Laaggeletterden vaak in de schulden

Ongeveer de helft van de mensen die in de schulden zitten, is laaggeletterd, blijkt uit een studie door consumentengedragsonderzoeker Martijn Keizer (Rijksuniversiteit Groningen). Het landelijk percentage ligt rond de 18 procent.

Kredietbank en incassobureau

Keizer deed voor zijn studie Lezen ≠ Begrijpen onderzoek onder 500 klanten van schuldhulpverleningsorganisatie Kredietbank Nederland en 57 schuldenaren die in contact staan met incassobureau Syncasso Nederland. Van de 332 deelnemers die uitsluitend klant waren bij Kredietbank Nederland bleek 48,2 procent na het afnemen van een taaltest laaggeletterd te zijn. Bij schuldenaren in contact met Syncasso Nederland lag het percentage laaggeletterden zelfs op 59,6. Van de 168 deelnemers die zowel met de kredietbank als het incassobureau te maken hebben, blijkt 51,2 procent grote moeite te hebben met lezen, schrijven en rekenen.

Aantal laaggeletterde ‘klanten’ incassobureau wellicht hoger

Bij een kleine groep ‘klanten’ van Syncasso bleek vooraf al dat deze niet in staat zou zijn om een taaltest uit te voeren omdat zij de Nederlandse taal niet machtig is. Bij die groep is dan ook geen test afgenomen. Volgens Keizer duidt dat erop dat het aantal laaggeletterden dat met incassobureaus te maken krijgt, wellicht nog hoger ligt dan gemeten. Uit de studie blijkt ook dat onder klanten van de kredietbank Nederland, het aantal laaggeletterden dat een andere moedertaal heeft dan het Nederlands op 80 procent ligt. Bij Syncasso is dat 86,76 procent. Zo’n 76,5 procent van de mensen die met beide instanties te maken krijgen en een andere moedertaal heeft is laaggeletterd.

Ouderen vaker laaggeletterd

Het verschil tussen mannen (53,4 procent laaggeletterd) en vrouwen (47,4 procent) blijkt kleiner te zijn dan het verschil tussen leeftijdsgroepen. Vooral onder ouderen die met de kredietbank of het incassobureau te maken hebben (64,4%) valt het laaggeletterdheidscijfer hoog uit. Bij meerderjarige deelnemers tot 35 jaar is dat 42 procent en bij mensen tussen de 36 en de 50 is iets meer dan de helft van de deelnemers laaggeletterd.

Aanbevelingen in 2019

De studie is deze middag overhandigd aan staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, VVD). De bedoeling is dat binnenkort alle deelnemers met een indicatie laaggeletterdheid verder worden onderzocht om meer te leren over de invloed die hun taal- en rekenproblemen hebben gehad op het ontstaan en de instandhouding van hun financiële problemen. Begin 2019 zullen er op basis van deze studies aanbevelingen volgen.

Ruim een miljard euro kosten per jaar

Onlangs werd uit een onderzoek uitgevoerd door PwC in opdracht van Stichting Lezen & Schrijven bekend dat laaggeletterdheid de samenleving per jaar ruim een miljard euro kost. Doordat laaggeletterden een lager inkomen hebben loopt de schatkist belastinginkomsten mis. Daarna maken laaggeletterden meer gebruik van sociale voorzieningen. In het onderzoek van PwC wordt uitgegaan van cijfers van de Algemene Rekenkamer, die het aantal laaggeletterden in Nederland op 2,5 miljoen becijfert, zo’n 18 procent van de totale bevolking.