Overheid maakt banenafspraak niet waar

Banenambassadeur overheid en onderwijs Hans Spigt zou de beslissing over het al of niet invoeren van een verplicht quotum in het kader van de banenafspraak liefst een jaar uitstellen. De doelstelling voor dit jaar – 3000 extra aangepaste overheidsbanen vanaf 2013 – wordt vrijwel zeker niet gehaald.

Doelstelling niet gehaald
Werkgevers in Nederland moeten tot en met 2026 in totaal 125.000 extra banen creëren voor de groep die valt onder de Participatiewet en niet in staat is het wettelijk minimumloon te verdienen. 100.000 daarvan moeten gerealiseerd door het bedrijfsleven; de rest is voor rekening van overheid en onderwijs. Maar met minder dan twee maanden te gaan tot aan de telling van 2015 is vrijwel zeker dat de doelstelling voor dit jaar – 3000 extra aangepaste overheidsbanen vanaf 2013 – niet wordt gehaald. Het tijdpad was te optimistisch, denkt Hans Spigt, ambassadeur voor de uitvoering van de banenafspraken in de publieke sector (overheid en onderwijs). ‘De beweging naar een inclusieve arbeidsmarkt vraagt tijd,’ constateert voormalige PvdA-wethouder van Dordrecht en Utrecht. ‘Je kunt niet met een druk op de knop de hele arbeidsorganisatie in Nederland wijzigen.’

Doelgroepenregister
Alleen mensen uit het zogenoemde ‘doelgroepregister’ van UWV komen in aanmerking voor de banenafspraak. Dat is een database met gegevens van mensen die onder de doelgroepen van de banenafspraak vallen en zijn (her)beoordeeld. Van diverse kanten, gemeenten, werkgevers en Divosa, is opgemerkt dat de toetsingscriteria van UWV te rigide zijn. Verantwoordelijk staatssecretaris Klijnsma wil de criteria niet oprekken, uit vrees dat de kansarmen anders weer achteraan moeten sluiten.

Stand van zaken
‘Vrijwel iedereen die er iets mee te maken heeft, snapt dat er iets moet gebeuren,’ beweert de banenambassadeur. ‘Vanuit maatschappelijke verantwoordelijkheid, maar ook omdat de overheid aangesproken kan worden op haar voorbeeldfunctie.’ ‘Koffiedik kijken,’ zegt hij, gevraagd hoeveel ‘banenafspraken’ van 25,5 uur of meer naar verwachting eind dit jaar wél ingevuld zullen zijn. De stand moet komen van UWV, dat het aantal verloonde uren bijhoudt. Tijdens de laatste tussenrapportage (stand van zaken per 1 januari 2015) stond de teller van de overheidswerkgevers op ruim 1500 extra plekken en die van de private sector (100.000 extra banen te realiseren tot 2023) op dik 9000, als is dat beeld volgens velen geflatteerd omdat bestaande detacheringen zijn meegeteld. Geen kwestie van falen, vindt Spigt. ‘Als je de tot nu toe gerealiseerde banenafspraken van overheid en marktpartijen optelt, kom je op bijna 11.000 plekken, terwijl we als “werkgevers van Nederland” een taakstelling hebben om voor 1 januari 2016 9000 plekken te realiseren.’

Bezuinigingsopdracht
Waarom haalt de overheid, anders dan de markt, haar target niet? ‘Bij gemeenten en andere overheidsorganisaties moeten de banenafspraken binnen de formatie worden opgevangen. Komen er nieuwe functies bij, dan is dat in de regel boven de sterkte. Dat staat haaks op de bezuinigingsopdracht die overal geldt. Verder is veel facilitaire ondersteuning zoals catering en schoonmaak uitbesteed.’

Blind staren
Pas volgend jaar komen er nieuwe cijfers. Spigt weigert zich blind te staren op getallen. ‘Straks wordt het tellen van het aantal baantjes belangrijker dan het plaatsen van mensen.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur van vrijdag 6 november (inlog)