Van Rijn wil nog niet ingrijpen in eigen bijdrage Wmo

Zorgmijding door te hoge eigen bijdrage van Wmo-voorzieningen is onacceptabel. Daarover zijn verantwoordelijk staatssecretaris Martin van Rijn (VWS, PvdA) en de Tweede Kamer het roerend eens. Ingrijpen wil Van Rijn nog niet, tot frustratie van vooral PVV, SP en CDA. 

Onderzoek

De staatssecretaris wil eerst het kwantitatief (CBS) en kwalitatief onderzoek afwachten naar het aantal Wmo-gebruikers dat afziet van zorg door (te) hoge eigen bijdragen en de gevolgen daarvan. Het onderzoek van het CBS wordt pas in het najaar verwacht. Het kwalitatieve onderzoek hoopt Van Rijn voor de zomer te kunnen opleveren, maar een harde belofte deed hij donderdag niet in het Kamerdebat over de eigen bijdrage in de Wmo. Aanleiding van het debat was het onderzoek van Binnenlands Bestuur en Ieder(in) naar de gevolgen van de eigen bijdrage. Daaruit bleek dat een kwart van de Nederlanders afziet van zorg en ondersteuning door de hoge eigen bijdragen die zij voor Wmo-voorzieningen moeten betalen. Ook worden burgers vooraf nauwelijks geïnformeerd over het bedrag dat ze voor hulp moeten neertellen.

Gemeenten aan de bak

Tot die onderzoeken van Van Rijn er zijn, moeten vooral gemeenten aan de bak, zo werd tijdens het Kamerdebat duidelijk. Gemeenten moeten hun inwoners goed informeren over het feit dat ze een eigen bijdrage voor Wmo-voorzieningen moeten betalen en hen aan het keukentafelgesprek daarvan ook een indicatie geven. Gemeenten moeten goed in de gaten houden of mensen hierdoor afzien van zorg. Als blijkt dat inwoners die eigen bijdrage financieel niet kunnen opbrengen en dreigen van zorg of ondersteuning af te zien, moeten gemeenten op zoek naar een (maatwerk)oplossing, aldus Van Rijn. ‘De Wmo moet voor iedereen toegankelijk zijn. De hoogte van de eigen bijdrage mag geen reden tot zorgmijding zijn.’ Gemeenten moeten bij de toewijzing van zorg altijd kijken naar de financiële situatie van de zorgvrager.

Verlagen eigen bijdrage

Gemeenten hebben wettelijke mogelijkheden om de eigen bijdrage te verlagen, benadrukte Van Rijn. Een aantal gemeenten doet dat al of overweegt het beleid aan te passen. ‘Gemeenten moeten die mogelijkheden beter benutten’, stelde Kees van der Staaij (SGP). ‘Gemeenten zijn moreel en wettelijk verplicht maatwerk te leveren als de zorg door de eigen bijdrage onbetaalbaar wordt’, betoogde PvdA-Kamerlid Otwin van Dijk. 'Het mag niet zo zijn dat gemeenten minima helemaal ontzien en dat mensen met een inkomen daar boven het maximum aan eigen bijdrage moeten ophoesten', stelde VVD-Kamerlid Sjoerd Potters.

Moties

Vooralsnog willen alleen SP, PVV en CDA nu al concreet iets doen aan de hoogte van de eigen bijdrage. De overige fracties leggen, met Van Rijn, de bal vooralsnog neer bij gemeenten. De SP wil het innen van eigen bijdrage opschorten tot het moment dat besloten wordt tot eventuele maatregelen om de eigen bijdrage-pijn te verzachten; dus tot het moment dat debat is gevoerd over de onderzoeken van Van Rijn. De PVV wil dat Van Rijn maximum uurtarieven vaststelt, op basis waarvan de eigen bijdrage wordt berekend. Ook moet de eigen bijdrage worden kwijtgescholden als de rekening langer dan acht weken, nadat de zorg is toegekend en/of is gegeven, op zich laat wachten. Het CDA wil terug naar de fictieve (lage) uurtarieven die onder de Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz) golden.

Informatievoorziening

D66 en PvdA dienden een motie in waarin de staatssecretaris ervoor moet zorgen dat de informatievoorziening vanuit gemeenten wordt verbeterd; over zowel het feit dat er een eigen bijdrage wordt gevraagd als wel de financiële ondersteuning die de gemeente kan bieden. Gemeenten moeten daarnaast in de gaten houden of en waarom mensen afzien van zorg. Van Rijn ontraadde de moties van SP, PVV en CDA. Die van D66 en PvdA ziet hij als ondersteuning van zijn beleid en laat het oordeel over aan de Kamer. Die stemt volgende week over de moties.