperen alles op. Maar iedereen heeft een stukje van de pijn. Dat is ook ons beleid. In goede tijden kun je de mooie resultaten eerlijk verdelen en nu verdelen we de pijn.’

Eigenlijk wil Wortmann het liever niet over indexatie hebben. ‘Om daar nu al bespiegelingen op los te laten, nee, ik wil niet de indruk wekken dat we al bijna aan indexeren toe zijn.’ De kans dat de pensioenen volgend jaar gekort worden is veel groter. Dat hangt af van de actuele dekkingsgraad van het ABP op 31 december van dit jaar. ‘Die schommelt een beetje rond de kritische grens.’

Hevige zorgen
De kritische dekkingsgraad is ongeveer 90 procent. Als de actuele dekkingsgraad aan het eind van het jaar lager is dan de kritische dekkingsgraad, moet het ABP korten. De actuele dekkingsgraad was eind augustus 90,6 procent. ‘Dat is waar we nu staan. Sinds begin dit jaar bereiden we onze deelnemers erop voor dat we misschien moeten korten.’

Mensen maken zich daar hevige zorgen om, merkte ze. Bij de Libelle-zomerweek sprak ze gepensioneerden die zich afvroegen of ze straks hun huur nog wel konden betalen. ‘Dan vroeg ik: hoeveel pensioen krijgt u? Het gemiddelde ABP-pensioen is 700 euro netto per maand. Als we moeten korten, gaat daar 1 procent vanaf, 7 euro netto.’

Dat wil ze niet bagatelliseren, maar het is toch minder ingrijpend dan veel mensen denken. ‘Er is veel emotie in pensioenland. We moeten het wel in proporties houden en vooral realistisch communiceren.’

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 18 van deze week