Lef loont bij inkoop zorg

Zaltbommel heeft de inkoop Wmo en jeugdzorg flink op de schop genomen. De gemeente heeft met 52 lokale aanbieders vijfjarige contracten gesloten. Er is landelijke interesse voor de bijzondere aanpak.

Vraaggericht

Vraaggericht werken; hoe krijg je dat voor elkaar? Dat was de centrale vraag bij de gemeente Zaltbommel om de ­inkoop van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de jeugdzorg per 2016 op een andere leest te schoeien. In het eerste transitiejaar (2015) was de inkoop regionaal geregeld, maar per 2016 wilde Zaltbommel het echt anders doen. Tenminste, voor 80 procent van het totale zorgvolume; eenvijfde is regionaal ingekocht.

Inhoud centraal

‘We wilden niet meer met bestekken werken waar bij wijze van spreken de aanbieders een handtekening bij het kruisje konden zetten’, aldus wethouder Simon Buwalda (Wmo, Jeugdzorg, CDA). ‘We wilden echt de cliënt centraal stellen, maar hoe doe je dat? Omdat de zorgaanbieders al die mensen kennen, wilden we hun talent benutten.’ En dus werden 52 lokale zorgaanbieders uitgenodigd om samen met de gemeente na te denken hoe de zorg en ondersteuning kon worden vormgegeven. En dan op een manier waarbij echt sprake is van maatwerk, van vraaggericht werken en van innovatie. De inhoud stond daarbij centraal, niet de prijs.

Overlegtafels

‘We hebben fysieke overlegtafels georganiseerd. Met alle aanbieders zijn we de gezamenlijke dialoog aangegaan. In korte tijd is heel veel kennis verzameld en leerden wij de aanbieders beter kennen, maar ook de aanbieders elkaar’, vertelt Esther de Ruiter, het ambtelijk brein achter de niet alledaagse aanpak. In september was de eerste overlegtafel een feit, eind november de vierde en laatste van 2015. Daar werden de contracten getekend. ‘Per aanbieder hadden we een gesprek van anderhalf uur om de inhoudelijke afspraken, vastgelegd in deelovereenkomsten, nog eens goed door te spreken. Slechts in het laatste kwartier ging het over de prijs’, stelt De Ruiter. Niet dat de prijs er niet toe deed; de raad had de financiële kaders gesteld. ‘Het is gelukt om daar binnen te blijven’, voegt Buwalda toe.

Bestuurlijk aanbesteden

De contracten gelden voor maar liefst vijf jaar; vrij uitzonderlijk in het land waar, zeker bij de jeugdhulp, veelal nog steeds eenjarige contracten worden gesloten. Buwalda: ‘Vertrouwen en ruimte zijn de basis voor de contracten. Door deze manier van bestuurlijk aanbesteden nemen we als gemeente en aanbieders gezamenlijk de verantwoordelijkheid.
Natuurlijk zijn wij als gemeente eindverantwoordelijk, maar wij hebben niet de wijsheid in pacht.’

Landelijke belangstelling

Uit het hele land is belangstelling voor de Zaltbommelse aanpak om in dialoog lokale aanbieders langdurig te contracteren. Waarom? ‘Het lef om als kleine gemeente, zonder inhuur van externen, een dergelijk traject te doorlopen’, weet De Ruiter uit reacties van collega’s van andere gemeenten. ‘Iedereen verklaarde me voor gek.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 9 van deze week.