VNG wil integrale basisvoorziening voor alle kinderen tot 12 jaar

Waar Amsterdam binnenkort een plan lanceert om alle kinderen vanaf 2,5 jaar onder te brengen in een pedagogische voorziening in de basisschool, is de groep nul aanpak in Rotterdam al een tijdje praktijk en ook succesvol. De VNG wil een integrale basisvoorziening voor alle kinderen van 0 tot 12 jaar onderzoeken.

Gemeenten moeten regie krijgen in vve-beleid
In reactie op een kritisch rapport van de Onderwijsinspectie over de kwaliteit van de vroeg- en voorschoolse educatie (vve) zegt de VNG dat de bevindingen haar pleidooi onderstrepen dat gemeenten meer regie moeten krijgen in het vve-beleid. De VNG stelt dat het voor gemeenten lastig is te bepalen wie wel of geen vve moet krijgen, omdat de jeugdgezondheidszorg de screening en indicatie doet en vanwege privacywetgeving deze gegevens niet zonder toestemming van de ouders mag doorgeven aan de gemeente.

Kwaliteit voorschoolse educatie schiet tekort
De Onderwijsinspectie concludeerde deze week na een grootschalig onderzoek in 360 gemeenten dat de kwaliteit van vroeg- en voorschoolse educatie (vve) ernstig tekort schiet. Volgens de inspectie krijgen kinderen niet de zorg en begeleiding die ze nodig hebben. Grote en middelgrote gemeenten met veel geld voor onderwijsachterstandenbeleid doen het op de meeste punten beter dan de kleinere gemeenten. Een gericht ouderbeleid ontbreekt in de meeste gemeenten. Maar 40 procent van de gemeenten heeft voldoende vve-plaatsen gerealiseerd. De inspectie stelt dat veel doelgroepkinderen niet worden bereikt. 

Nauwelijks resultaatafspraken scholen en gemeenten
In slechts 15 procent van de gemeenten zijn afspraken gemaakt met schoolbesturen over de gewenste resultaten van het vve-beleid. Hierdoor kan de inspectie geen uitspraken doen over de resultaten van de vve. Verder neemt de helft van de gemeenten die de doelgroep heeft gedefinieerd de feitelijke achterstand van het kind mee. Nu baseren consultatiebureaus zich enkel op het opleidingsniveau van de ouders.

Lagere verwachting van kwaliteit in kleinere gemeenten
Gemeenten zijn sinds 2010 verantwoordelijk voor het terugdringen van taalachterstanden bij kinderen. Volgens de VNG hebben gemeenten zich eerst op het regelen van voldoende plaatsen gericht. De bezuinigingen op de kinderopvang hebben echter ook gevolgen voor de capaciteit in de vve. De 37 grootste gemeenten hebben extra budget gekregen vanaf 2012, de overige gemeenten niet. ‘Het kan niet anders dat daardoor de verwachtingen over kwaliteitsverbetering naar beneden moeten worden bijgesteld.’

Integrale basisvoorziening voor alle kinderen
De VNG stelt voor de verantwoordelijkheid voor een gratis aanbod van twee à vier dagdelen in een voorschoolse voorziening voor alle kinderen van 2,5 tot 4 jaar aan gemeenten te geven om zo een einde te maken aan de versnippering. Verder wil de VNG een nieuw en eenduidig stelsel voor opvang en onderwijs onderzoeken, met als uitgangspunt een integrale basisvoorziening voor álle kinderen van 0-12 jaar. Gemeenten kunnen dan meer sturen op kwaliteit van de vve en ook van het basisonderwijs. Nu is dat nog niet mogelijk. De VNG zou dat als een grote stap vooruit zien.

Opvang in basisschool
De Amsterdamse wethouder Pieter Hilhorst (PvdA) presenteert in het najaar een proef om op tien basisscholen in de stad een basisvoorziening te creëren voor alle kinderen van 2,5 tot 4 jaar. Daarin zouden voorscholen, peuterspeelzalen en kinderopvang moeten worden samengevoegd. Wekelijks krijgen kinderen met een taalachterstand daar recht op vier dagdelen gratis opvang van drie uur, andere kinderen krijgen twee dagdelen. Nu hebben kinderen met een taalachterstand recht op wekelijks minstens tien uur voorschools onderwijs. Bijna de helft van de peuters in Amsterdam heeft een taalachterstand.

Rotterdam al vanaf 2011 bezig met groep nul

Rotterdam begon al in 2011 met het realiseren van doorlopende leerlijnen en de zogenoemde groepen nul. In augustus 2011 begonnen 30 groepen, nu zijn het er al 157. Doel is om in 2014 205 groepen nul in Rotterdam te hebben. 'Aanvullend hierop wil de gemeente na de zomer van start gaan met het JONG-arrangement. Hierin bieden kinderopvang én peuterspeelzaalwerk in een intensieve samenwerking met het onderwijs arrangementen op maat aan voor peuters', zegt een gemeentewoordvoerder. 'Peuters die de hele dag moeten worden opgevangen, kunnen dan zonder onderbreking in één en dezelfde groep verblijven. Zowel werkende als niet-werkende ouders kunnen van dit arrangement gebruik maken.’

Huidige onderscheid opvang en voorschool leidt tot segregatie
De gemeente Rotterdam wil na de zomer een pilot starten van deze geïntegreerde voorzieningen op vier scholen. Rotterdam trekt hierin samen op met Amsterdam en lopen daarmee vooruit op het kabinetsbesluit harmonisering van de financieringsstromen voorschoolse periode. Half april schreven de wethouders onderwijs van de G4 en de G32 in een brief aan minister Asscher dat gemeenten de regie moeten hebben over voorschoolse educatie voor peuters en ze een eind willen aan het verschil tussen commerciële en gesubsidieerde opvang. Dit onderscheid zou leiden tot segregatie, omdat werkende ouders gebruik maken van de kinderopvang en niet-werkende ouders van de voorschool. Ook zou het leiden tot onderbroken leerlijnen, omdat als een van de ouders zijn of haar baan verliest het recht op toeslag op de kinderopvang vervalt. 

Groep nul aanpak succesvol

Voor het zomerreces stuurde de Rotterdamse wethouder Hugo de Jonge (CDA) een brief naar de raad met een onderzoeksrapport van een kwalitatieve monitoring van de huidige groep nul aanpak tussen december 2012 en april 2013. Daaruit blijkt dat de uitvoering in groep nul in grote lijnen succesvol is. Groep nul zou kleuters ook een beter fundament geven voor de basisschool wijst het onderzoek "voorzichtig" uit. Kwantitatieve resultaten zijn er nog niet.

Bijna alle ouders tevreden over groep nul

Wel bleek uit de kwalitatieve monitor dat verankering op tweederde van de scholen goed is geregeld. Ook is het merendeel van de ouders thuis actief met hun kind bezig en zijn bijna alle ouders tevreden over groep nul. Bijna 80 procent ven de peuters komt vijf dagdelen per week. Een deel van de ouders vindt dat te veel en te vermoeiend voor het kind. Sommige scholen ervaren dit ook. Zeventig procent van de scholen vindt dat groep nul echt onderdeel van de school is geworden.