Veel animo voor bijstandsexperiment Wageningen

De gemeente Wageningen is niet alleen de eerste gemeente die met het landelijke experiment met verschillende bijstandsregimes start, er is ook nog eens grote animo onder bijstandsgerechtigden om mee te doen. Van de in totaal 750 bijstandsgerechtigden doen er nu al 315 mee. ‘Er is echt een motivatie om het systeem te veranderen.’

Systeem veranderen

Die animo om mee te doen heeft de Wageningse D66-wethouder Dennis Gudden best verbaasd. Cruciaal was volgens hem dat specifieke groepen mensen (ook telefonisch) zijn uitgenodigd naar de informatiebijeenkomst te komen. ‘Daar hebben mensen elkaar overtuigd. Ze zien het experiment als een mogelijkheid om het systeem te veranderen. Ze kunnen ook alleen maar iets winnen, want ze worden niet beperkt ten opzichte van hun huidige situatie. De wens mee te doen is dus heel groot. Je draagt iets bij aan verbetering van je eigen situatie en aan de verandering van het systeem.’ Het verrast Gudden dat men het laatste soms belangrijker vindt dan eigenbelang. ‘Dat zegt misschien iets over Wageningen, maar ze geloven ook echt in deze aanpak.’

Zelf in actie
Door het grote aantal aanmeldingen kon Wageningen al per 1 oktober als eerste gemeente met het bijstandsonderzoek volgens de landelijke experimenteerregeling starten. Twee jaar lang wordt in vier verschillende groepen onderzocht wat het effect is van meer vertrouwen en soepelere regels. “Vertrouwen Werkt” is volgens de gemeente een positieve werkwijze die uitgaat van vertrouwen in mensen, maatwerk en motivatie van bijstandsgerechtigden. Gudden noemt een 58-jarige vrouw die al 20 jaar niet heeft gewerkt en naast de nodige eigen problemen ook nog alleen de zorg heeft over een kind die ook jeugdzorg nodig heeft en naar speciaal onderwijs gaat. ‘Zij is ingeloot in de groep “Zelf in actie” en kan nu zelf bepalen wat voor haar werkt. Ze wil het komende half jaar veel energie aan zichzelf en haar kind besteden, maar is erg gemotiveerd om weer te gaan werken. Dit traject geeft haar ruimte een plan van aanpak te maken, zodat ze daar later mee verder kan. Voorheen vielen allerlei gemeentelijke verplichtingen haar zo zwaar dat ze niet de mogelijkheid had zelf te bedenken wat het beste voor haar was.’

Muizengaatje
Staatssecretaris Jetta Klijnsma, vanmiddag aanwezig bij de kick-off, vindt het fijn voor Wageningen dat het als gemeente van het eerste uur nu met het experiment kan beginnen. ‘Al die wethouders hebben een duurzaamheid laten zien waar je u tegen zegt, zowel in Groningen als in Tilburg en in Wageningen. Utrecht is nog doende. Wethouder Everhardt heeft gezegd dat er een muizengaatje is om toch mee te doen. Dat gaan we samen verkennen. Verder doen ook Deventer en Nijmegen mee.’ Volgens Klijnsma is het belangrijk dat wetgeving in de praktijk wordt getoetst. ‘Deze wezenlijke experimenten worden goed wetenschappelijk gevolgd. Dit kan mooie resultaten opleveren en leiden tot verbetering van de Participatiewet. Ik heb de wet ook op onderdelen aangepast. Een wet is een middel, geen doel. Daar moet je op kunnen vertrouwen.’ Overigens kunnen gemeenten nog steeds aanhaken bij het experiment, ook bij de opvolger van Klijnsma. ‘We gaan tot 25 gemeenten, dus meldt u nog aan.’

Participatiewet net ingedaald

Klijnsma zit uiteraard niet aan de formatietafel, maar weet dat her en der wordt gepleit om alles weer over een nieuwe boeg te gooien. ‘Als je dit helemaal gaat veranderen en arbeidsmarktregio’s niet meer centraal stelt, wordt het erg ingewikkeld. Een nieuwe bewindspersoon kan natuurlijk nieuwe dingen doen, maar de Participatiewet is nu net een beetje aan het indalen. Alle partners leren ermee werken en vinden het de moeite waard. Met sociale partners en het UWV hebben we al veel hobbels geslecht en vanuit arbeidsmarktregio’s zijn veel mensen richting werk geholpen.’