Renkum wil eerste autismevriendelijke gemeente worden

De gemeente Renkum wil de eerste autismevriendelijke gemeente van Nederland worden. Hiertoe ondertekende burgemeester Jean Paul Gebben (VVD) met vier veldpartijen een manifest. Doel is om met maatwerk mensen met autisme zo zelfstandig mogelijk te laten functioneren in de samenleving.

Mensen met autisme helpen
De gemeente Renkum telt ongeveer 350 mensen met autisme en heeft nauwe banden met het dr. Leo Kannerhuis, een internationaal vermaard centrum voor mensen met autisme met een vestiging in Oosterbeek. Reden voor de gemeente om zich met de extra taken die gemeenten krijgen in het achterhoofd te richten op deze groep mensen met een autistische stoornis. Burgemeester Gebben steekt zijn enthousiasme voor het project niet onder stoelen of banken. ‘Wij willen kijken naar wat mensen wel kunnen. Het is toch fantastisch als iemand zich weer volwaardig voelt als hij weer alleen met het openbaar vervoer kan?’

Kijk naar het individu
Maar wat is een autismevriendelijke gemeente eigenlijk? ‘Het zit hem vooral in de houding en de cultuur die we nastreven’, legt Gebben uit. ‘We pogen iedereen in hetzelfde systeem te krijgen en dat lukt niet. Vroeger niet en later ook niet. Wat we wel kunnen doen is kijken naar het individu. Zet autistische mensen in ons systeem en je ziet dat het niet werkt. Maar als je naar het systeem kijkt, blijkt in veel gevallen een relatief kleine maatregel voldoende om deze mensen vrij normaal te kunnen laten functioneren.’

App voor openbaar vervoer

Hij noemt het voorbeeld van een uitvinding van het dr. Leo Kannerhuis: een app die mensen met een autistische stoornis van A naar B leidt in het openbaar vervoer. 'In alle drukte, met al die prikkels, hebben ze te veel afleiding en gaat het mis. Met de app kunnen ze weer zelfstandig deelnemen aan het verkeer. Dat scheelt ons weer een taxi en bestuurder, maar belangrijker: hij voelt zich weer volwaardig deelnemer van de samenleving.'

Andere mindset
Het gaat volgens de burgemeester vooral om een andere mindset. ‘We moeten deze mensen niet dingen opleggen, maar kijken naar wat ze wel kunnen. Vaak hebben zij een aantal sterke eigenschappen. Wij zijn geneigd op zoek te gaan naar honderd redenen waarom iets niet zou kunnen. Wij kijken naar die ene reden waarom iets wel kan.’ Dat het om autisme gaat, betekent niet dat andere groepen erbuiten zouden vallen. ‘Wij kozen vanwege het dr. Leo Kannerhuis voor autisme, maar de gedachte gaat natuurlijk ook op voor mensen met een andere stoornis.’

Maatwerk kost minder
Gemeenten zouden hierbij stil moeten staan in hun beleid. Dat zou niet alleen gericht moeten zijn op de grote grijze massa, maar zodanig dat er ruimte is voor het individu. ‘We moeten niet alles vastleggen voor die 80 procent, want dan komt die 20 procent niet mee. Dat doen we dus ook niet.’ En de aanpak is niet penny wise, pound foolish, verzekert de burgemeester. ‘Het levert iets op, want je uitgaven verminderen. We doen een pilot levensloopbegeleiding. Dat is maatwerk dat per individu enkele duizenden euro’s kost, maar hij kan daardoor wel aan het werk, zelfstandig wonen, hij voelt zich lekkerder in zijn vel. Bepaalde psychische en lichamelijke klachten gaan weg. Uiteindelijk kost het je dus minder.’

Aansluiting andere partijen
Gebben hoopt dat andere partijen zich zullen aansluiten bij het manifest, zoals bijvoorbeeld werkgevers. ‘We willen een maximaal effect bereiken. De uitdaging is om uit het systeem te stappen.’ Daar heeft Gebben geen extra ambtenaren voor nodig, want ervaringsdeskundigen staan hen bij om beleid aan te passen. ‘Zij lopen met het project mee en geven knelpunten aan. Zo gaan ambtenaren ook met een andere blik kijken.’

Moeilijker voor grote steden
De hoop is dat andere gemeenten het voorbeeld van Renkum gaan volgen, al geeft Gebben toe dat het niet voor iedere gemeente gemakkelijk te doen is. ‘Wij hebben 20 duizend inwoners. We kunnen er bovenop zitten en alle geledingen van de gemeente zijn er enthousiast over. We hebben daarbij expertise al aan boord en werken goed samen. In grote steden als Rotterdam of Amsterdam zal het een stuk moeilijker zijn om het zo aan te pakken. Maar wij geloven erin dat het slaagt. Bel over een jaar maar terug.’