Miljoenentekort op jeugdzorg in regio Utrecht

De regio Zuidoost-Utrecht stevent af op een miljoenentekort op de jeugdzorg. Op basis van de door de vijf gemeenten zelf bijeen gesprokkelde cijfers over het eerste half jaar, komt de regio uit op een tekort van 6,2 miljoen euro. Voor volgend jaar ziet het er nog slechter uit. 

Het nu geconstateerde tekort betreft alleen de kosten die de gemeenten maken voor jongeren met ernstige problematiek die in jeugdinstellingen verblijven. De regio houdt er rekening mee dat ook op de overige jeugdzorg een tekort kan optreden. ‘Wij beschikken nog niet over voldoende gegevens om daar met zekerheid een uitspraak over te kunnen doen. Dat komt omdat de facturatie door aanbieders achterblijft’, aldus woordvoerder Frank Kools namens de regiogemeenten.

Brandbrief

De vijf gemeenten – Bunnik, De Bilt, Wijk bij Duurstede, Utrechtse Heuvelrug en Zeist – hebben in een brandbrief staatssecretaris Van Rijn (VWS) met spoed om hulp gevraagd. De oorzaak van het tekort ligt volgens de regio in de onjuiste historische gegevens waarop de jeugdzorgbudgetten voor het afgelopen jaar zijn gebaseerd. De tekorten zullen volgend jaar verder oplopen, omdat de regio in 2016 (nog) minder budget voor krijgt dan dit jaar. Dit jaar bedroeg het budget 41,9 miljoen euro. Voor 2016 ontvangt de regio 38,5 miljoen euro.

Onhoudbare situatie

De gemeenten kunnen het nu in kaart gebrachte miljoenentekort niet in hun eigen begrotingen opvangen. ‘In onze regio is een onhoudbare situatie ontstaan. In deze situatie is het maken van afspraken met de andere regio’s in de provincie over de inkoop 2016 van zware zorg haast onmogelijk geworden.’ De regio wil binnen twee weken met de staatssecretaris tot een oplossing komen.

Jeugdinstellingen

De aanwezigheid van jeugdzorginstellingen waar jongeren vanuit heel Nederland zorg krijgen, maar waar de gemeenten op wiens grondgebied de instelling staat (financieel) verantwoordelijk is, is het grootste probleem. ‘Het tekort doet zich hoofdzakelijk voor bij de kinderen die de zwaarste vorm van zorg ontvangen, in jeugdinstellingen’, zo schrijven de gemeenten aan Van Rijn. Het gaat om onder meer jongeren voor wie een machtiging gesloten jeugdzorg is afgegeven door de kinderrechter en om jongeren met een psychiatrische problematiek die gedwongen zijn opgenomen en worden behandeld.

Verdeelfout

‘Aan deze relatief kleine groep geeft Zuidoost-Utrecht ongeveer drie keer zoveel uit als de overige Utrechtse regio’s. Waar deze zware, intramurale zorg 31 procent van ons totale budget voor jeugdhulp beslaat, geven de overige Utrechtse regio’s daar gemiddeld 10 procent aan uit’, aldus de vijf gemeenten in hun brandbrief. Volgens de gemeenten verhuizen ouders met kinderen in een jeugdinstelling verhuizen naar de regio om dichtbij hun kind te kunnen zijn. ‘Door een verdeelfout binnen het macrobudget wordt met die bijzondere hoge vraag veel te weinig rekening gehouden.’

Cijfers

Het is niet de eerste keer dat de regio bij Van Rijn aan de bel trekt. Al vorig jaar april vreesden zij dat ze met het toegekende budget niet zouden uitkomen. De zorgen konden toen nog niet met cijfers worden onderbouwd; inmiddels wel. De regio heeft cijfers vergaard die zicht geven op de omvang van het tekort, verontrustend zijn en de knellende positie van de regio bevestigen; vooral Zeist en Utrechtse Heuvelrug.

Onvoldoende budget

De regio heeft dit jaar, vooraf wetende niet met het budget uit te komen, voldoende zorg zonder budget ingekocht. Dat deden de gemeenten mede naar aanleiding van toezeggingen door Van Rijn. ‘U heeft ons laten weten onze regio niet in de kou te laten staan indien de zorg aan jeugdigen in de knel komt als gevolg van het macrobudget’, brengen de gemeenten de staatssecretaris in herinnering. ‘Onze regio staat voor de zorgplicht, zodat elk kind dat deze zware zorg nodig heeft, die ook krijgt. Voor de tekorten in 2015 en volgende jaren die zich nu duidelijk manifesteren, kan binnen de begroting geen dekking worden gevonden.’ De gemeenten willen dat het verdeelmodel verder wordt verfijnd en wijzen in de brief op de systeemverantwoordelijkheid van de staatssecretaris.