Nauwelijks provinciale ‘noodhulp’ jeugdzorg

Pogingen om met het overschot op het provinciale jeugdzorgbudget noodlijdende gemeenten uit de brand te helpen, zijn op een uitzondering na gestrand. GroenLinks-fracties in onder meer Zuid-Holland en Brabant kregen geen politieke meerderheid voor hun plannen. Flevoland en Utrecht hebben hun overschotten wel apart gezet. 

Toezichthouder

De 5,8 miljoen euro die de provincie Zuid-Holland vorig jaar heeft overgehouden op het jeugdzorgbudget, wil GroenLinks tot en met 2016 reserveren voor jeugdzorg. ‘Het is voorbarig om middelen te laten vrijvallen omdat de transitiefase nog niet is afgerond’, stelt een bezorgde fractievoorzitter Huri Sahin. ‘Zeker als ik zie dat veel gemeenten dit jaar vrezen niet met hun budget uit te komen en het rijk niet bereid is eventuele tekorten aan te vullen, vind ik dat de provincie hier iets aan moet doen. Niet in de laatste plaats omdat de provincie en rol heeft als toezichthouder op de gemeentefinanciën.’

Uitvoeringsproblemen

Haar motie is echter tijdens de behandeling van de voorjaarsnota, eind vorige week, gesneuveld. Mogelijk dat Sahin bij de begrotingsbehandeling in het najaar een nieuwe poging gaat wagen. In Brabant overkwam haar partijgenoot Patricia Brunklaus hetzelfde. Haar partij wilde het overschot van 1,5 miljoen euro ‘waar nodig inzetten om gemeenten te helpen bij de implementatie en eventuele problemen bij de uitvoering van jeugdzorgtaken In Brabant’, aldus de motie. Er gingen eind mei onvoldoende handen voor op elkaar.

Objectief verdeelmodel

In Flevoland is het overschot van 2,5 miljoen euro wel voor jeugdzorg veiliggesteld, tot in ieder geval de begrotingsbehandeling dit najaar. Een PvdA-motie om het overschot te reserveren voor jeugdzorg, is vorige week met een meerderheid aangenomen in Provinciale Staten. Een van de overwegingen van het PvdA-initiatief zijn de bedenkingen van de zes Flevolandse gemeenten over het objectieve verdeelmodel vanaf 2016, aldus de PvdA in haar motie. De budgetten die gemeenten in 2016 krijgen wijken zo enorm af van het bedrag voor 2015, dat niemand de nieuwe verdeling nog begrijpt, zo meldde Binnenlands Bestuur vorige week. In het najaar komen Gedeputeerde Staten (GS) met een advies over de bestemming van het overschot, laat woordvoerder Anne de Vries weten. Dit betreft overigens niet een overschot op de doeluitkering, maar op het ‘eigen’ geld dat de provincie voor frictiekosten had gereserveerd.

Kwaliteitsmonitor

De helft van het overschot van bijna 1,2 miljoen euro in Utrecht wordt de komende tijd aan jeugdzorg besteed. Het budget is echter niet bedoeld voor het werkwerken van knelpunten bij individuele gemeenten of het dekken van ontoereikende structurele zorgbudgetten vanuit het rijk. Eventuele knelpunten worden bovenregionaal opgepakt, aldus de woordvoerder van gedeputeerde Mariëtte Pennarts. ‘Het – autonome – geld wordt op verzoek van en in overleg met gemeenten bestemd. Omdat vrijwel alle gemeenten worstelen met transformatie wordt vanaf januari een lectoraat ingesteld om die transformatie te bevorderen. Verder wordt een kwaliteitsmonitor doorontwikkeld. Ook daar hebben gemeenten behoefte aan.’

Terugstorten

Groningen en Limburg geven aan een overschot op de brede doeluitkering te hebben, maar dit gaat terug gaat naar het rijk. Wel moet eerst de eindbalans worden opgemaakt. Het Groningse overschot zal tussen de 50.000 en 100.000 euro uitkomen. Het Limburgse saldo egalisatiereserve jeugdzorg bedroeg op 31 december 2014 ruim 33.000 euro. ‘Dat kan nog wat oplopen omdat er wellicht nog lagere subsidievaststellingen gaan plaatsvinden’, laat een woordvoerder desgevraagd weten. ‘De verwachting is dat het rijk met ons afrekent over het saldo van de reserve per 31 december 2015. Standpunt is, en dat geldt voor alle provincies, dat we het budget dat over is moeten terugstorten naar het rijk.’ Dat bevestigt provinciekoepel IPO. ‘Middelen die provincies kregen voor de jeugdzorg betroffen een doeluitkering. Het geld mocht dus alleen aan de jeugdzorg worden besteed. Als er sprake is van een overschot, dan moet dat terug naar het rijk’, aldus woordvoerder Sander Hage.

In een aantal provincies speelt de ‘overschot’-discussie niet, omdat er geen sprak van een overschot is, zoals in Friesland, Gelderland en Noord-Holland.