Stekker uit alle subsidies

Zet alle subsidierelaties van maatschappelijke instellingen stop, laat ze zelf met nieuwe en vooral goedkopere ideeën komen et voila: het werkt. De gemeente Purmerend bezuinigt vanaf 2013 1,2 miljoen euro op maatschappelijke subsidies en de Purmerendse instellingen doen nu wat echt nodig is voor de samenleving.

Transformatie gemeente

Zo makkelijk als het hier staat, was het traject natuurlijk niet, maar in essentie komt het er wel op neer. De aanpak smaakt de gemeente overigens naar meer. Niet zo zeer als ‘bezuinigingstool’, maar als manier van denken. Of zoals wethouder Berent Daan (PvdA) het zegt, naar de gewenste transformatie van de gemeente. ‘We willen als gemeente niet meer alles vanuit het gemeentehuis bedenken, maar actief de burgers opzoeken. Samen met hen en het maatschappelijk middenveld bepalen wat de opgave voor de stad is.’ En dat is het vervolgens niet ‘u vraagt, wij draaien’, maar ‘partijen moeten ook zelf hun verantwoordelijkheid nemen’, aldus Daan.  

Maatschappelijke opgave

 Even terug naar het begin. Vanaf 2013 moet Purmerend structureel 9 miljoen euro bezuinigen, waarvan 1,2 miljoen op maatschappelijke subsidies. De raad gaf het college de opdracht − en de vrijheid − om deze klus samen met de maatschappelijke partners te klaren, vertelt projectleider Suzanne Langeberg. Welk plan er ook zou uitkomen, van de raad moest wel dé hamvraag worden gesteld en beantwoord: voor welke maatschappelijke opgaven staat Purmerend, ligt hiervoor een rol weggelegd voor de overheid en/of maatschappelijke instelling en zo ja, welke. Een soort kerntakendiscussie dus.

Woud aan subsidies

Om te beginnen werd een inventarisatie gemaakt van het complete aanbod. Langeberg: ‘Het bleek dat we echt ontzettend veel voorzieningen hadden; op het gebied van zorg, onderwijs, kinderen, noem maar op. Dat was echt een eye-opener.’ In de ‘luxe tijd’ van Purmerend − en van vele andere gemeenten − hoefde niet op een subsidietje meer of minder te worden gekeken. In dat woud aan subsidies voor sociaal en maatschappelijk beleid moest het mes worden gezet.

Basis subsidieverstrekking

Maar waaraan moet vanaf 2013 wel aandacht − en subsidie − worden besteed? Hiertoe werd een nieuw maatschappelijk beleidskader opgesteld waarin de werkelijke maatschappelijke opgave voor Purmerend staat geformuleerd. Daarvoor zijn onder meer de Purmerenders bevraagd. Uiteindelijk is gekozen voor drie thema’s ‘Goed leven in Purmerend’ (zoals gezondheid en sport, leefomgeving); ‘De jeugd heeft de toekomst’ (steun en zorg waar nodig) en ‘Drempels weg’ (mensen met beperkingen kunnen meedoen in samenleving). Het beleidskader is in nauwe samenwerking met de maatschappelijke partners, de Wmo-cliëntenraad en de WWI-cliëntenraad opgesteld en vormt vanaf 2013 de basis voor de subsidieverstrekking.

Weerstand

‘In het begin was er natuurlijk veel weerstand, al waren er ook enkele instellingen bij die zeiden dat het goed was om het aanbod in samenhang te bezien’, aldus Langeberg. Het ‘dreigement’ dat de gemeente zelf keuzes zou maken als de instellingen er niet gezamenlijk zouden uitkomen, dwong de instellingen tot onderlinge samenwerking. ‘Die samenwerking gaf uiteindelijk positieve energie’, aldus Langeberg.

Loslaten is moeilijk

De gemeente zelf had het af en toe ook wel moeilijk, erkent Langeberg. ‘De instellingen gingen soms zo hard, dat je af en toe het gevoel kreeg dat het proces uit je vingers lipte. Daar moeten we aan wennen. Ook intern zie ik veel consternatie. Loslaten is moeilijk.’

Voorstel aangenomen

Het is instellingen gelukt om een gezamenlijk voorstel in te dienen waarmee met minder subsidiemiddelen de maatschappelijke opgave kan worden gerealiseerd. Het voorstel van de instellingen is vrijwel in zijn geheel door het college overgenomen. Het is vervolgens slechts ter consultatie en niet ter besluitvorming aan de raad voorgelegd. ‘De raad had de kaders gesteld, zoals de bezuinigingstaakstelling, en het college is binnen die kaders gebleven.’