'Vier jaar is te kort voor overheveling taken Awbz'

Wethouder Erik Dannenberg (CDA) van Zwolle vindt een termijn van vier jaar voor een overheveling van AWBZ-taken naar gemeenten erg kort, zegt hij in reactie op het rapport van de Taskforce Beheersing Zorguitgaven.

Helft eraf
Het schrappen van de huishoudelijke verzorging uit de Wmo vindt Dannenberg nogal wat. ‘Dat is er niet voor niks ooit ingekomen. We willen dat het valt onder participatie, zodat mensen blijven meedoen. Er is al een schifting door de eigen bijdrage. Maar als je de helft kort op het totale budget, vraag ik me af of de samenleving dat wel kan opvangen. Er is een hoop veranderd. Er zijn straks meer ouderen, meer vrouwen zijn aan het werk. En dan in een klap de helft eraf?’

Totaalvisie
Het rapport "Naar beter betaalbare zorg" brengt Dannenberg wel tot de volgende verzuchting: ‘Het is goed dat een eindbeeld bestaat over wat we willen met de Awbz in plaats dat steeds een enkel blokje valt. Een totaalvisie. Nu weten we als gemeente hoe we de veranderingen kunnen opvangen en welke structuren we kunnen kiezen en met welke partners we moeten spreken.’

Bijpassende middelen
De wethouder vindt het niet erg dat de financiële kant er voor gemeenten ook bij komt. ‘Je moet deze zorg dichtbij de mens organiseren. Het gaat niet alleen om de kosten, maar ook om de cliënten. Samenhangende zorg is nu vaak ver te zoeken. Het is prettig dat nu een eindbeeld is neergezet. We willen de taken graag doen, maar meestal komt er ook een korting bij kijken. Dat je voor een ijsje van 4 euro maar 2,50 krijgt. De vraag is dus hoe we de bijpassende middelen krijgen.’

Voldoende beleidsvrijheid
Het rapport spreekt van ongeveer 10 procent bezuinigen op het Awbz-budget door gemeenten. ‘Op de begeleiding schrappen we al 5 procent en op de jeugdzorg 10 procent. Deze bezuiniging is alleen haalbaar als we als gemeenten voldoende beleidsvrijheid krijgen. Maar we hebben met zoveel regels te maken dat we het niet goedkoper kunnen maken. We kunnen op het beschikbare budget aansturen, maar moeten dan geen normen opgelegd krijgen die dit beperken.’

Flexibel systeem
Als Dannenberg naar de discussie over zorg in natura en het persoonsgebonden budget kijkt op Rijksniveau dan wijst hij erop dat het pgb is ontstaan toen er nog een stevig kader was. ‘Het gaat er nu om hoe je cliëntsturing organiseert. Dat kan anders dan met een pgb. Het is nu te veel vorm. Er zijn andere mogelijkheden.’ Maar mensen die echt kwetsbaar zijn mogen nooit door het ijs zakken, vindt Dannenberg. ‘We moeten maatwerk leveren, maar daar moet ook ruimte voor zijn. Het moet een flexibel systeem worden.’

Vraagtekens
Dannenberg onderschrijft dat zorgkosten toenemen en de maatschappelijke medicalisering aan het doorslaan is. ‘We moeten per huishouden kijken waar mantelzorg kan en waar niet. We moeten niet uitgaan van het recht op, maar op wat nodig is.’ Tegen meer taken uit de Awbz op het bordje van gemeenten is hij niet. ‘Maar ik denk dan meer aan verzorging dan aan verpleging. Verzorging ligt wel in lijn met onze huidige taken, verpleging heeft een meer medische kant. Maar een oudere aankleden valt nu onder de Awbz, maar het busje naar de dagbesteding onder de gemeente. Het is logischer om dat in een hand te hebben.’ In de begeleiding ziet Dannenberg wel mogelijkheden voor bezuinigingen. ‘Maar bij bezuinigingen in verzorging zet ik mijn vraagtekens.’

Goede analyse
Dannenberg verwacht dat in de formatie een compromis wordt bereikt over deze voorstellen. ‘Als gemeenten moeten we dit goed bestuderen. In VNG-verband moeten we een goede analyse maken en dan in gesprek met het Rijk en met de zorgverzekeraars.’ Met de drie andere transities voor de boeg staan gemeenten niet te juichen voor nog een taak. ‘Daarom moeten we goed naar de condities kijken. Is het haalbaar? We hebben ook het bijbehorende budget nodig, anders komen we voor hopeloze onmogelijkheden te staan. We moeten nieuwe vormen maken voor een nieuwe samenleving, maar het kan niet in een klap. Vier jaar tijd is kort.’